Sahra Altı Afrika Ülkelerinde Sosyo-Ekonomik Faktörlerin Ortalama Yaşam Süresine Etkisinin Panel Veri Analiz Yöntemiyle İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 1, 55 - 67, 30.03.2023

Fevzi Akbulut

https://doi.org/10.11616/asbi.1205115

Öz

Geçmişten günümüze ortalama yaşam süresi ülkeler için gelişmişliğin önemli bir göstergesi olmuştur. Ortalama yaşam süresini etkileyen birçok faktör bulunmakta ve ülkeler arasında ortalama yaşam süresinde büyük farklılıklar görülmektedir. Gelişmemiş ülkelerde ortalama yaşam süresi 50-60 yıl civarındayken gelişmiş ülkelerde 80 yılın üzerine çıkmış durumdadır. Bu sebeple bu çalışmada ortalama yaşam süresi 60 yıl dolaylarında olan Sahra Altı Afrika ülkelerinin sosyo-ekonomik göstergelerinin cinsiyete özgü ortalama yaşam süreleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmada panel veri analizi yöntemi kullanılmış ve Sahra Altı Afrika ülkelerinde yer alan 48 ülkeden verilerine ulaşılabilen 45 ülke analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda sosyo-ekonomik değişkenlerin hem kadınlarda hem de erkeklerde ortalama yaşam sürelerine benzer şekilde etki ettiği görülmüştür. Cinsiyete özgü ortalama yaşam süreleri ile enflasyon ve işsizlik arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Ortalama Yaşam Süresi, Ekonomik Göstergeler, Panel Veri Analizi, Average of Life Expectancy, Economic Indicators, Panel Data Analysis

Investigation Of The Effects Of Socio-Economic Factors On Average Lifestyle In Sub-Safric Africa Countries By Panel Data Analysis

Öz

From past to present, average life expectancy has been an important indicator of development for countries. There are many factors that affect the average life expectancy, and there are great differences in life expectancy between countries. While the average life expectancy in undeveloped countries is around 50-60 years, it has exceeded 80 years in developed countries. For this reason, in this study, the effect of socio-economic indicators of Sub-Saharan African countries, whose average life expectancy is around 60 years, on gender-specific average life expectancy was examined. In the study, panel data analysis method was used and 45 countries whose data can be accessed from 48 countries in Sub-Saharan African countries were analyzed. As a result of the research, it was seen that socio-economic variables had a similar effect on the average life span of both men and women. No significant relationship was found between gender-specific average life expectancy and inflation and unemployment.

