Management of the Fight Against Workplace Violence in the Health Service Provision from the Perspective of Supreme Audit Institutions

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 31, 36 - 50, 29.01.2024

Yaşar Uzun

Öz

YÜKSEK DENETİM KURUMLARI PENCERESİNDEN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNDA İŞYERİ ŞİDDETİ İLE MÜCADELENİN YÖNETİLMESİ

Öz

Sağlık hizmetlerinin sunulduğu kurum ve kuruluşlarda vatandaşlara sağlık hizmetinin sunulması sürecinde zaman zaman çeşitli nedenlerle işyeri şiddet vakalarının ortaya çıktığı ve sağlık çalışanlarının mağdur edildiği durumlarla karşılaşılabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) göre dünyanın her yerinde sağlık çalışanlarının şiddete maruz kalma riski yüksek düzeydedir. Sağlık hizmeti sunumunda yaşanabilen işyeri şiddet vakaları, sağlık hizmetlerinin sekteye uğraması, ülkelerin sağlık çalışanı işgücünde kayıpların yaşanması, mevcut sağlık giderlerine yenilerinin eklenmesi gibi pek çok olumsuz etki ve sonuca yol açabilmektedir. Hükümetlerin sağlık alanında çalışan kamu görevlilerinin işyeri sağlık ve güvenliğini korumaya ve gözetmeye yönelik kamu politikalarının başarılı şekilde uygulanmasında Yüksek Denetim Kurumları (YDK’lar) önemli bir işleve sahiptir. Bu çalışmada YDK’ların kamuda sağlık hizmeti sunumunda işyeri şiddeti ile mücadelenin yönetilmesinde nasıl bir role sahip oldukları üzerinde durulmaktadır. Dolayısıyla çalışmanın amacı, kamuda sağlık hizmeti alanında çalışanların karşılaşabildikleri “işyeri şiddeti” ile mücadelenin yönetilmesinde YDK’ların rolü ve denetim uygulamaları hakkında farkındalığı güçlendirmektir. Çalışmada yer verilen denetim uygulama örnekleri çerçevesinde, YDK’ların, kamuda sağlık hizmeti sunumunda yaşanabilen işyeri şiddet davranışları ile mücadelenin yönetilmesini denetim konusu yapabildikleri anlaşılmaktadır. YDK’lar, bu alanda yaptıkları denetim çalışmaları ile parlamento, hükümetler ve kamu idarelerine mevcut iyi uygulamaların yanı sıra gelişime ihtiyaç duyulan alanlarda önemli bir rehberlik desteği sağlamakta, kamuda şeffaflık ve hesap verebilirliği güçlendirmektedir. YDK’ların bu denetim çalışmaları, kamu yönetimleri açısından aynı zamanda iyi uygulama esaslarına da işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yüksek Denetim Kurumları, işyeri şiddeti, sağlık hizmetleri, sağlık çalışanları, iş sağlığı ve güvenliği

