GENÇLERDE KARAR VERME BECERİLERİ İLE AKADEMİK ÖZ-YETERLİK ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 6, 243 - 262, 30.06.2019

Sena Urgancı Uğur Gürgan

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin karar verme
becerileri ile akademik öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere
göre incelenmesidir. Tarama modelinin kullanıldığı bu
araştırma betimsel niteliktedir. Araştırma kapsamında veriler 2019 yılında farklı üniversite
ve bölümlerde okuyan üniversite öğrencilerinden internet aracılığıyla
toplanmıştır. Örneklem grubu 159'u lise ve 205'i üniversite olmak üzere toplam
364 öğrenciden oluşmaktadır. Öğrencilerin karar verme becerilerini ölçmek için
Kişisel Karar Ölçeği ve akademik öz yeterliklerini belirlemek açısından
Akademik Öz Yeterlilik ölçeği kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin
demografik özelliklerini belirlemek amacıyla kişisel bilgi formu sunulmuştur. Araştırma
verilerinin analizinde parametrik testler kullanılmıştır. Verilerin analizinde
parametrik testlerden t-testi, varyans analizi, korelasyon ve regresyon
analizinden yararlanılmıştır. Verilerin
analizinde SPSS paket programı kullanılmıştır. Gelecek kaygısı duyma sıklığı azaldıkça karar verme becerilerinin arttığı
sonucuna ulaşılmıştır. Annesi üniversite mezunu olan öğrencilerin akademik öz
yeterlik inançları diğerlerine göre daha yüksektir. Akademik öz yeterlik
ve kişisel kararsızlık arasında negatif yönlü korelasyon bulunmuştur. Regresyon
analizi sonucunda kişisel kararsızlığın akademik özyeterliğin %28’ini
açıkladığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Karar Verme Becerisi, Akademik Öz Yeterlik, Üniversite Öğrencileri, Benlik Algısı, Gelecek Kaygısı, Kişisel Kararsızlık

Kaynakça

• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 24-33. Erişim Adresi http://efdergi.yyu.edu.tr/makaleler/cilt_III/aralik/e_akbulut_15.doc Akça, H. (2002). Başarının sekiz temel direği (1. bs.). Ankara: Tuğra Yayıncılık. Bandura, A. (1986). Social foundations of thoughtandaction: A socialcognitivetheory. EnglewoodCliffs, NJ, US: Prentice-Hall, Inc. Byerly, G., & Batman, C. (2009). Evaluation: Assessment of library instruction using perfomance based software. Qualitative and Quantitative Methods in Libraries: Theory and Applications, 318-328. doi: 10.1300/J295v03n01_03 Can, A. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem A. Çelik, Z. (2006). İlköğretim öğrencilerinin başarı güdüleri ve anne baba beklentilerine ilişkin algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Demirbaş, H. (1992). Suçlu ve suçlu olmayan ergenlerin karar verme davranışlarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Deniz, Z. (2007). Psikolojik ölçme aracı uyarlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 1-16. doi: 10.1501/Egifak_0000000158 Durdukoca, Ş. F. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Dülger, Ö. (2009). Ergenlerde algılanan sosyal destek ile karar verme davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Eldeklioğlu, J. (2016). Karar stratejileri ile ana-baba tutumları arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(11). Ersever, H. Ö. (1996). Karar verme becerileri kazandırma programının ve etkileşim grubu deneyiminin üniversite öğrencilerinin karar verme stilleri üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Garnham, A., & Oakhill, J. (1994). Thinking and reasoning. Basil Blackwell. Gore PA. (2006). Academic self-efficacy as a predictor of college outcomes: Two incremental validity studies. Journal Of Career Assessment, 14(1):92-115. doi:10.1177/1069072705281367 Gökçe, E. (2002). İlköğretim öğrencilerinin görüşlerine göre öğretmenlerin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 111-119. Güner, Y. A. (2006). Lise son sınıf öğrencilerinin karar stratejilerini yordayan bazı değişkenler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. İnnali, H. Ö., & Aydın, İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(9), 651-682. Johnson-Laird, P. N., & Shafir, E. (Eds.). (1994). Reasoning and decision making. Blackwell. Kiremit, H. Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi), DEÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Koç, C. ve Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıklar. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal Of Education Faculty), 14(1), 745-778. Erişim Adresi http://efdergi.yyu.edu.tr/makaleler/Cilt14/epoabdyyuefd03082016y.pdf Korkut, K., & Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 269-281. Kuzgun, Y., & Bacanlı, F. (2005). PDR’de kullanılan ölçekler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Meriç, G., & Ersoy, E. (2007). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin fen öğretiminde yeterlilik düzeyi algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 51-62. Millburg SN, (2009). The effects of environmental risk factors on at-risk urban high school students academic self-efficacy, (Unpublished doctoral dissertation). University Of Cincinnati, Ohio. Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz- yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306. Özer, B. (1993). Öğretmen adaylarının etkili öğrenme ve ders çalışmadaki yeterliliği, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları. Parlar H. (2009). Ticaret meslek lisesi yöneticilerinin özyeterlilik ve çatışma yönetimi arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Istanbul. Porter, L. W., Bigley, G. A., & Steers, R. M. (2003). Motivation and work behavior. McGraw-Hill/Irwin Sinangil Kepir, H. (1992). Yönetici adaylarında karar verme ile kaygı ilişkileri. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara. TED (2010). Ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sistemi (1.b.s). Ankara: Dumat Ofset. Telef, B.B. ve Karaca, R. (2012). Çocuklar için özyeterlik ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32: 169-187. Tiryaki, M.G. (1997). Üniversite öğrencilerinin karar verme davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Tuan, H. L.,Chin, C. C., & Shieh, S. H. (2005). The development of a questionnaire to measure students' motivation towards science learning. International Journal of Science Education, 27(6), 639-654.
• Uysal, Ö. F. (1999). Öğrenme sürecine etkin öğrenci katılımının öğrenme sonuçlarına etkisi, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı:11, s: 358 – 374. Yılmaz, M., Gürçay, D., & Ekici, G. (2007). Akademik özyeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 253-259.