SARAYBOSNA GAZİ HÜSREV BEY KÜTÜPHANESİ AYETE’L-KURSİ TEFSİRLERİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 728 - 738, 30.12.2018

Burhan Baltacı

Öz

Osmanlı tefsir geleneği içerisinde önemli bir yer tutan
müstakil ayet tefsirlerinin her biri tek tek incelenmeye ve araştırmaya değer
niteliktedir. Bu alanda yapılacak çalışmalar Osmanlı tefsiri hakkında bizim
açımızdan karanlıkta kalmış olan ciddi bir ilmî birikimi ortaya çıkaracaktır.
El yazması eserler kültürümüzün etkilerini takip etme açısından önemli birer
ipucu niteliğindedir. Bu çalışmamızda Saraybosna Gazi
Hüsrev Bey Kütüphanesinde bulunan 7167/2 nu.da kayıtlı Tefsîru Ayeti’l-Kursî ve
R-2856/5 nu.da kayıtlı Terceme Ayeti’l-Kursî 
isimli eserler karşılaştırılacaktır. Ayet tefsirleri kaleme alınırken
genel anlamda klasik tefsir usulünde kullanılan usulün takip edildiğini
müşahede etmekteyiz. Buna göre, ayette yer alan kavramların anlaşılması için
filolojik tahliller yapılmaktadır. Burada modern bilimsel anlayışta olduğu gibi
kaynak verme durumu çok azdır. Bazen kaynak olarak kullanılan eserlerin eser
ismi ya da müellif isminin zikredildiği görülmektedir. Bu araştırmamızda
Tefsîru Ayetil-Kursî isimli eser incelenecek ve bu eserin bilimsel değeri ile
Tefsir ilmi açısından önemi ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ayet, Tefsir, El Yazması, Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, Ayete’l-Kursi.

Kaynakça

• BALTACI, B. (2011). “Osmanlı Dönemi Âyet Tefsirleri”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, c. 9, sy. 18, ss. 405-417, İstanbul.
• BALTACI, B. (2013). Müstakil Ayet Tefsirleri -Kastamonu Yazmaları-, Emin Yay., Bursa.
• BALTACI, B.(2011) “Kur’ân Ayetlerini İsimlendirme Geleneği,” Çukurova Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, c. 11, sy. 1, ss. 21-53, Adana.
• BALTACI, B., (2016). “Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesinde Yer Alan Besmele Tefsirlerinin Özellikleri ve Tefsir İlmi Açısından Değeri”, Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi Bildiriler Kitabı, içinde, ss. 399-402. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay.
• EŞKAR, U.S. (1999). el-Akîdetu fi’llâh, Ürdün.
• GAZZÂLÎ. (ts.). Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed (505/1111), “İlcâmu’l-‘Avâm ‘an ‘İlmi’l-Kelâm,” Mecmû‘atu Resâili’l-İmâm el-Gazzâlî, thk. İbrâhîm Emîn Muhammed, el-Mektebetu’t-Tevfîkiyye, ts. yy., ss. 319-355.
• HALÎL b. Ahmed. (2003 ). Kitâbu’l-‘Ayn, “ ‘A-b-d” maddesi, III, 83, thk. ‘Abdulhamîd Hindâvî, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye.
• İBN MANZÛR. (ts.). Ebu’l-Fadl Muhammed b. Mukrim el-İfrîkî el-Mısrî (h.711), Lisânu’l-Arab, I-XV, Kahire.
• KARAGÖZ, N. (2014). Hanefî-Mâturidî Gelenekte Kıyas İçerikli İstidlâl: Hulviyyât Örneği, Çukurova Ü. SOBE, Basılmamış Doktora Tezi, Adana.
• KARAMAN, H. (2007). Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez, Sadreddin Gümüş, Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: DİB Yay.
• LAVİĆ, O. (2002). Katalog Arapskih, Turskih, Perzijskihi, Bosanskih Rukopisa Gazi Husrevbegove Biblioteke (Catalogue of the Arabic, Turkish, Persian and Bosnian Manuscripts in the Ghazi Husrev-Bey Library in Sarajevo), London-Sarajevo.
• POPARA, H. (2001). (ed.) Katalog Arapskih, Turskih, Perzijskihi, Bosanskih Rukopisa Gazi Husrevbegove Biblioteke (Catalogue of the Arabic, Turkish, Persian and Bosnian Manuscripts in the Ghazi Husrev-Bey Library in Sarajevo), London-Sarajevo.
• RÂĞIB. (ts.). el-Isfehânî (v.502/1108), el-Mufredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân, “ ‘A-b-d” maddesi, s. 319, thk. Muhammed Seyyid Keylânî, Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife.
• ŞENER, A. (2014). M. Cemal Sofuoğlu, Mustafa Yıldırım, Yüce Kur’ân Açıklamalı-Yorumlu Meâli, İzmir.
• TAHÂVÎ. (1995). Ebû Ca‘fer (ö. 321 h.), el-Akîdetu’t-Tahâviyye Beyânu Akîdeti Ehli’s-Sunne ve’l-Cemâa, Beyrut: Dâru İbn Hazm.
• ULUDAĞ, S. (1993). "Celâl", TDV İslâm Ansiklopedisi, VII, 240, İstanbul: TDV Yay. ULUTÜRK, V. (1988). Kur’ân-ı Kerîm Allah’ı Nasıl Tanıtıyor, İzmir.
• ÜZÜM, İ. (2006). "Mücessime", TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXI, 449-450, İstanbul: TDV Yay.
• YAVUZ, Y.Ş. (2002). "Kürsî", TDV İslâm Ansiklopedisi, XXVI, 572-573, İstanbul: TDV Yay.
• YAVUZ, Y.Ş. (2006). "Müşebbihe", TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXII,156-158, İstanbul: TDV Yay.
• YAVUZ, Y.Ş. (2010). "Şefaat", TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXVIII, 412-415, İstanbul: TDV Yay.
• YURDAGÜR, M. (2011). "Tenzih", TDV İslâm Ansiklopedisi, XL, 472, İstanbul: TDV Yay.
• İnternet Kaynakları
• https://islamansiklopedisi.org.tr/musebbihe (09.11.2018)
• https://islamansiklopedisi.org.tr/mucessime (09.11.2018)
• https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Bakara-suresi/262/255-ayet-tefsiri (05.08.2018)
• https://islamansiklopedisi.org.tr/celal--tasavvuf (12.09.2018).
• https://islamansiklopedisi.org.tr/kursi (12.09.2018).
• https://islamansiklopedisi.org.tr/tenzih (12.09.2018)
• https://islamansiklopedisi.org.tr/sefaat#2-islamda-sefaat (12.09.2018).