İngiliz Manda Yönetimi Altındaki Filistin’de Yahudilerin Uyguladığı Baskı ve Şiddet (1920-1948)

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 3, 1664 - 1679, 30.11.2023

Mete Sağlam

https://doi.org/10.11616/asbi.1328384

Cited By: 1

Öz

Yahudiler, Filistin topraklarından sürgün edildikleri andan itibaren geri dönecekleri günü asırlarca beklemişlerdir. XIX. yüzyılın sonlarına doğru Theodor Herzl’in önderliğinde toplanan Siyonist Kongre ve Yahudi zenginlerin destekleriyle Filistin’de vaat edilen topraklarda Yahudi devleti kurmak için dünyanın dört bir tarafından Yahudilerin Filistin’e göç etmeleri teşvik edilmiştir. Çalışmanın temel amacı, Filistin topraklarında kurulması planlanan Yahudi devletinin 1948 yılındaki kuruluşuna kadar olan süreçte kullanılan yöntemler ve sonuçlarını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, meselenin tarihsel kökeni, Yahudi terör örgütlerinin oluşum süreçleri, örgütlerin kuruluşları, yapıları, ideolojileri ve gerçekleştirdikleri terör eylemlerinden bahsedilmiştir. Ayrıca o dönemde Filistin’e hâkim olan İngilizlerin manda yönetimi ile Yahudi terör örgütleri arasındaki ilişkiye de değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yahudi, Filistin, Terör, Manda Yönetimi

Oppression and Violence by Jews in Palestine under British Mandate (1920-1948)

Öz

From the moment they were exiled from the Palestinian lands, the Jews waited for centuries for the day they would return. Towards end of the 19th century, with the support of the Zionist Congress gathered under the leadership of Theodor Herzl and the support of the Jewish rich, Jews from all over the world were encouraged to immigrate to Palestine in order to establish a Jewish state in the promised land in Palestine. The main purpose of the study is to reveal the methods and results used in the process until the establishment of the Jewish state in 1948, which was planned to be established in Palestinian lands. For this purpose, the historical origin of the issue, the formation processes of Jewish terrorist organizations, their establishment, structures, ideologies and terrorist acts are mentioned. In addition, the relationship between the British mandate administration and Jewish terrorist organizations, which dominated Palestine at that time, was also mentioned.

