Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin Yeniden Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 4, 994 - 1015, 28.12.2022

Mehmet Güçlü , Ercan Polat , Kadir Yıldız

https://doi.org/10.38021/asbid.1180614

Öz

Bu çalışmada, Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeğinin Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin yeniden değerlendirilmesi ve bir modelin test edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada kullanılan Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet ölçeği Şanlı ve Güçlü (2015) tarafından geliştirilmiştir. 21 madde 3 alt boyuttan oluşmaktadır. Araştırma verilerinin analizi süreç aşamasında öncelikle SPSS üzerinden Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) uygulanmış ortaya çıkan yapı için, Lisrell ile Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile doğrulanmıştır. Sonraki aşamada tekrar SPSS üzerinden güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Son aşamada ise SmartPLS3 üzerinden doğrulayıcı faktör analizi yanı sıra oluşturulan araştırma modeli modeli dest edilmiştir. Sonuç olarak, araştırma neticesinde ortaya çıkan 18 madde ve 3 alt boyuttan oluşan Sporda Saldırganlık Ölçeği’nin 18-65 yaş spor seyircileri için kullanılabilir bir ölçme aracı olduğuna kanaat getirilmiştir. Ayrıca araştırmada ortaya konan modelin anlamlı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Seyirci Saldırganlığı, Nefret, Sporda Saldırganlık, Sporda Şiddet, Geçerlik, Güvenirlik

Re-evaluating the psychometric properties of the Turkish version of the Spectator Aggression and Violence in Sports Scale

Öz

This study aims to re-evaluate the psychometric properties of the Turkish version of the Spectator Aggression and Violence in Sports Scale and to test a model. Spectator Aggression and Violence in Sports scale used in the study was developed by Şanlı and Güçlü (2015) and it consists of 21 items and 3 sub-dimensions. In the process of data analysing, firstly Explanatory Factor Analysis (EFA) via SPSS was applied and later the resulting structure was confirmed by Confirmatory Factor Analysis (DFA) via Lisrell. Lastly, in addition to the confirmatory factor analysis via SmartPLS3, designed Research model was tested. As a result, it was revealed that Aggression Scale in Sports, , which emerged with 18 items and 3 sub-dimensions as a result of the research, can be used for sports spectators aged 18-65 as a measurement tool. Moreover, the model presented in the study was found to be significant.

Anahtar Kelimeler

Spectator Aggression, Hatred, Aggression In Sports, Violence In Sports, Validity, Reliability