Kaynakça

• AKSOY, M. (2022). Kamu Mali Yönetiminde Mali Saydamlık ve Hesap Verebilirliğin Sağlanmasında Sayıştay Raporlarının Etkinlik Düzeyi. International Journal of Public Finance, 7(1): 181-210
• AKYEL, R. Köse, H.Ö (2011). Kamu Mali Yönetiminde İyi Yönetişim İçin Sayıştayların İletişim Kapasitesinin Güçlendirilmesinin Önemi. Sayıştay Dergisi, 82: 3-21, https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/1713757, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• AL B., Zengin S., Deryal Y., Gökçen C., Yılmaz D.A., Yıldırım C. (2012). Sağlık Çalışanlarına Yönelik Artan Şiddet. The Journal of Academic Emergency Medicine 11: 115-24.
• BOZ B, Acar K, Ergin A, Erdur B, Kurtulus A, Turkcuer I, Ergin N. (2006). Violence toward health care workers in emergency departments in Denizli, Turkey. Advances in Therapy. 23(2):364-369. doi: 10.1007/BF02850142. PMID: 16751169.
• COOPER, C.L. ve Swanson, N. (2002). Workplace violence in the health sector-State of the Art. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/documents/violence-against-health- workers/wvstateart.pdf?sfvrsn=36aae706_2, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• GAO (2016). Workplace Safety And Health- Additional Efforts Needed to Help Protect Health Care Workers from Workplace Violence, https://www.gao.gov/assets/gao-16-11.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• ICN,(2007). Guidelines on coping with violence in the workplace. https://static1.squarespace.com/static/579770cd197aea84455d6908/t/57d86302d1758e16f4e0f072/14737989 14990/guideline_violence.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• ILO, (2022). Violence and harassment at work: A practical guide for employers. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/--- act_emp/documents/publication/wcms_857915.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• INTOSAI-P 12 (2023). The Value and Benefits of Supreme Audit Institutions – making a difference to the lives of citizens, https://www.issai.org/pronouncements/intosai-p-12-the-value-and-benefits-of-supreme-audit- institutions-making-a-difference-to-the-lives-of-citizens/ (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• ISSAI 100 (2023). Fundamental Principles of Public-Sector Auditing, https://www.issai.org/wp- content/uploads/2019/08/ISSAI-100-Fundamental-Principles-of-Public-Sector-Auditing-1.pdf (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• KİNGMA, M. (2001). Workplace violence in the healthsector: a problem of epidemic proportion. International Nursing Review (48, 3) https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1046/j.1466-7657.2001.00094.x, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• KÖSE, H.Ö (2013). Kamu Harcamalarında Etkinlik Arayışı Ve Performans Denetiminin Gelişimi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, Sayı: 48, https://www.researchgate.net/publication/282779090_Kamu_Harcamalarinda_Etkinlik_Arayisi_ve_Perform ans_Denetiminin_Gelisimi_Quest_of_Effectiveness_in_Public_Expenditures_and_Development_of_Perfor mance_Auditing, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• LİU J, Gan Y, Jiang H, Li L, Dwyer R, Lu K, Yan S, Sampson O, Xu H, Wang C, Zhu Y, Chang Y, Yang Y, Yang T, Chen Y, Song F, Lu Z. (2019). Prevalence of workplace violence against healthcare workers: a systematic review and meta-analysis. Occup Environ Med. 2019 Dec;76(12):927-937. doi: 10.1136/oemed-2019-105849. Epub 2019 Oct 13. PMID: 31611310. (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• NAO (2003). A Safer Place to Work-Protecting NHS Hospital and Ambulance Staff from Violence and Aggression. https://webarchive.nationalarchives.gov.uk/ukgwa/20170207052351/https://www.nao.org.uk/wp- content/uploads/2003/03/0203527.pdf (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• NAO (2003a). Report-Value for Money A Safer Place to Work-Protecting NHS Hospital and Ambulance Staff from Violence and Aggression., https://www.nao.org.uk/reports/a-safer-place-to-work-protecting-nhs-hospital- and-ambulance-staff-from-violence-and-aggression/ (Erişim Tarihi: 29.09.2023)
• NIOSH (2002). Violence, Occupational Hazards in Hospitals. https://www.cdc.gov/niosh/docs/2002-101/pdfs/2002- 101.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• NSW (2020). Managing the health, safety and wellbeing of nurses and junior doctors in high demand hospital environments,https://www.audit.nsw.gov.au/sites/default/files/documents/FINAL%20Managing%20the%20 health%2C%20safety%20and%20wellbeing%20of%20nurses%20and%20j.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• ÖZLÜ, T. (2023). Sağlıkta Şiddet: Nedenleri, Çözüm Önerileri. http://www.asyod.org/files/sunumlar/saglikta_siddet/05102016140126.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• RAMZİ, Z.S, Fatah, P.W, Dalvandi, A. (2022). Prevalence of Workplace Violence Against Healthcare Workers During the COVID-19 Pandemic: A Systematic Review and Meta-Analysis. Frontiers in Psychology, 13: 1-8
• RİCHARDS, J. (2003). Management of Workplace Vıolence Victims. https://cdn.who.int/media/docs/default- source/documents/violence-against-health-workers/wvmanagementvictimspaper.pdf?sfvrsn=7c9b3992_2, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• RUBENSTEİN, L. (2022). Letter from the Chair. Ignoring Red Lines Violence Against Health Care in Conflict 2022, Safeguarding Health in Conflict Coalition: 1-115, https://reliefweb.int/report/ukraine/ignoring-red-lines- violence-against-health-care-conflict-2022, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• SAĞLIK BAKANLIĞI (2022). 2019-2023 Stratejik Planı Güncellenmiş V ersiyon. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/35748/0/tc-saglik-bakanligi-2019-2023-stratejik-plani- guncellenmis-versiyonupdf.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• SAĞLIK BAKANLIĞI (2023). 2022 Faaliyet Raporu. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/45199/0/2022- faaliyet-raporupdf.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• SHGM (2023). Güncel Standartlar. https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/TR-52460/guncel-standartlar.html, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• ŞAHİN B., Gaygısız Ş., Balcı F. M., Öztürk D., Sönmez M. B., Kavalcı C. (2011). Yardımcı Acil Sağlık Personeline Yönelik Şiddet. Türkiye Acil Tıp Dergisi 11(3):110-114.
• TDK. (2023). Şiddet. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• WHO (2002). Framework guidelines for addressing workplace violence in the health https://www.who.int/publications/i/item/9221134466 (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• WHO (2002a). World report on violence and health. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42495/9241545615_eng.pdf, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• WHO (2023). Preventing violence against health workers. https://www.who.int/activities/preventing-violence- against-health-workers (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• WHO (2023a). Violence and harassment. https://www.who.int/tools/occupational-hazards-in-health-sector/violence- harassment, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• WORLD Health Assembly, 49. (1996). Prevention of violence: public health priority. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/179463, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• VURAL F., Çiftçi S., Fil Ş., Dura A. ve Vural B. (2013) Bir Devlet Hastanesinde Acil Servis Çalışanlarına Yönelik Şiddet: Şiddetin Rapor Edilme Sıklığı. Türk Aile Hekimliği Dergisi 17(4):147-152.
• VAGO (2016). Bullying and Harassment in the Health Sector. https://www.audit.vic.gov.au/sites/default/files/20160323-Bullying.pdf?, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)
• VAGO (2015). Occupational Violence Against Healthcare Workers. https://www.audit.vic.gov.au/sites/default/files/2017-07/20150506-Occ-Violence.pdf?, (Erişim Tarihi: 18.07.2023)