Anahtar Kelimeler

Average of Life Expectancy, Economic Indicators, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Açıkgöz, E., Uygurtürk, H. ve Korkmaz, T. (2015), Analysis Of Factors Affecting Growth Of Pension Mutual Funds In Turkey, International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), s.427- 433.
• Ali, A. ve Ahmad, K. (2014), The Impact Of Socio-Economic Factors On Life Expectancy In Sultanate Of Oman: An Empirical Analysis, Middle-East Journal of Scientific Research, 22(2), s.218-224.
• Aydın, B. (2020), İktisadi Göstergelerin Beklenen Yaşam Süresi Üzerindeki Etkileri: Panel Veri Analizi, İstanbul İktisat Dergisi, 70(1), s.163-181.
• Balı, S. (2016), Küresel Finansal/Ekonomik Krizin Sahra Altı Afrika ve Baltık Ülkelerinin Ekonomilerine Etkileri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), s.687-697.
• Baltagi, B. H. (2015), The Oxford Hanbook Of Panel Data, 1. Edition, New York: Oxford University Press.
• Bayın, G. (2016), Doğuşta ve İleri Yaşta Beklenen Yaşam Sürelerine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi, Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20(3), s.93-103.
• Beylik, U., Çıraklı, Ü., Çetin, M., Ecevit, E. ve Şenol, O. (2022), The Relationship Between Health Expenditure Indicators and Economic Growth in OECD Countries: A Drisscoll-Kraay Approach, Frontiers In Public Health, s.4604.
• Bilir, Ö. B. ve Gökdemir, T. (2018), Kalkınma Göstergeleri Çerçevesinde Yaşam Beklentisinin Yapısal Eşitlik Modeli ile Incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’18), s.163-167.
• Ecevit, E. (2013), Türk Cumhuriyetleri’nde Yaşam Beklentisinin Belirleyicileri ve Ampirik Bir Analiz, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 11(21), s.349-363.
• Gökkaya, D., Şenol, O. ve Çıraklı, Ü. (2021). Investigation of the Effect of R&D, Education and Health Expenditures on Economic Growth by Panel Data Analysis Method, Sosyoekonomi Dergisi, 29(50), s.95-108.
• Gujarati, D. N. (2004), Basic Econometrics, McGraw Hill: New York.
• Gürbüz, M. ve Karabulut, M. (2008), SSCB’nin Dağılmasıyla Bağımsızlığına Kavuşan Ülkelerde Ortalama Yaşam Süresi ile Sosyo-Ekonomik Değişkenler Arasındaki Ilişkiler, Coğrafi Bilimler Dergisi, 6(1), s.69-83.
• Kabir, M. (2008), Determinants Of Life Expectancy In Developing Countries, The Journal of Developing Areas, 41(2), s.185-204.
• Lin, R. T., Chen, Y. M., Chien, L. C. ve Chan, C. C. (2012), Political and Social Determinants Of Life Expectancy In Less Developed Countries: A Longitudinal Study, BMC Public Health, 12(85), s.1-8.
• Lomborg, B. (2002), How Healthy Is The World?, British Medical Journal, 325, s.21-28.
• Miladinov, G. (2020), Socioeconomic Development and Life Expectancy Relationship: Evidence From The EU Accession Candidate Countries, Journal of Population Sciences, 76(2), s.1-20.
• Monsef, A. ve Mehrjardi, A. S. (2015), Determinants Of Life Expentancy: A Panel Data Approach, Asian Economic and Financial Review, 5(11), s.1251-1257.
• Sede, P ve Ohemeng, W. (2015), Socio-Economic Determinants Of Life Expentancy In Nigeria (1980-2011), Health Economics Review, 5(2), s.1-11.
• Selim, S., Kırgel, D., Çelik, O. ve Yazıcıoğlu, H. (2014), Türkiye’de İşsizliğin Sosyo-Ekonomik Belirleyicileri: Panel Veri Analizi, Uluslararası Yönetim, İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22), s.1-25.
• Selim, S., Purtaş, Y. ve Uysal, D. (2014), G-20 Ülkelerinde Eğitim Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), s.93-102.
• Sey, N. ve Aydın, B. (2019), Beklenen Yaşam Süresinin Belirleyicileri: Japonya Örneği Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 3(2), s.151-170.
• Sufian, A. J. M. (2013), Life Expectancy and Its Socioeconomic Determinants- A Discriminant Analysis Of National Level Data, International Journal of Humaninites and Social Science, 3(12), s.303-312.
• Şahin, D. (2018), Doğumda Yaşam Beklentisinin Belirleyicilerinin Analizi: APEC Ülkeleri Örneği, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), s.1-7.
• Şenol, O., Gökkaya, D. ve Çıraklı, Ü. (2021). The Effects of Economic Variables on Health Expenditure per Capita and Life Expectancy at Birth: Panel Data Analysis for Middle Top Income Countries, Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty,8(3), s.1499-1515.
• Tafran, K., Turmin, M. ve Osman, A. F. (2020), Poverty, Income And Unemployment As Determinants Of Life Expectancy: Empirical Evidence From Panel Of Data Thirteen Malaysian States, Iran J. Public Health, 49(2), s.294-303.
• Teker, D., Teker, S. ve Sönmez M. (2012), Ekonomik Değişkenlerin Kadın ve Erkeğin Yaşam Süresine Etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(3), s.118-126.
• Tıraş, H. H. ve Özbek, S. (2020), OECD Ülkelerinde Doğuşta Yaşam Beklentisinin Belirleyicilerinin Ekonometrik Analizi, Business and Management Studies: An International Journal, 8(3), s.2893-2923.
• Tıraş, H. H. ve Özbek, D. (2021), Doğuşta Yaşam Beklentisini Etkileyen Faktörlerin Tahmini: E-7 Ülkeleri Örneği, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), s.145-167.
• World Bank (Dünya Bankası), https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators, (Erişim Tarihi: 04.11.2022).