SERÎ MUHAKEME USÛLÜNE İLİŞKİN SORUNLAR

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 255 - 306, 30.12.2019

Gülsün Ayhan Aygörmez Uğurlubay , Nuran Haydar , Mehmet Korkmaz

Öz

7188 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ya da medyada bilinen adı ile Yargı Reform Paketi Ekim 2019 itibariyle yürürlüğe girmiştir. Bununla Ceza Muhakemesi Kanunu’na eklenen pek çok yeni kurumun başında serî muhakeme usûlü gelmektedir. Bu çalışma, serî muhakeme usûlünün şartlarını ortaya koyarak, uygulanmalarına ilişkin önerilerde bulunma ve bu yeni usûlün âdil yargılanma hakkına hangi yönlerden aykırılık teşkil ettiğini tespit etme amacıyla oluşturulmuştur. Bu minvâlde CMK’nın 250. maddesinde düzenlenen her bir koşul için ayrı bir başlık açılmış ve bunlar, silâhların eşitliği, çelişmeli muhakeme, meram anlatma, şüpheden sanık yararlanır ilkeleri, masûmiyet karinesi, aleyhe delil göstermeye zorlanma yasağı, susma hakkı ile kanunî hâkim ilkesi, tarafsız ve bağımsız mahkeme önünde yargılanma hakkı bakımından arızalı yönleri âdil yargılanma hakkı çerçevesinde tahlil edilmiştir. Son bölümde, ihlâllerin giderilmesi için gereken değişiklik önerileri sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yargı Reform Paketi, Serî Muhakeme Usûlü, Âdil Yargılanma Hakkı

