SUÇA İTİLMİŞ ÇOCUKLAR İÇİN YENİ BİR REHABİLİTASYON VE YENİDEN SUÇA KARIŞMAYI ÖNLEME MODELİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 6, 157 - 165, 30.06.2019

Lütfiye Kaya Cicerali

Öz

Suça itilmiş çocukların zihinsel değerlendirme ve
rehabilitasyon çalışmalarında Bilişsel Davranışçı Terapi, İnsan Uğraş Modeli
(MOHO, Kielhofner, 1992), Bilişsel Hiyerarşi Çerçevesi (Vaske & Donneley,
1999) ve İnsanın Doğaya Karşı Tutumları Modelinin (DeGroot & Van den Born,
2003) birleştirilerek etkin bir yeniden suça karışmayı önleme modeli olarak
kullanılabileceği düşünülmektedir. Antroposantrik maladaptif değerlerin
ekosantrik adaptif değerlerle değiştirilmesi, çocuklarda başkaları üstüne
dominasyon kurmaya yönelik şiddet ve zarar verme davranışlarının yerini her tür
ayrımcılığa (türcülüğe, ırkçılığa, cinsiyetçiliğe) karşı eşitlikçi bir
yaklaşıma bırakmasıyla sağlanabilir. Bu Adler’in sosyal ilgi dediği kavrama
benzer bir ekolojik ilgidir. Bunun psikoeğitim, belgeseller, kitaplar ve
biyofilik terapi yoluyla öğretilmesi, çocuğun suç uğraşı yerine kendisi için
anlamlı ve önemli, etik, eşitlikçi, çevreyi ve unsurlarını korumaya yönelik
uğraşlara yönelmesini sağlayacaktır. Böylece, suça yönelimli çocuğun temel
sosyopat ve biofobik değerlerini prososyal ve biyofilik değerlerle değiştirmesi
planlanmaktadır. Suç teorilerinden sosyal kontrol (Gottfredson & Hirschi,
1990), farklılaştıran öğrenmeler (Sutherland, 1947) ve rutin aktivite teorisi
(Cohen & Felson, 1992) bu yukarıda bahsedilen tarzda  bir müdahale programının etkili olabileceğini
göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Çocuk Suçluluğu, Adli Psikoloji, Bilişsel Davranışçı Terapi, Uğraş Terapisi

Kaynakça

• Bilsky, W., & Schwartz, S. H. (1994). Values and personality. European Journal of Personality, 8, 163-181. Chambless, D. L., & Ollendick, T. H. (2001). Empirically supported psychological interventions: Controversies and evidence. Annual Review of Psychology, 52, 685 -716. De Groot, W. T, & Van den Born, R. J. G. (2003). Visions of nature and landscape type preferences: An exploration in The Netherlands. Landscape and Urban Planning, 63(3), 127-138. Kielhofner, G. (1992). Conceptual Foundations of Occupational Therapy. Philadelphia, FA Davis. Kielhofner, G. (2002). The model of human occupation: Theory and application (3rd ed.). Philadelphia: Lippinkott Williams & Wilkins O’Donohue, W.T., & Fischer, J.E. (2012). Cognitive Behavior Therapy: Core principles for practice. New York: Wiley.