KIBRIS’TA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ARABULUCUĞU İLE SİYASAL ÇÖZÜM MODELLERİ VE ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 11, 89 - 107, 30.11.2018

Sibel Akgün

Öz

1950’li yıllardan beri Kıbrıs’ta kimlik ekseninde çatışan ve sorunları olan Kıbrıs Türkleri ve Kıbrıs Rumları Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda çözüm konusunda arayış içindendir. 1968 yılında Beyrut’ta başlayan ve günümüze kadar devam eden siyasi müzakerelerden bugüne kadar sonuç alınamamıştır. Birleşmiş Milletler ( BM ) arabuluculuğunda siyasi olarak eşit, iki bölgeli ve iki kesimli federasyon çerçevesinde devameden müzakerelerde tarafların soruna bakışı ve en önemlisi yorumlaması farklı olmuştur. BM iki kutuplu dünyanın kuruluş döneminde  evletlerarası barış ve güvenliğin tesis edilmesi için kurulmuş ve bu doğrultuda dünyadaki sorunlu alanlarda  alışmalar yapan bir örgüttür. BM Antlaşması çerçevesinde devletler aralarındaki sorunları barışçıl yollarla çözmek için diplomatik olarak görüşme, soruşturma, arabuluculuk, uzlaşma, hakemlik ve yargısal çözüm yöntemleri ile bölgesel kuruluş veya anlaşmalara başvurarak veya kendi seçecekleri başka yollarla çözmelidir. Bu çerçevede  ıbrıs’ta iki halk 1968 yılından beri BM arabuluculuğunda müzakere süreci içindedir. Çalışmada Kıbrıs’ta 1960’lı  ıllardan günümüze kadar BM arabuluculuğunda devam eden müzakerelerin bugüne kadar hangi çözüm modelleri etrafında şekillendiği ve son aşamada hangi durumda olduğu ele alınacaktır. Değerlendirme yapılırken BM arabuluculuğunun sorunun çözümüne katkıları veya başarısızlıkları da ele alınacaktır. Sonuç olarak çalışmada  luslararası örgütlenme olarak BM’nin çatışmaların barışçıl yöntemlerle çözülmesi konusunda etkisi de sorgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, BM, Arabuluculuk, Çatışma Çözümleri, Kimlik