Kaynakça

• ALTIPARMAK, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Altıncı Maddesi Kapsamında Âdil Yargılanma Hakkının Esasları”, TBBD, no. 63, (2006), 244-270.
• ALTUNKAŞ, Aysun, Hukuka Aykırı Delil Teorisi Işığında İfade Alma Ve Sorgu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.
• AMAR, Akhil Reed/ LETTOW, Renée B., “Fifth Amendment First Principles: The Self-Incrimination Clause”, Michigan Law Review, no. 93, (1995), 857-928.
• AMBOS, Kai, “The Right of Non-Self-Incrimination of Witnesses Before the ICC”, LJIL, no. 15, (2002), 155-177.
• AYGÖRMEZ UĞURLUBAY, Gülsün Ayhan, “Güncel Tartışmalar ve Gelişmeler Işığında Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda İtiraz”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. 16, Özel Sayı: Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, (2014), 3999-4044.
• BEKRİ, M. Nedim, “Gerekçeli Karar Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, (2014/ 3), 213 – 228.
• CENTEL, Nur, ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Bası, İstanbul: Beta, Eylül 2018.
• CHIESA, Luis E., “Beyond Torture: The Nemo Tenetur Principle In Borderline Cases”, Boston College Third World Law Journal, no. 30, (2010), 35-66.
• ÇULHA, Rifat, DEMİRAĞ, Fahrettin, NUHOĞLU, Ayşe, OKTAR, Salih, TEZCAN, Durmuş, Ceza Muhakemesi Hukuku Başvuru Kitabı, Ed. Feridun Yenisey, 3. Baskı, Ankara: TBB Yayınları, 2018.
• DEMİRBAŞ, Timur, Soruşturma Evresinde Şüphelinin İfadesinin Alınması, 5. Baskı, Ankara: Seçkin, Nisan 2018. EREM, Faruk, “Susma Hakkı”, Yargıtay Dergisi, Cilt. 18, no. 3, (Temmuz 1992), 296-299.
• ESSER, Robert, Auf dem Weg zu einem europæischen Strafverfahrensrecht, Berlin: De Gruyter Recht, 2002.
• FEYZİOĞLU, Metin, “Suçsuzluk Karinesi: Kavram Hakkında genel Bilgiler ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi”, AÜHFD, C. 48, (1999/1-4), 135-163.
• GODSEY, Mark A., “Rethinking the Involuntary Confession Rule: Toward a Workable Test for Identifying Compelled Self-Incrimination”, California Law Review, no. 93, (2005), 465-540.
• GÖDEKLİ, Mehmet, “Türk Ceza Muhakemesinde Maddî Gerçeğe Ulaşmanın Ön Koşulu Olarak Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Yasağı”, AÜHFD, no. 65 (4), (2016), 1815-1924.
• HAUER, Judith, “Book Review- Lutz Eidam, Die strafprozessuale Selbstbelastungsfreiheit am Beginn des 21. Jahrhunderts [The privilige against Self-incrimination in Criminal Proceedings at the Beginning of the 21st Century] (2007)”, German Law Journal, Cilt. 09, no. 08, (2008), 1043-1052.
• HAYDAR, Nuran, Susma Hakkı, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
• İNCEOĞLU, Sibel, Âdil Yargılanma Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serîsi-4, Ankara, 2018.
• İNCİ, Z. Özen, “Şüpheli ve Sanığa Rağmen Bir Ceza Muhakemesi Hukuku? Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesi İşlemlerine Katlanma Yükümlülüğü ve Bu Yükümlülüğün Sınırları Hakkında Düşünceler”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7/2, (2017), 119-168.
• İTİŞGEN, Rezzan, Kişinin Kendini Suçlamaya Zorlanamaması İlkesi (Nemo Tenetur İlkesi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2012.
• KAN AYDIN, Çağrı, “Âdil Yargılamanın Bir Unsuru Olarak Susma Hakkı”, TBB Dergisi, (2010), 146-180.
• KAFES, Veli, “Ceza Muhakemesinde Meram Anlatma İlkesinin Sağlanması”, CHKD, Cilt. 3, no. 2, (2015), 181-200.
• KARAKEHYA, Hakan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. Maddesi (Âdil Yargılanma Hakkı) Bağlamında Ceza Muhakemesinde Duruşma, Ankara: Savaş Yayınevi, 2008.
• KARAKEHYA, Hakan, “Ceza Muhakemesinde Sanığın Meramını Anlatabilme Hakkının Unsurları”, CHKD, Cilt. 3, no. 2, (2015), 199-225.
• KAYMAZ, Seydi, Uygulamada ve Teoride Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı (Yasak) Deliller, Ankara: Seçkin, Eylül 1997.
• LADEWIG, Hans Meyer, “Âdil Yargılanma Hakkı I”, Çev. Özlem Yenerer Çakmut, Âdil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, Ankara: Seçkin, 2004.
• LEITMEIER, Lorenz, “‘Nemo Tenetur’- Ein Nachteiliges Verfassungsrecht?”, Juristische Rundschau, 9, (2014), 372-377.
• LUSHİNG, Peter, “Criminal Law Testimonial Immunity and the Privilege Against Self-Incrimination: A study in Isomorphism”, The Journal of Criminal Law & Criminology, Vol. 73, No. 4, (1982), 1690-1739.
• MEMİŞ KARTAL, Pınar, Âdil Yargılanmanın Unsuru Olarak Masumiyet Karinesi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2003.
• NAMLI, Mert, Medeni Usûl Hukuku’nun Yasama Üstü Kaynakları Çerçevesinde Fransız ve Türk Hukuku’nda Çelişmeli Yargılama İlkesi, TÜSİAD, 2010.
• ÖZDEMİR, Didar, “Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Susma Hakkı”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (2017/2).
• ÖZTÜRK, Bahri, Yeni Yargıtay Kararları Işığında Delil Yasakları, Ankara: AÜSBH İnsan Hakları Merkezi Yayınları, 1995.
• ÖZTÜRK, Bahri/ TEZCAN, Durmuş/ ERDEM, Mustafa Ruhan/ GEZER, Özge Sırma/ SAYGILAR KIRIT, Yasemin F./ ÖZAYDIN, Özdem/ ALAN AKCAN, Esra/ TÜTÜNCÜ, Efser Erden, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• PUTZKE, Holm/ SCHEİNFELD, Jörg, Strafprozessrecht, 4. Baskı, München: C.H. Beck, 2012.
• RÖSINGER, Luna, Die Freiheit des Beschuldigten von Zwang zur Selbstbelastung, Studien und Beiträge zum Strafrecht, Cilt. 23, Thübingen: Mohr&Siebeck, 2019.
• SCHROEDER, Friedrich-Christian, VERREL, Torsten, Strafprozessrecht, 5. Baskı, Münih, 2011.
• SCHUSTER, Frank Peter, “İnsan Hakları ve İnsan Onuru Kavramlarının Alman Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemlerine Etkisi”, Çev. Ayşe Özge Atalay, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 10, Sayı. 135-136, (2015), 175-194.
• STALINSKI, Dirk, Aussagefreiheit und Geständnisbonus, Heinrich-Heine-Universität, Doktora Tezi, Düsseldorf, Juli 2000.
• STUNTZ, William J., “Self-Incrimination and Excuse”, Columbia Law Review, Vol. 88, 1988, 1227-1296.
• ŞAHİN, Cumhur, Sanığın Kolluk Tarafından Sorgulanması, Ankara: Yetkin Yayınları, 1994.
• ŞAHİN, Cumhur, GÖKTÜRK, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku II, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• TANER, Fahri Gökçen, Ceza Muhakemesi Hukukunda Âdil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silâhların Eşitliği, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• THAMAN, Stephen C., “Plea-Bargaining, Negotiating Confession and Consensual Resolution of Criminal Cases”, Electronic J. Comp. L., no.11, (Dec. 2007), 1-54.
• TRECHSEL, Stefan, Human Rights in Criminal Proceedings, Oxford University Press, 2005.
• ÜNVER, Yener, HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, C. 1, Ankara: Adalet Yayınevi, 2019.
• ÜNVER, Yener, “Deliller ve Değerlendirilmesi”, Legal Hukuk Dergisi, no. 32, (Ağustos 2005), 2885-2913.
• ÜZÜLMEZ, İlhan, “Türk Hukukunda Suçsuzluk Karinesi ve Sonuçları”, TBB Dergisi, no. 58, (Mayıs/Haziran 2005), 41-72.
• YALTI, Billur, Vergi Yükümlüsünün Hakları, İstanbul: Beta, Eylül 2006.
• YENİSEY, Feridun/ NUHOĞLU, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, Ankara: Seçkin, Eylül 2018.
• YERDELEN, Erdal, Ceza Muhakemesinde Hükmün Gerekçesi, Ankara: Adalet Yayınevi, 2015.
• YURTCAN, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 16. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.