Türk Devletleri Teşkilatının Yeni-İşlevselcilik ve Devletlerarasıcılık Teorileri Bağlamında Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 1084 - 1097, 31.07.2023

Gökhan Tekir

https://doi.org/10.11616/asbi.1267450

Öz

Türk Konseyi, 12 Kasım 2021 tarihinde toplanan Sekizinci Zirvesi’nde Türk Devletleri Teşkilatı adını almıştır. Türk dünyasının entegrasyonu gelişiminde önemli bir evreyi işaret eden bu gelişmenin uluslararası ilişkiler entegrasyon teorileri çerçevesinde bir analizinin yapılması Türk Devletleri Teşkilatı örgütünün yapısını anlamak ve gelecekte evrilebileceği noktalar konusunda tahminde bulunmak için önemlidir. Bu çerçeveden yola çıkan çalışma, yeni-işlevselcilik ve devletlerarasıcılık teorilerinin ışığında Türk Devletler Teşkilatı’nı incelemektedir. Çalışma, aynı zamanda Türk devletlerinin yakın zamanda karşılaştığı krizleri ve bu krizlere verdiği tepkileri karşılaştırarak Türk devletlerinin dış politika ve güvenlik gibi yüksek politika alanlarındaki entegrasyon seviyelerini analiz etmektedir. Böylece, Türk Devletleri Teşkilatı’nın nasıl bir örgüt olduğu ve bu örgütten neler beklenmesi gerektiği incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Devletleri Teşkilatı, Entegrasyon, Yeni-İşlevselcilik, Devletlerarasıcılık, Dış Politika

The Evaluation of Organization of Turkic States In Terms of Neo-Functionalism and Intergovernmentalism

Öz

Turkic Council renamed itself as Organization of Turkic States on 12 November 2021 at Eigth Summit. Analyzing an important indicator of Turkic world’s intergration in the context of international relations integration theories is important to understand the structure of Organization of Turkic States and to predict its evolution in future. In this context, the study will examine Organization of Turkic States in light of the theories of neo-functionalisma and intergovernmentalism. At the same time, the study analyzes the integration level of Turkic states in the high politics areas such as foreign policy and security by comparing the crises that Turkic states has faced recently and their reactions to these crises. Thus, what kind of establishment Organization of Turkic States is and what to expect from it is examined.

Anahtar Kelimeler

Organization of Turkic States, Integration, Neo-Functionalism, Intergovernmentalism, Foreign Policy

