Bülent Ecevit’in Türkiye'nin Avrupa Birliği Üyelik Sürecine Yönelik Politikaları, Kararları ve Tutumlarının Bir Analizi

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 3, 1569 - 1584, 30.11.2023

Umut Turgut Yıldırım

https://doi.org/10.11616/asbi.1327938

Öz

Bu makale Türkiye’nin önde gelen liderlerinden Bülent Ecevit’in AB’ye üyelik politikasının analizine odaklanmaktadır. Ecevit’in izlediği politikalar değişim ve süreklilik perspektifinden incelenmekte ve alınan kararlarda etkili olan faktör ve dinamiklerin izleri sürülmektedir. Böylelikle hem Türkiye’nin AB’ye üyelik süreci üzerindeki lider etkisi sınırlı da olsa ortaya konulmakta hem de Ecevit'in ideolojik yönelimlerinin Türkiye-AB ilişkilerinin seyri üzerindeki etkileri açıklanmaktadır. Sonuç olarak Ecevit'in AB konusundaki tutumunun ülkedeki ekonomik krizler ve AB liderlerinin tutumları gibi çeşitli iç ve dış faktörler ile ideolojik eğilimler gibi bireysel faktörler tarafından şekillendiği anlaşılmaktadır. Buna rağmen Ecevit'in AB konusundaki kararlarının genellikle Türk dış politikasının temel prensiplerini izlediği iddia edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Avrupa Birliği, Türkiye’nin Üyelik Süreci, Bülent Ecevit, Değişim ve Süreklilik.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Türkiye’nin Üyelik Süreci, Bülent Ecevit, Değişim ve Süreklilik.

An Analysis of Bülent Ecevit’s Policies, Decisions, and Attitudes Towards the European Union Membership Process of Türkiye

Öz

This study focuses on the analysis of the EU membership policy of Bülent Ecevit and scrutinized his attitudes through the lens of continuity and change, seeking to trace the imprints of influential factors and dynamics in the decision-making process. In this way, this study contributes to the scholarly literature by not only revealing the limited influence of leaders on Türkiye's EU accession process but also explaining the effects of Ecevit's ideological orientations on the course of Türkiye-EU relations. As a result, it is understood that Ecevit's stance on the EU was shaped by various internal and external factors, such as economic crises in the country, the attitudes of EU leaders, and individual factors such as ideological inclinations. Nevertheless, it is claimed that Ecevit's decisions regarding the EU generally followed the fundamental principles of Turkish foreign policy.

Anahtar Kelimeler

European Union, Türkiye’s Accession Process, Bülent Ecevit, Change and Continuity

