Altı Haftalık Aerobik Temelli Egzersizlerin Sedanter Kadınların Seçili Vücut Kompozisyonu ve Motorik Özellikleri Üzerine Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı, 1 - 16, 29.10.2023

Havva Nur Aktaş , Cem Sinan Aslan

https://doi.org/10.38021/asbid.1286005

Öz

Son yıllarda, dünya genelinde hareketsizliğe bağlı hastalıklar en çok ölüme yol açan hastalıklar sıralamasında hep üst sıralarda yer almaktadır. Gerek teknolojinin hızla gelişmesi ile bedensel iş yükünün azalması, gerekse insanların kent yaşamını tercih etmesi, kişileri hareketsiz bir yaşama sürüklemiş ve bu durum kişilerin sağlıklarını olumsuz etkilemiştir. Sağlığı fiziksel ve psikolojik olarak geliştirme yollarından biri de fiziksel aktivitedir. Bu çalışmada amaç; altı hafta süre ile haftada 3 gün birer saat boyunca yapılacak aerobik temelli egzersizlerinin sedanter kadınların seçili vücut kompozisyonu ve motorik özellikleri üzerine etkilerini belirlemektir. Deneysel modelde tasarlanan bu araştırmaya, 23–52 yaş arası, toplam 22 spor yapmayan (sedanter) kadın gönüllü olarak katıldı. Katılımcılar, 6 hafta süre ile haftada 3 gün birer saat boyunca aerobik temelli egzersizler yaptılar. Katılımcıların vücut kompozisyonu, dikey sıçrama, el-pençe kuvveti, bacak kuvveti, anaerobik güç, esneklik ve aerobik dayanıklılık ölçümleri 6 hafta arayla “ön-test” ve “son-test” şeklinde gerçekleştirildi. Elde edilen veriler değerlendirilmesinde SPSS (Ver.15.0) programında yer alan tanımlayıcı istatistikler ve Shapiro-Wilk testi sonuçları göz önünde tutularak, karşılaştırma testlerinden “Paired Sample t Testi” kullanıldı. Anlamlılık düzeyi “α” 0,05 olarak kabul edildi. Sonuç olarak, iki ölçüm karşılaştırıldığında; Vücut Ağırlığı, Vücut Yağ Kütlesi, El-pençe Kuvveti, Bacak Kuvveti, Dikey Sıçrama, Esneklik ve Aerobik Dayanıklılık açısından anlamlı fark meydana gelirken, Vücut Kitle İndeksi, Bel-Kalça Oranı, Bazal Metabolik Hız, Vücut Yağ Oranı ve Anaerobik Güç açısından anlamlı bir farklılık bulunamadı.

Anahtar Kelimeler

Sedanter, Vücut Kompozisyonu, Dayanıklılık, Kuvvet, Esneklik

The Effects of Six-Week Aerobic-Based Exercises on Selected Body Composition and Motoric Characteristics of Sedentary Women

Öz

In recent years worldwide, hypokinetic diseases have always been at the top of the list of diseases leading to death. With the rapid development of technology, the reduction of physical workload and the fact that people prefer urban life have brought people into a sedentary life and this situation has negatively affected the health of individuals. Physical activity is one of the ways of improving health physically and psychologically. This study aims to determine the effects of six weeks (3 times a week) of aerobic-based exercises on sedentary women's selected body composition and motor features. Twenty-two sedentary women aged between 23 and 52 participated in this research, designed as an experimental study. The participants performed aerobic-based exercises for an hour-3 days a week for 6 weeks. Body composition, vertical jump, hand-grip strength, leg strength, anaerobic power, flexibility, and aerobic endurance of participants were measured as "pre-test" and "post-test" measurements at 6 weeks intervals. The data obtained from the group were analyzed by SPSS (Ver.15.0) with the help of descriptive statistics and the Paired Sample t-test, which was used according to Shapiro-Wilk test results. The alpha level is set as 0.05. In conclusion, when two measurements were compared; it was found significant differences in the body weight, body fat mass, hand-grip strength, leg strength, vertical jump, flexibility, and aerobic endurance characteristics of sedentary women (p<0.05), while body mass index, waist to hip ratio, basal metabolic rate, body fat ratio, and also anaerobic power characteristics of the group had no any significant differences.