Kaynakça

• Akhiyadov, M. (2022), Kazakistan’daki Protestoların Sebep ve Olası Sonuçları, https://www.insamer.com/tr/kazakistandaki-protestolarin-sebep-ve-olasi-sonuclari.html, (Erişim Tarihi: 24.05.2023).
• Al Jazeera. (2014), Kırımoğlu’na Cumhuriyet Nişanı, http://www.aljazeera.com.tr/haber/kirimogluna-cumhuriyet-nisani, (Erişim Tarihi: 10.01.2023).
• Al Jazeera. (2022), Ukraine War: Is Central Asia Loosening Ties with Russia?, https://www.aljazeera.com/news/2022/3/25/ukraine-war-is-central-asia-loosening-ties-with-russia, (Erişim Tarihi: 11.01.2023).
• Armstrong, W. (2022), Kazakistan’daki olaylar “Ankara’nın ‘Türk Birliği’ arzusunun sınırlarını gösterdi, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-59980754, (Erişim Tarihi: 13.01.2023).
• Baizakova, Z., & McDermott, R. (2015), Threat Perception in Central Asia in Response to Russia-Ukraine: Kazakhstan Will Not Be Next, https://www.files.ethz.ch/isn/194293/rp_119.pdf, (Erişim Tarihi: 11.01.2023).
• BBC News. (2022), Kazakhstan unrest was coup attempt, says president, https://www.bbc.com/news/world-asia-59900738, (Erişim Tarihi: 18.01.2023).
• Cini, M. (2013), Intergovernmentalism, (Eds.: M. Cini & N. P.-S. Borragan) , European Union Politics s. 71–85, Oxford: Oxford University Press.
• Cosgrove, J. (2020), The Russian Invasion of the Crimean Peninsula, 2014-2015 A Post–Cold War Nuclear Crisis Case Study, Maryland: The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory LLC.
• Ereker, F., & Özer, U. (2018), Crimea in Turkish-Russian Relations: Identity, Discourse, or Interdependence?, Athens Journal of Social Sciences, 5(4), s. 371–388.
• Erim, O. B. (2021), Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM Genel Kurulu’nda Kırım’ın işgalini tanımadığını yineledi, https://qha.com.tr/haberler/politika/cumhurbaskani-erdogan-bm-genel-kurulunda-dunya-liderlerine-seslendi/343087/ (Erişim Tarihi: 13.01.2023).
• Fidh. (2022), Kazakhstan: Mass protests are stifled by violence and further suppression of fundamental rights, https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/article_27746.pdf, (Erişim Tarihi: 18.01.2023).
• France 24. (2022), Turkey juggles relationships with Russia, Ukraine amid economic crisis, https://www.france24.com/en/middle-east/20220331-turkey-juggles-relationships-with-russia-ukraine-amid-economic-crisis, (Erişim Tarihi: 14.01.2023).
• Groom, A. J. R. (1994), Neofunctionalism: A Case of Mistaken Identity, (Eds.: B. F. Nelsen & A. C.-G. . Stubb The European Union Readings on the Theory and Practice of European Integration, s. 111–125, Colarodo: Lynne Rienner Publishers, Inc.
• Habertürk. (2022), Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kırım’ın işgaline karşıyız, Putin ile konuşacağım, https://www.haberturk.com/son-dakika-cumhurbaskani-erdogan-kirim-in-isgaline-karsiyiz-3317121, (Erişim Tarihi: 13.01.2023).
• Hooghe, L., & Marks, G. (2019), Grand theories of European integration in the twenty-first century, Journal of European Public Policy, 26(8), s. 1113–1133.
• İstikbal, D. (2021), Türk Dünyasında Ekonomik İş Birliği, https://kriterdergi.com/dosya-turk-dunyasi/turk-dunyasinda-ekonomik-is-birligi, (Erişim Tarihi: 14.01.2023).
• Karaman, Ö. F. (2021), Ortak Kültür ve Değerler Bağlamında Türk Dünyası Entegrasyonu, https://kriterdergi.com/dosya-turk-dunyasi/ortak-kultur-ve-degerler-baglaminda-turk-dunyasi-entegrasyonu (Erişim Tarihi: 09.01.2023).
• Macmillan, C. (2008), The Application of Neo(Neo)Functionalist Theory to Justice and Home Affairs, Marmara Journal of European Studies, 16(1–2), s. 37–58.
• Moravcsik, A., & Schimme!fennig, F. (2009), Liberal lntergovernmentalism, (Eds.: A. Wiener & T. Diez), European Integration Theory, s. 67–91. Oxford: Oxford University Press.