Kaynakça

• Ahmad, F. (2010), Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), (Trans. Ahmet Fethi Yıldırım), İstanbul: Hil Yayın.
• Akçay, E. Y. & Turan, İ. (2020), Butterfly Effect in Turkey-European Union Relations: Turkey’s Candidacy Process, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), p. 1942-1955.
• Akçay, E. Y. (2012), 1970’lerde Siyasi Partilerin Gözüyle Türkiye’nin AET’ye Bakışı: AP, CHP, MHP, MSP, DP2, TKP Örnekleri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), p. 24-45.
• Akçay, E. Y. (2016), Turgut Özal Dönemi Türkiye-Topluluk İlişkileri, The Turkish Yearbook of International Relations, 47, p. 45-58.
• Alpay, H. (2023), Türkeş: Avrupa Birliği'ne Hayır Çin ve Rusya'ya Evet, Demokratik Arayış, 28.04.2023, http://tokatarayisgazetesi.com/yazar.asp?yaziID=5799&Baslik=turkes-avrupa-birligine-hayir-cin-ve-rusyaya-evet
• Ankara Agreement. (12.09.1963), Agreement Establishing an Association Between the European Economic Community and Turkey, http://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:f8e2f9f4-75c8-4f62-ae3f-b86ca5842eee.0008.02/DOC_2&format=PDF [12.09.2023].
• Arı, T. (2013), Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, Bursa: MKM Yayıncılık.
• Aybey, A. (2004), Turkey and The European Union Relations: A Historical Assesment, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 4(1), p. 19-38.
• Aydın, M. & Açıkmeşe, S. A. (2004), Waiting for December 2004: Turkey’s Blues for the EU, International Spectator, 3, p. 111-125.
• Bardakçı, M. (2010), Turkish Parties’ Positions Towards The EU: Between Europhilia and Europhobia, Romanian Journal of European Affairs, 10(4), p. 26-41.
• Başkan, F. & Gümrükçü, S. B. (2012), Positions of Turkish Political Parties on European Integration, Southeast European and Black Sea Studies, 12(1), p. 25-44. https://doi.org/10.1080/14683857.2012.661220
• Bek, M. G. (2001), Media and the Representation of the European Union an Analysis of Press Coverage of Turkey's European Union Candidacy, Kültür ve İletişim, 4(2), p. 121-146.
• Belge, M. (2008), Türkiye’de Sosyalizm Tarihinin Ana Çizgileri. (Ed. Murat Gültekingil), in Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 8 (Sol) (p. 19-48). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Canbolat, İ. S. (2004), The European Union and Turkey. (Ed. İdris Bal), in Turkish Foreign Policy in Post Cold War Era (p. 153-164), Florida: Brown Walker Press.
• Çayhan, E. & Ateşoğlu Güney, N. (1996), Avrupa’da Yeni Güvenlik Arayışları: NATO-AB-Türkiye, İstanbul: Afa Yayıncılık.
• Çayhan, E. (2013), Bülent Ecevit’in Dış Politika Felsefesi ve Uygulamaları, (Ed. Haydar Çakmak), in Liderlerin Dış Politika Felsefeleri ve Uygulamaları (p. 81-92), İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Celep, Ö. (2011), The Republican People's Party and Turkey's EU Membership, South European Society and Politics, 16(3), p. 423-434, http://dx.doi.org/10.1080/13608746.2011.598358
• Çetin, M. (2006), Çinli Hoca’nın Torunu Ecevit, İstanbul: Emre Yayınları.
• Commission of the European Communities. (1989), Commission Opinion on Turkey's Request for Accession to the Community, SEC (89) 2290 final. Brussels: 20.12.1989. https://www.cvce.eu/content/publication/2005/2/4/4cc1acf8-06b2-40c5-bb1e-bb3d4860e7c1/publishable_en.pdf [11.09.2023].
• Demirkıran, Ö., Çiçek, E., Eltetik, H. &Sarıkçıoğlu, M. (2010), Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerinde “Son Dönem”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(1), p. 57-75.
• Democratic Left Party. (1995), Election Manifesto, Ankara.
• Duner, B. & Deverel E. (2001), Country Cousin: Turkey, the European Union and Human Rights, Turkish Studies, 2(1), p. 1-24.