Kaynakça

• Akgün, Sibel, “BM’nin İyi Niyet Misyonu Çerçevesinde Kıbrıs Örneği: Bugünkü Durumu ve Geleceği“, 2012 Kuzey Kıbrıs Gelecek Vizyonu Çalıştayı, Ed: Soyalp Tamçelik, Ekoavrasya, Nisan 2013, ss. 203- 221.
• Olcay, Ayşe Mine, “Annan Planı’na Kadar Birleşmiş Milletler Genel Sekreterlerinin Sunduğu Öneriler”, Kıbrıs’ta Çözüm Arayışları Tarafların Hukuksal tezlerine Genel Bakış 1964’ten 2014’e Kadar, Der: Ayşe Mine Olcay, Gündoğan Yayınları, İstanbul, 2014, ss. 145- 174..
• Olgun, M. Ergün, “Kıbrıs Müzakere Süreci ve Müzakere Başlıkları”, Avrupa Birliği ve Küresel Araştırmalar Derneği, Yayın No: 5, Ankara, 2016.
• Sandıklı Atilla- Akçadağ Emine, Kıbrıs Sorunu Kapsamında AB Türkiye İlişkileri”, Bilge Strateji, Cilt 3, Sayı 4, Bahar 2011, ss. 1- 18.
• İNTERNET KAYNAKLARI
• -Ahmet Yeşiltepe, Selim Sayarı, “Kıbrıs’ta Kim Ne İstiyor?”, https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/kibrista-kim-ne-istiyor,stNP0nlHEkiZ4NcxRFLI7g/0pViOftGXk-7O7TU6pD49Q, E.T: 6.09.2018 ).
• -Fezile A. Öksüz- Fehmi Gürdallı, “Diplomasi tarihinin en uzun müzakere süreci. 3 Haziran 1968'de Beyrut'ta başladı”, http://www.kibrispostasi.com/c35-KIBRIS_HABERLERI/n253151-diplomasi-tarihinin-en-uzun-muzakere-sureci-3-haziran-1968de, E.T:7.09.2018.
• -“Birleşmiş Milletler İle İlişkiler”, http://mfa.gov.ct.tr/tr/dis-politika/uluslararasi-orgutler/bm/, E.T: 7.09.2018.
• -“Kıbrıs müzakereleri…50 yılda sloganlar ve gerçekler”, http://www.abhaber.com/kibris-muzakereleri-50-yilda-sloganlar-ve-gercekler/, E.T: 8.09.2018.
• -“1974 Müdahalesinden Talat Dönemine”, http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/1974-mudahalesinden-talat-donemine, E.T: 8.09.2018.
• -“Gönüllü Nüfus Mübadelesi Anlaşması”, http://mfa.gov.ct.tr/tr/?wpfb_dl=174, E.T:8.09.2018
• -“29 Artı’nın hikayesi: Denktaş kabul etti, Kiprianu imzalamaktan kaçındı”, https://www.kibrisgazetesi.com/kibris/29-artinin-hikayesi-denktas-kabul-etti-kiprianu-imzalamaktan-kacindi/11786 , E.T: 08.09.2018.
• -“Kıbrıs Uyuşmazlığı » Geçmişten Bugüne Kıbrıs Müzakereleri - Sabahattin İsmail”, http://www.kibristkd.org.tr/tr/icerik.aspx?&hbr=75&kat=16, E.T: 8.09.2018.
• -“Annan Planı’nın Anahatları”, http://www.bbc.co.uk/turkish/indepth/story/2004/04/040424_annanplan.shtml, E.T. 9.09.2018. -“Sınırlar Geçişlere Nasıl Açıldı”, http://www.kibrispostasi.com/c35-KIBRIS_HABERLERI/n26360-Snrlar-geilere-nasl-ald, E.t: 9.09.2018 ).
• -“Yeniden Birleşme Olmuyor”, https://www.dw.com/tr/yeniden-birleşme-olmuyor/a-2526696, E.T. 9.09.2018.
• -“KKTC- AB İlişkileri”, http://abkm.gov.ct.tr/tr-tr/Kktc-AB-İlişkileri/Tarihçe, E.T: 9.09.2018.
• -“Kıbrıs Meselesinin Tarihçesi, BM Müzakerelerinin Başlangıcı, http://www.mfa.gov.tr/kibris-meselesinin-tarihcesi_-bm-muzakerelerinin-baslangici.tr.mfa, 9.09.2018.
• -“KKTC’ye Yeni Cumhurbaşkanı”, https://www.ntv.com.tr/dunya/kktcye-yeni-cumhurbaskani,0c1sQ_MNgU699nbnVM4P2g, E.T. 9.09.2018.
• -“BM Akıncı ve Anastasiadis, Kıbrıs’a Dönme Kararı Aldı”, //tr.sputniknews.com/dogu_akdeniz/201611221025924469-kibris-akinci-anastasiadis-isvicre-muzakere/, E.T. 10.09.2018.
• -“Anastasiadis federal çözümü masada bıraktı”, https://www.ntv.com.tr/dunya/anastasiadis-federal-cozumu-masada-birakti,w03turxT7UKOgdgLP4tMKA, E.T: 10.09.2018.
• -“Birleşik Federal Kıbrıs'ta Kıbrıs Türk Ekonomisi ve Ekonomik Beklentiler Paneli” düzenlendi”, http://www.kktcsanayiodasi.org/index.php/tr/2012-05-14-14-43-28/1031-gozyolu-ltd.html, E.T. 10.09.2018.
• -“Rum Kesimi: Türkiye'nin Müzakere Başlıklarının Açılmasına Rıza Göstermeyeceğiz”, https://www.haberler.com/rumlardan-turkiye-ye-ab-celmesi-8235774-haberi/, E.T: 10.09.2018.
• -“Katılım Müzakerelerinde Mevcut Durum”, https://www.ab.gov.tr/katilim-muzakerelerinde-mevcut-durum_65.html, E.T. 10.09.2018.
• -“Yarım Asırlık Kıbrıs Müzakereleri Yine Sonuçsuz”, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/yarim-asirlik-kibris-muzakereleri-yine-sonucsuz/856275i E.T: 12.09.2018.
• -“2008 Müzakere Süreci”, http://mfa.gov.ct.tr/tr/kibris-meselesi/kibris-muzakereleri/2008-muzakere-sureci/, E.T: 12.09.2018.