Anahtar Kelimeler

Palestine, Jew, Terror, Mandate

Kaynakça

• Alkhader, M. (2015). Hagana ve Irgun Terör Örgütleri ve İsrail’in Kuruluşundaki Rolleri, Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Armaoğlu, F. (1993). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1990, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Armaoğlu, F. (1994). Filistin Meselesi ve Arap İsrail Savaşları (1948-1988), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Bardakçı, M. (2009). https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/217434-israil-az-kalsin-kuzey irakta-kurulacakti , (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
• Begin, M. (1948). The Revolt: Story of the Irgun, Los Angeles: Nash Publishing.
• Bozkurt, C. (2008). Türk Kamuoyunda Filistin Problemi İlk Arap-Yahudi Çatışmaları (1920-1939), İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Bozkurt, C. (2020). Filistin Mektupları İngiliz Mandası Altında Filistin’de Arap-Yahudi Çatışmaları (1938-1939), İstanbul: Post Yayıncılık.
• Bozkurt, C. (2021). İmparatorluğu Yıkan Örgüt Nili, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Britannica (2023). https://www.britannica.com/biography/Menachem-Begin , (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
• Charters, D. (1989). The British Army Jewish Insurgency in Palestine 1945-47, New York: Palgrave Macmillan.
• Chazan, M. (2005). “The Efforts to Revive Hashomer”, Journal of Modern Jewish Studies, Sayı: 4, ss.179-203.
• Clarke, T. (2016). By Blood and Fire July 22, 1946: The Attack on Jerusalem’s King David Hotel, London: Hutchinson.
• Engin, V. (2022). Pazarlık, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• Fildiş, T. A. (2012). “Birleşmiş Milletlerin Taksim Kararı ve İsrail Devleti’nin Yaratılışı”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:1, ss.337-348.
• Golani, M. (2013). Palestine between Politics and Terror, Massachusetts: Brandeis University Press.
• Göze, E. (1995). Siyonizmin Kurucusu Theodore Herzl’in Hatıraları ve Sultan Abdülhamid, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Hadawi, S. (1989). Bitter Harvest a Modern History of Palestine, New York: Olive Branch Press.
• Heller, J. (1996). Stern Gang Ideology, Politics and Terror 1940-1949, London: Routledge.
• Herzl, T. (2022). Yahudi Devleti (çev. Sedat Demir), İstanbul: Ataç Yayınları.
• Hoffman, B. (2011). “The rationality of terrorism and other forms of political violence: lessons from the Jewish campaign in Palestine, 1939–1947”, Small Wars & Insurgencies, Sayı:22, ss.258-272.
• Hoffman, B. (2020). “The bombing of The King David Hotel, July 1946”, Small Wars & Insurgencies, Sayı:31, ss.594-611.
• Howard, H. N. (1970). “Paris -San Remo- Sevr’de Türkiye’yi Yok Etme Planları”, (çev. Müge Yılmaz), Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı:35, ss.20-30.
• Jewish Virtual Library, (2022). https://www.jewishvirtuallibrary.org/the-haganah, (Erişim Tarihi: 11.11.2022).
• Kasalak, K. (2007). “Irak’ta Manda Yönetiminin Kurulması ve Atatürk Dönemi Türkiye-Irak İlişkileri”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı:9, ss.187-201.
• Kasalak, K. (2016). “İngilizlerin Filistin Politikası ve Filistin Mandası”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:25, ss.65-78.
• Keren, S. ve Keren, M. (2007). “The Jewish Legions in the First World Wars as a Locus of Identity Formation”, Journal of Modern Jewish Studies, Sayı:6, ss.69-83.
• Kızıloğlu, S. (2012). “İsrail’ Devleti’nin Kuruluşuna Kadar Geçen Süreçte Yahudiler ve Siyonizmin Gelişimi”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:1, ss.35-64.
• Kurt, A. O. (2007). Erken Dönem Yahudi Tarihi, İstanbul: IQ Yayınları.
• Kutluay, Y. (2005). Siyonizm ve Türkiye, İstanbul: Pınar Yayınları.
• Kutsal Kitap Eski ve Yeni Ahit (Tevrat, Zebur, İncil). (2003). İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi.
• Lapidot, Y. (1999). The Irgun A Short History Israel, Tel Aviv: Jabotinsky Institude Press.
• Lewis, B. (2003). Ortadoğu, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Moghadam, A. (2006). The Roots of Terrorism, New York: Chelsea House Publishers.
• Morris, B. (2008). 1948 A History of the First Arab-Israeli War, London: Yale University Press.
• Öke, M. K. (2021). Siyonizm ve Filistin Sorunu (1880-1923), İstanbul: Timaş Yayınları.
• River, C. (2021). The Mandate for Mesopotamia and Mandate for Palestine: The History of the Former Ottoman Territories Administered by the British after World War I, Chicago: Independently Published.
• Shavit, Y. (1988). Jabotinsky and Revisionist Movement 1925-1948, Oxon: Frank Cass Press.
• Sherman, A. J. (1998). Mandate Days British Lives in Palestine 1918–1948, London: Thames & Hudson.
• Shpiro, S. (2013). “The Intellectual Foundations of Jewish National Terrorism: Avraham Stern and the Lehi”, Terrorism and Political Violence, Sayı:25, ss.606-620.
• Simon, S. (2022). https://www.machal.org.il/1947-49/story-of-the-haganah-by-smoky-simon-d97/, (Erişim Tarihi: 10.12.2022).
• Tavin, E. ve Alexander, Y. (1982). Psychological Warfare and Propaganda: Irgun Documentation, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers.
• Tellioğlu, Ö. (2018). Filistin’e Musevi Göçü ve Siyonizm, İstanbul: Kitabevi.
• Tunçoku, M. (1991). “İsrail’in Kuruluşuna Varan Gelişmeler İçinde Çanakkale Savaşlarının Önemi”, Belleten, Sayı:212, ss.101-108.
• Turan, Ö. (2002). Düşman Kardeşler (Siyonizm, İsrail ve Filistin Direnişi), İstanbul: AK-KA Yayınları.
• Van Tonder, G. (2019). Irgun Revisionist Zionism 1931–1948, South Yorkshire: Pen and Sword Books.
• Yaşar, F., Özcan, S., ve Kor, Z. (2010). Siyonizmin Düşünden İşgal Gerçeğine Filistin, İstanbul: İHH Vakfı Yayınları.