• Duran, H. (2015), Türkiye Cumhuriyeti’nin Dış Politika Anlayışı ve İlkeleri, (Ed. Mustafa Bıyıklı), in Türk Dış Politikası-Cumhuriyet Dönemi-I (p. 35-51), İstanbul: Bilimevi Basın Yayın.
• Düzgit, S. A. & Tocci, N. (2015), Turkey and The European Union, New York: Palgrave Macmillan.
• Ecevit, B. (1951), İnkılaplar ve Dış Siyaset, Pazar Postası, 12.08.1951, retrived from http://ecevityazilari.org/items/show/51 [18.03.2023].
• Ecevit, B. (2008), Demokratik Sol, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Ecevit, B. (2009), Ortanın Solu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Erbakan, N. (1971), Türkiye ve Ortak Pazar, İzmir.
• Erdem, S. (2008), Türkiye’de Sosyal Demokratların Avrupa Birliği’ne Yaklaşımları, Toplum ve Demokrasi, 2(2), p. 91-106.
• Erdoğan, A. (2006), Umut Adam Ecevit, İstanbul Kesit Yayınları.
• European Parliament. (1999), Speech by Mrs Nicole Fontaine President of the European Parliament European Council in Helsinki. https://www.europarl.europa.eu/summits/hel-pres_en.Nicole%20FONTAINE
• Eylemer, S. & Taş, İ. (2007), Pro-EU and Eurosceptic Circles in Turkey, Journal of Communist Studies and Transition Politics, 23(4), p. 561-577. https://doi.org/10.1080/13523270701674657
• Gezici, A. (2006), Bir Karaoğlan Masalı: Bülent Ecevit, İstanbul: AKİS KİTAP.
• Gözen, R. (2006), Türkiye-AB Yakınlaşması: 1999 AB Helsinki Zirvesi’nden 2003 Irak Savaşı’na Stratejik Algılamalarda Dönüşüm Süreci, Uluslararası İlişkiler, 3(10), p. 115-146.
• Gülmez, S. B. & Buhari-Gülmez, D. (2008), The EU Conditionality in the Cyprus Problem: Catalyzing Euro-Scepticism in Turkey?, Journal of Cyprus Studies, 14, p. 1-38.
• Gülmez, S. B. (2008), The EU Policy of the Republican People’s Party: An Inquiry on the Opposition Party and Euro-Skepticism in Turkey, Turkish Studies, 9(3), p. 423–436.
• Gülmez, S. B. (2013), Rising Euroscepticism in Turkish Politics: The Cases of the AKP and the CHP, Acta Politica, 48, p. 326–344, https://doi.org/10.1057/ap.2013.2
• Gülmez, S.B. (2020), Rethinking Euroscepticism in Turkey: Government, Opposition and Public Opinion, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5 (1), p. 1-22.
• Günal, E. (2009), Türkiye’de Demokrasinin Yüzyıllık Serüveni 1908-2008, İstanbul: Karakutu Yayınları.
• Güneş-Ayata, A. (2003), From Euro-scepticism to Turkey-scepticism: Changing Political Attitudes on the European Union in Turkey, Journal of Southern Europe and the Balkans, 5(2), p. 205-222, https://doi.org/10.1080/1461319032000097941
• Hale, W. (2003), Human Rights, The European Union and the Turkish Accession Process, Turkish Studies, 4(1), p. 107-126, https://doi.org/10.1080/714005714
• Hale, W. (2005), Türk Dış Politikası, (Trans. Petek Demir), İstanbul: Mozaik Yayınları.
• Harris, G. S. (2011), Military Coups and Turkey Democracy, Turkish Studies, 12(2), p. 203-231.
• Heper, M. (2011), Türkiye’nin Siyasal Hayatı, (Trans. Kadriye Göksel), İstanbul: Doğan Egmont Yayınclık.
• Hürriyet. (2004). Bülent Ecevit'ten AB Açıklaması, Hürriyet, 19.01.2004, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/bulent-ecevitten-ab-aciklamasi-196968
• Kabaalioğlu, H. (2023), Türkiye’nin AB ve Kıbrıs ile ilişkilerinde tarihe düşülen kayıtları 4 kitapta buluşturan Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu’nun AB ile ilişkilerimiz, üyelik süreci ve Kıbrıs konusunda derin tarihi bir perspektif sunan konuşmasından satır başları şöyle. Kocaeli Sanayi Odası, https://kosano.org.tr/wp-content/uploads/2021/07/Haluk-Kabaalioglunun-konusmasi.pdf [12.09.2023].
• Karabulut, U. (2011), 12 Eylül Döneminden Gümrük Birliği Üyeliğine Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin Avrupa Birliği Politikalarına Genel Bir Bakış, Belgi, 1, p. 73-85.