Anahtar Kelimeler

Sedentary, Body Composition, Endurance, Strength, Flexibility

Kaynakça

• Abanoz, E. I. (2011). Orta yaş sedanter obez bayanlarda pilates egzersizlerinin etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Akdur, H. (2013). Ev kadınlarının ve çalışan kadınların fiziksel aktive düzeylerinin araştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 43-46.
• Arslan, E., Aras, D., ve Can, S. (2016). Sporcu ve sedanter kadınlarda günlük enerji harcaması ve fiziksel aktivite düzeylerinin karşılaştırılması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 53-61.
• Aslan, C. S. (2008). Sedanter ve fiziksel aktif kişilerde esnekliğin sıçrama ve bacak kuvveti üzerine olan etkilerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Can, S., Karaca, A., Arslan, E., ve Biernat, E. (2017). Physical activity measurement by swa in employees: Weekdays and weekend. Physical Activity Review, 5, 167-175.
• Chang, Y. (2000). Grace Under Pressure. Newsweek, 135(9), 72-73. Chatterjee, S., Chatterjee, P., ve Bandyopadhyay, A. (2005). Validity of Queen’s College Step Test for estimation of
• maximum oxygen uptake in female students. Indian J Med Res, 121(1), 32-5.
• Çakmakçı, E., Arslan, F., Taşkın, H., ve Çakmakcı, O. (2011) The effects of aerobic dance exercise on body composition changes associated with weight change in sedentary women. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3), 298–304.
• Çiçek, G. (2010). Sedanter bayanların dokuz haftalık koş-yürü ve aerobik-step egzersizlerinin fiziksel-fizyolojik parametreler üzerine etkilerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Çolakoğlu, F. F. (2003). 8 Haftalık koş yürü egzersizinin sedanter orta yaşlı obez bayanlarda fizyolojik, motorik ve somatotip değerleri üzerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 275-290.
• Çolakoğlu, F. F., ve Karacan, S. (2006). Genç bayanlar ile orta yaş bayanlarda aerobik egzersizin bazı fizyolojik parametrelere etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 277-284.
• Eyuboglu, E., Aslan, C. S., Karakulak, I., ve Sahin, F. N. (2019). Is there any effect of non-suitable pull technique in back & leg dynamometers on the leg strength test results. Acta Medica Mediterranea, 35(3), 1373-1378.
• Fox, L. E., Bowers, R. W., ve Foss, M. L. (1988). The Physiological Basis of Physical Education and Athletics. Saunders College Publication.
• Gillies, E. (2004). 101 ways to work out on the ball: Sculpt your ideal body with Pilates, yoga, and more. Fair Winds Press.
• Göksu, Ö. C., Harutoğlu, H., ve Yiğit, Z. (2003). Sedanter kişilere uygulanan 10 haftalık egzersiz programının fiziksel uygunluk ve kan parametrelerine etkisi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 18-23.
• Gönülateş, S., Saygın, Ö., ve İrez, G. (2010). Düzenli yürüyüş programının 40-55 yaşları arası bayanlarda sağlık ilişkili fiziksel uygunluk unsurları ve kan lipidleri üzerine etkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 961- 970.
• Gültekin, D., ve İrez, G. B. (2016). Aero-pilates çalışmasının üniversite öğrencilerinin bazı fiziksel uygunluk değerleri üzerine etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 141-147.
• Isacowitz, R. (2006). Pilates (1st Edition). Human Kinetics.
• Karacan, S., ve Günay, M. (2003). Sporcularda menstruasyon ve premenstrual sendromun bazı temel motorik özelliklere ve fizyolojik parametrelere etkisi. Gazi Üniv. Beden Eğ. ve Spor Bilim Derg., 8(4), 49-57.
• Katayıfçı, N., Düger, T., ve Ünal, E. (2014). Sağlıklı bireylerde klinik Pilates egzersizlerinin fiziksel uygunluk üzerine etkisi. Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation, 1(1), 17-25.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (17. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, S. (2013). Orta yaş dönemi ve menopoz dönemindeki kadınlarda 5 haftalık egzersiz ve diyet programı sonrasında vücut ağırlığı ve yağ yüzdesindeki azalma oranlarının karşılaştırılması. https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_10310.htm adresinden 11 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır.