• Oran, B. (2010), Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt II, 1980-2001. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öz, M. (2021), Türk Keneşi’nin Sekizinci Zirvesinden Turan’a Giden Uzun, İnce Bir Yol: Türk Devletleri Teşkilatı, https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=5406, (Erişim Tarihi: 03.01.2023).
• Öz, M. (2022), Kazakistan Olaylarının Ardından, https://www.turkocaklari.org.tr/mehmet-oz/kazakistan-olaylarinin-ardindan/470, (Erişim Tarihi: 24.05.2023).
• Pachula, D. J. (1999), Institutionalism, Intergovernmentalism and European Integration: A Review Article, Journal of Common Market Studies, 37(2), s. 317–331.
• Peterson, P. (1995), Decision-making in the European Union: towards a framework for analysis, Journal of European Public Policy, 2(1), s.69-95.
• Pitel, L. (2022). Kazakhstan unrest shows Erdoğan that Putin is still the regional 'big boss,' https://www.ft.com/content/7cfbf1c9-d7e5-4329-9e8d-7dfb031b1e71, (Erişim Tarihi: 04.07.2023).
• Schmitter, P. C. (2002), Neo-Neo-Functionalism, https://www.eui.eu/Documents/DepartmentsCentres/SPS/Profiles/Schmitter/NeoNeoFunctionalismRev.pdf, (Erişim Tarihi: 27.12.2022).
• Spolaore, E. (2013), What is European Integration Really About? A Political Guide for Economists?, Journal of Economic Perspectives, 27(3), s. 125-144.
• Şener, A. (2021), Türk Dünyasında Entegrasyon Süreçleri ve Kurumsallaşma. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Uluslararası Politik Ekonomi Anabilim Dalı.
• Şimşek, A. (2021), Dünyanın yükselen gücü: Türk Devletleri Teşkilatı, https://www.trthaber.com/haber/dunya/dunyanin-yukselen-gucu-turk-devletleri-teskilati-644709.html, (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. (2021), Türk Devletleri Teşkilatı Sekizinci Zirve Bildirisi, https://tccb.gov.tr/assets/dosya/2021-11-12-turkkonseyi-bildiri.pdf, (Erişim Tarihi: 14.01.2023).
• Türk Devletleri Teşkilatı. (2021), Türk Dünyası 2040 Vizyonu, https://turkicstates.org/assets/pdf/haberler/turk-dunyasi-2040-vizyonu-2396-98.pdf, (Erişim Tarihi: 03.01.2023).
• Türk Devletleri Teşkilatı. (2022a), Organizasyon Şeması, https://turkicstates.org/tr/organizasyon-semasi, (Erişim Tarihi: 03.01.2023).
• Türk Devletleri Teşkilatı. (2022b), Organizasyon Tarihçesi, https://turkicstates.org/tr/organizasyon-tarihcesi, (Erişim Tarihi: 03.01.2023).
• Türk Devletleri Teşkilatı. (2022c). Türk Devletleri Teşkilatının Kazakistan'daki Meydan Gelen Olaylar Hakkında Açıklaması, https://turkicstates.org/tr/haberler/turk-devletleri-teskilatinin-kazakistanda-meydana-gelen-olaylar-hakkindaki-aciklamasi_2430.
• United Nations Digital Library. (2014), Territorial integrity of Ukraine : resolution / adopted by the General Assembly, https://digitallibrary.un.org/record/767565, (Erişim Tarihi: 14.01.2023).
• Veliyev, C. (2022), Türk Devletleri Teşkilatı’nın Kazakistan sınavı, https://www.yenisafak.com/dusunce-gunlugu/turk-devletleri-teskilatinin-kazakistan-sinavi-3743411, (Erişim Tarihi: 22.01.2023).
• Walker, N. (2022), Ukraine crisis: A timeline (2014 - present), Londra: House of Commons Library. Wallace, H., Wallace, W., Pollack, M., (2005), Policy-Making in the European Union (5 th edition), Oxford: Oxford University Press.
• Yeni Şafak. (2022), Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Batı'ya tepki: Kırım'ın işgaline tüm dünya ses çıkarsaydı bugün bunlar olur muydu?, https://www.yenisafak.com/video-galeri/gundem/cumhurbaskani-erdogandan-batiya-tepki-kirimin-isgaline-tum-dunya-ses-cikarsaydi-bugun-bunlar-olur-muydu-2232032, (Erişim Tarihi: 13.01.2023).
• Zidkova, M., & Melichar, H. (2015), Crimean Tatars Before and After the Annexation of Crimea: Identity, Societal Security, and the Prospects of Violence, ALPPI Annual of Language & Politics and Politics of Identity, 9, s. 87–112.