• Kaya, F. (2018), Türkiye’nin AB Üyeliği Açısından Kıbrıs Sorunu, Akademik Bakış Dergisi, 66, p. 184-195. Kubicek, P. (2007), The European Union and Grassroots Democratization in Turkey, Turkish Studies, 6(3), p. 361-377, https://doi.org/10.1080/14683840500235456
• Kurt, S. (2002), Bir Karaoğlan Hikayesi- Bülent Ecevit, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Lauren, M. M. & Müftüler-Baç, M. (2003), Turkish Parliamentarians' Perspectives on Turkey's Relations with the European Union, Turkish Studies, 4(1), p. 195-218.
• Müftüler-Baç, M. (1998), The Never-ending Story: Turkey and the European Union, Middle Eastern Studies, 34(4), p. 240-258, https://doi.org/10.1080/00263209808701250
• Oğuzlu, H. T. (2012), Turkey and The European Union: Europeanization Without Membership, Turkish Studies, 13(2), p. 229-243, https://doi.org/10.1080/14683849.2012.685256
• Öniş, Z. (2003), Domestic Politics, International Norms and Challenges to the State: Turkey-EU Relations in the Post-Helsinki Era, Turkish Studies, 4(1), p. 9-34, https://doi.org/10.1080/714005718
• Ozansoy, A. (2022), Turkey and the ‘Maghrebization’ of the European Economic Community: The 1978 Suspension of the Association Agreement. Turkish Studies, 23(1), p. 101-118, https://doi.org/10.1080/14683849.2021.1898952
• Öztürk, S. & Saygın, S. (2017), The Effects of the 1973 Oil Crisis and Stagflation Case, Balkan Journal of Social Sciences, 6(12), p. 1-12.
• Park, W. (2000), Turkey's European Union Candidacy: From Luxembourg to Helsinki to Ankara?, Mediterranean Politics, 5(3), p. 31-53, https://doi.org/10.1080/13629390008414735
• Pekiner, Y. (2004), Türkiye 1978’de Avrupa’yı Neden Reddetti?, Toplumsal Tarih, https://m.bianet.org/bianet/toplum/44680-turkiye-1978de-avrupayi-neden-reddetti
• ReliefWeb. (1999), Approval for aid to Turkey, 14.09.1999, https://reliefweb.int/report/turkey/approval-aid-turkey
• Sayarı, S. (2000), Turkish Foreign Policy in the Post-Cold War Era: The Challenges of Multi Regionalism, Journal of International Affairs, 54(1), p. 169-182.
• Sinkaya, B. (2011), Geçmişten Günümüze Türkiye’nin Ortadoğu Politikası ve Batı Etkisi, ADAM AKADEMİ, 1, p. 79-100.
• Soytürk, M. (2012), Türkiye’nin Avrupa Birliği Uyum Süreci ve Avrupa Birliği’nde Türkiye Tartışmaları, History Studies (Prof. Dr. Enver Kovukçu Armağanı), p. 381-397.
• T.C. Avrupa Birliği Başkanlığı. (2023). Türkiye-AB İlişkileri Kronolojisi. https://www.ab.gov.tr/siteimages/birimler/kpb/turkiye-_ab_iliskileri_kronolojisi.pdf [13.09.2023].
• Taniyici, Ş. (2010), Europeanization of Political Elite Discourses in Turkey: A Content Analysis of Parliamentary Debates 1994–2002, Turkish Studies, 11(2), p. 181-195.
• Tezcan, E. & Aras, İ. (2015), Adalet ve Kalkınma Partisi’nde Euroseptisizm: Avrupa Birliği Desteğinin Eleştiriye Dönüşümü, Uluslararası Hukuk ve Demokrasi, 11(41), p. 1- 34.
• Ülger, U. (2017), Siyasal İslam’ın AB’ye Bakış Açısı: Milli Görüş Hareketi Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(29), p. 619-632.
• Ünalp Çepel, Z. (2015), Türkiye’deki İşadamları Örgütlerinin Avrupalılaşma Süreci, Ege Akademik Bakış, 15(2), p. 275-283.
• Yayla, D. (2019), Bir Siyasal Lider Olarak Ecevit’in AB’ye Yaklaşımı: Süreklilik Mi, Kopuş Mu?, Marmara Üniversitesi Avrupa Araştırmaları Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Yılmaz, H. (2011), Euroscepticism in Turkey: Parties, Elites, and Public Opinion, South European Society and Politics, 16(1), p. 185-208.
• Zürcher, E. J. (2015), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (Trans. Yasemin Saner), İstanbul: İletişim Yayınları.