Kaynakça

• Abbaszadeh, M., Saadati, M., Kabiri, A., & Ashayeri, T. (2018). Sociological Study of Factors Affecting Aggression Among Soccer Spectators. Journal of Socıal Order (Entezam-E-Ejtemaeı), 9(4), 35-70.
• Alpar, R. (2010). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik- güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bandura, A. (1973). A social learning analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Berkowitz, L. (1962). Aggression: A social psychological analysis. New York: McGraw-Hill.
• Berkowitz, L. (1974). Some determinants of impulsive aggression: The role of mediated associations with reinforcements for aggression. Psychological Review, 81(2), 165–176. https://doi.org/10.1037/h0036094
• Berkowitz, L. (1989). Frustration-aggression hypothesis: Examination and reformulation. Psychological Bulletin, 106(1), 59–73. https://doi.org/10.1037/0033-2909.106.1.59
• Berkowitz, L. (1993). Pain and aggression: Some findings and implications. Special Issue: The pain system: A multilevel model for the study of motivation and emotion. Motivation and Emotion, 17, 277–293. https://doi.org/10.1007/BF00992223
• Beşkat, M. (2016). Futbol seyircilerinin empatik eğilimleri ile sporda saldırganlık ve şiddet düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Şanlıurfa örneği). Yüksek Lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Block, S., & Lesneskie, E. (2018). A thematic analysis of spectator violence at sporting events in North America. Deviant Behavior, 39(9), 1140-1152. https://doi.org/10.1080/01639625.2017.1409984
• Bredemeier, B. J. (1985). Moral reasoning and the perceived legitimacy of intentionally injurious sport acts. Journal of Sport Psychology, 7(2), 110-124.
• Buss, A. H., & Durkee, A. (1957). An inventory for assessing different kinds of hostility. Journal of consulting psychology, 21(4), 343 –349. https://doi.org/10.1037/h0046900
• Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The aggression questionnaire. Journal of personality and social psychology, 63(3), 452. https://doi.org/10.1037/0022-3514.63.3.452
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 6. Baskı. Ankara: Pagem Yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
• Dollard, J., Doob, L., Miller, N., Mouwer, O. and Sears, R. (1939). Frustration and aggression. New Haven, CT: Yale University Press.
• Eron, L. D., Huesmann, L. R., Lefkowitz, M. M., & Walder, L. O. (1972). Does television violence cause aggression? American Psychologist, 27(4), 253–263. https://doi.org/10.1037/h0033721
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18, 382-388 https://doi.org/10.1177/002224378101800313.
• Geen, R. G. (1990). Human aggressiveness. Milton Keynes: Open University Press.
• Geen, R. G. (2001). Human aggressiveness. (2. Edition). Milton Keynes: Open University Press.
• George, D., & Mallery, P. (2003). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. 11.0 Update (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Hair, J. F., Hult, G. T., Ringle, C. M., and Sarsted, M. (2014). A Primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). Thousand Oaks, California: Sage Publication.
• Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the academy of marketing science, 43(1), 115-135.
• Hilliard, R. C., & Johnson, C. G. (2018). Sport Fan Attitudes and Willingness to Commit Aggressive Acts. Journal of Sport Behavior, 41(3), 305-329.
• Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research. New York, NY: Pearson.
• Husman, B. F., & Silva, J. M. (1984). Aggression in sport: Definitional and theoretical considerations. In J. M. Silva and R. S. Weinberg (Eds), Psychological foundations of sport (pp. 246–260). Champaign, IL: Human Kinetics.
• Kerr, J. H. (2004). Rethinking aggression and violence in sport. Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon: Routledge.
• Knapton, H., Espinosa, L., Meier, H. E., Bäck, E. A., & Bäck, H. (2018). Belonging for violence: Personality, football fandom, and spectator aggression. Nordic psychology, 70(4), 278-289. https://doi.org/10.1080/19012276.2018.1430611.
• Konter, E. (2006). Spor psikolojisi el kitabı. Ankara: Nobel.
• Lee, B. X., Donnelly, P. D., Cohen, L., & Garg, S. (2016). Violence, health, and the 2030 agenda: Merging evidence and implementation. Journal of Public Health Policy, 37(Supp. 1) 1–12. https://doi.org/10.1057/s41271-016-0011-6.
• LeUnes, I.D., & Nation, J.R. (1989). Sport psychology: An introduction. Chicago: Nelson-Hall.
• Lorenz, K. (1966). On aggression. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Mil, H. İ., & Şanlı, S. (2015). Sporda şiddet ve medya etkisi: Bir maçın analizi. Electronic Journal of Social Sciences, 14(55), 231-247.
• Özen, Ü., Eygü, H., ve Kabakuş, A.K. (2013). Üniversite öğrencilerinin sporda şiddet ve saldırganlık algıları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 4(7), 323-342.
• Özgider, C., & Akgün, O. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin şiddet ve saldırganlık düzeyleri üzerine bir incelenme. Spor Eğitim Dergisi, 5(3), 24-35.
• Özsoy, S., ve Yıldız, K. (2013). Türkiye’deki Spor Basınında Nefret Söylemi. International Journal of Social Science Research, 2(2), 46-60.
• Polat, E., & Sönmezoğlu, U. (2016). Futbol taraftarlarını şiddete yönelten faktörlerin incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 471-489.
• Polat, E., & Yıldız, K. (2021). The effect of gambling motivation of sport spectators on propensity for violence in sport. Journal of gambling studies, 37(1), 203-220. https://doi.org/10.1007/s10899-020-09956-z
• Silva, J.M. (1983). The perceived legitimacy of rule violating behavior in sport. Journal of Sport Psychology, 5(4),438-448. https://doi.org/10.1123/jsp.5.4.438
• Sturmey, P. (2022). Violence and Aggression: Integrating Theory, Research, and Practice. Springer Nature.
• Şanlı, S., & Güçlü, M. (2015). Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği’nin (SESAŞÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. 4. Uluslararası Bilim, Kültür ve Spor Kongresi Kongre Kitabı (s.168), 22-26 Mayıs 2015 Ohrid, Makedonya.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (Çev. Ed. M. Baloğlu). Ankara: Nobel Akademik.
• Terry, P. C., and Jackson, J. J. (1985). The determinants and control of violence in sport. Quest, 37(1), 27–37. https://doi.org/10.1080/00336297.1985.10483817.
• Thirer, J. (1993). Aggression. In R.N. Singer, M. Murphey, & L.K. Tennant (Eds.), Handbook of research on sport psychology (pp. 365-378). New York: MacMillian Publishing Company.
• Toder-Alon, A., Icekson, T., & Shuv-Ami, A. (2019). Team identification and sports fandom as predictors of fan aggression: The moderating role of ageing. Sport Management Review, 22(2), 194-208.https://doi.org/10.1016/j.smr.2018.02.002
• Wann, D. L., Carlson, J. D., & Schrader, M. P. (1999). The impact of team identification on the hostile and instrumental verbal aggression of sport spectators. Journal of Social Behavior and Personality, 14(2), 279-286.
• Yaşar, M. R. (2010). Şans oyunları ve iddaa. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(34), 138-171.
• Yıldırım, M. (2017). Futbol seyircilerinin saldırganlık davranışlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(50), 1046-1057.