• Kin, A., Koşar, N., ve Tuncel, F. (1996). 8 haftalık step ve aerobik dansın üniversiteli bayanların fiziksel uygunluğuna etkisinin karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 21-31.
• Kurt, S., Hazar, S., İbiş, S., Albay, B., ve Kurt, Y. (2010). Orta yaş sedanter kadınlarda sekiz haftalık step-aerobik egzersizinin bazı fiziksel uygunluk parametrelerine etkilerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 665-674.
• Liman, N., ve Atalay Güzel, N. (2008). Aerobik-Step ve pilates egzersizlerinin kuvvet, esneklik, anaerobik güç, denge ve vücut kompozisyonuna etkisi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(4), 3-12.
• Liman Öztürk, N. (2008). Aerobik-step ve pilates egzersizlerinin kuvvet, esneklik, anaerobik güç, denge ve vücut kompozisyonuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• McArdle, W. D., Katch, F. I., Pechar, G. S., Jacobson, L., ve Ruck, S. (1972). Reliability and interrelationships between maximal oxygen intake, physical work capacity and step-test scores in college women. Medicine and Science in Sports, 4(4), 182-186.
• Oktay, G. (2015). Kadınlarda 8 haftalık zumba ve step-aerobik egzersizlerinin sağlık ilişkili fiziksel uygunluk unsurlarına etkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Öcal Kaplan, D. (2016). Orta yaş kadınlarda aerobik egzersizlerin vücut kompozisyonu bileşenleri ve antropometrik ölçümlere etkilerinin değerlendirilmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bil. Dergisi, 18(3), 9-20.
• Ölçücü, B., Vatansever, Ş., Özcan, G., ve Çelik, A. (2015). Orta yaşlılarda fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 63-73.
• Özcan, R. (2017). Aqua-pilates egzersizlerinin genç kadınlarda bazı fiziksel uygunluk unsurlarına etkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Özdemir, İ. (2014). Orta yaş kadınlarda aerobik-step ve pilates egzersizlerinin vücut kompozisyonu, kan yağları ve kan şekerine etkisi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Özdöl Pınar, Y., Çetin, E., ve Aktop, A. (2018). Farklı yaĢ kadınlarda step-aerobik egzersizlerinin aerobik kapasite ve beden kompozisyonu üzerine etkisi. Spormetre, 16(1), 49-54.
• Özer, K. (2001). Fiziksel uygunluk (1.baskı). Nobel Yayınevi.
• Özkara, A. (2002). Futbolda testler (1. Baskı). İlksan Matbaacılık.
• Özmerdivenli, R., Öztürk, A., ve Karacabey, K. (2004). Sporcu ve sedanterlerin reaksiyon zamanlarının karşılaştırılması ve egzersizin bazı fizyolojik parametrelere etkisi. Doğu Anadolu Bölgesi Araş. Dergisi, 2(2), 81-86.
• Saltan, A. (2018). Kadınlarda pilates temelli egzersizin postür, yaşam kalitesi, depresyon belirtileri ve ağrı üzerine etkisinin araştırılması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 32(1), 31-36.
• Sevim, Y. (1995). Antrenman Bilgisi (1. Baskı). Gazi Büro Kitapevi.
• Sharrie, A. (2002). Aerobics. Retrieved from www.sportsci.org
• Stucki, G., ve Kroeling, P. (2003). Principles of Rehabilitation. In: Hochberg MC, Silman AJ, Smolen JS, Weinblatt ME, Weisman MH, (Eds.), Rheumatology (ss.517– 530), Mosby. (Aktaran: Ölçücü, B., Vatansever, Ş., Özcan, G. ve Çelik, A. (2015). Orta yaşlılarda fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 63-73.)
• Şahin, M., Ateş, E., ve Polat, Y. (2011). Grup fitness derslerine katılan sedanter bireylerde vücut kompozisyonu parametrelerinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 22-33.
• Şavkın, R. (2014). Pilates eğitiminin vücut kompozisyonuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Tamer, K. (2000). Sporda fiziksel-fizyolojik performansın ölçülmesi ve değerlendirilmesi. Bağırgan Yayınları.
• Weiner, J. S., ve Lourie, J. A. (1969). Human biology, a guide to field methods. Blackwell Scientific.
• Zorba, E. (1999). Herkes için spor ve fiziksel uygunluk (1. Baskı). T.C. Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müd. Spor Eğitimi Daire Bşk. Yay.
• Zorba, E. (2008, Ekim 23-25). Yaşam kalitesi ve fiziksel aktivite. 10th International Sports Sciences Congress, (ss. 82–85), Bolu, Türkiye.