ASTRONOMİ EĞİTİMİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARIN ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 7, 235 - 251, 15.08.2019

Mustafa Doğru , Ceren Satar Melahat Çelik

Öz

Fen Bilimleri alanında günlük yaşamda karşılaşılan
konulardan biri, astronomidir. Bu yüzden de fen eğitimi içinde astronomi eğitim
ve öğretiminin çok önemli bir yeri vardır. Son yıllarda uzay bilimlerindeki
gelişmelerle birlikte astronomi eğitimi alanında yapılan çalışmaların
hızlandığı görülmüştür. Çalışmada; Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
resmi sitesinde ve ProQuest Dissertations & Theses veri tabanında
yayınlanan, Astronomi eğitimi alanında yapılan tezler tespit edilerek,
çalışmaların eğilimleri belirlenmiştir. Astronomi eğitimi ile ilgili,
Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi resmi sitesinde 2004 - 2018 yılları
arasında yayınlanan 55 tez ve ProQuest Dissertations & Theses veri
tabanında 2004 - 2018 yılları arasında yayınlanan 35 tez olmak üzere toplam 90
tezin yayınlandığı tespit edilmiştir. İçerik analizi yapılan tezlerin yıllara
göre dağılımları, çalışılan tezlerin konu alanlarına ait dağılımlar, tezlerdeki
yöntem ve tekniklere ait dağılımlar, tezlerdeki çalışma gruplarına ait
dağılımlar yüzde (%) ve frekans (f) cinsinden ifade edilerek tablolaştırılmış
ve analiz sonuçlarına göre yorumlar yapılmıştır. Çalışmanın sosyal ağ analizinin
gerçekleştirilmesinde ise CiteSpace ll yazılımı kullanılmıştır. Web of Science
veri tabanından 1970-2018 yılları arasında yayımlanan 271 çalışmaya ait veriler
Citespace ll yazılımına uygun formatta yüklenip analizler gerçekleştirilmiştir.
Atronomi Eğitimi konu başlığı altında yapılan çalışmalara ait bibliyometrik
verilere ulaşılmıştır. Çalışmalar; yayın yıllarına göre yayın sayıları, yayın
türleri, yayın dilleri, ülke işbirliktelikleri, yazar ortak atıf ağları
bağlamından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilimleri, Astronomi Eğitimi, Güncel Eğilimler

Kaynakça

• Al, U. ve Coştur, R. (2007), “Türk Psikoloji Dergisi’nin Bibliyometrik Profili”, Türk Kütüphaneciliği, 21(2),142-163. Alın, G. ve İzgi, Ü. (2017). İlköğretim öğrencilerinin yıldızlar konusuna ilişkin kavram yanılgılarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi. 10(4), 202-214. Aslan, Z. (2006). Astronomi Neden Okutulmalı? 2006 Tam Güneş Tutulması ve Astronominin Fen Bilimleri Eğitimindeki Yeri Sempozyumu, OGRSEM2006, Antalya, 1-39. Bailey, J. M. & Slater, T. F. (2003). A review of astronomy education research, Astronomy Education Review, 2(2), 20-45. Bakas, C. & Mikropoulos, T. (2003). Design of virtual environments for the comprehension of planetary phenomena based on students' ideas, International Journal of Science Education, 25(8), 949–967. Bayraktar, Ş. (2009). Pre-service primary teachers’ ideas about lunar phases. Journal of Turkish Science Education, 6(2).12-23. Bektaşlı, B. (2016). The relationship between preservice science teachers’ attitude toward astronomy and their understanding of basic astronomy concepts. International Journal of Progressive Education, 12(1), 108-116. Bostan A., 2008. Farklı yaş grubu öğrencilerinin astronominin bazı temel kavramlarına ilişkin düşünceleri (Yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir. Buluş Kırıkkaya, E. ve Şentürk, M. (2018). Güneş sistemi ve ötesi ünitesinde artırılmış gerçeklik teknolojisi kullanılmasının öğrenci akademik başarısına etkisi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 181-189. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F.(2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Cavitt, M. E. (2006). A content analysis of doctoral research in beginning band education, 1958-2004. Journal of Band Research, 42(1), 42-58. Çolak, O. (2014). Astronomi dersinin öğretiminde bilgisayar destekli eğitim yönteminin öğrenci başarısına etkisi (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Elazığ. Düşkün, İ. (2011). Güneş-Dünya-Ay Modeli Geliştirilmesi Ve Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Astronomi Eğitimindeki Akademik Başarılarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya. Ekiz, D., & Akbaş, Y. (2005). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Astronomi İle İlgili Kavramları Anlama Düzeyi Ve Kavram Yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 165, 61-78. Emrahoğlu, N., & Öztürk, A. (2009). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Astronomi Kavramlarını Anlama Seviyelerinin Ve Kavram Yanılgılarının İncelenmesi Üzerine Boylamsal Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,18(1),165–180. Gülen, S., ve Demirkuş, N. (2014). “Güneş sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi” ünitesinde, görsel materyalin öğrenci başarısına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-20. Gündoğdu, T. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin astronomi konusundaki başarı ve kavramsal anlama düzeyleri ile fen dersine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Kahraman O. (2006). A needs analysis to develop an astronomy program for turkish elementary and secondary schools (Yüksek Lisans Tezi). METU, Secondary Science and Mathematics Education, Ankara. Kalkan, H., Ustabaş, R., & Kalkan, S. (2007). İlk ve orta öğretim öğretmen adaylarının temel astronomi konularındaki kavram yanılgıları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 1-11. Kallery, M. (2011). Astronomical concepts and events awareness for young children, International Journal of Science Education, 33(3), 341–369. Kanlı, U. (2014). A study on identifying the misconceptions of pre-service and in-service teachers about basic astronomy concepts. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education,10(5), 471-479. Kasemodel, M. G. C., Makishi, F., Souza, R. C. and Silva, V. L. (2016). “Following the trail of crumbs: A bibliometric study on consumer behavior in the Food Science and Technology field”, International Journal of Food Studies, 5(1):73-83. Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kırbıyık, H., Kızıloğlu, Ü., Kızıloğlu, N., Civelek, F. R. & Beklen, E. (2007). Evren Nasıl Oluştu? ODTÜ Yayıncılık, Ankara. Korkmaz, H. (2009). Gender Differences in Turkish Primary Students' Images of Astronomical Scientists: A Preliminary Study with 21st Century Style, Astronomy Education Review, 8. Kurnaz, M.A. ve Değirmenci, A. (2011). Temel astronomi kavramlarına ilişkin öğrenci algılamalarının sınıf seviyelerine göre karşılaştırması. Küçüközer, H. (2008).The effects of 3D computer modelling on conceptual change about seasons and phases of the Moon. Physics Education, 43(6), 632-636. IAU (International Astronomical Union) (2012) Astronomy for development building from the IYA 2009 strategic plan 2010–2020. https://www.iau.org/static/education/strategicplan_2010-2020.pdf adresinden erişilmiştir. Martin, R., Sexton, C., Franklin T., & Gerlovich, J. (2005). Teaching Science for All Children an Inquiry Approach, Boston: Pearson Publishing. MEB,(2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı , Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara Orbay, M., & Gökdere, M. (2006, Eylül). Fen bilgisi ve sınıf öğretmenliği adaylarının temel astronomi kavramlarına ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi, VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Eylül 2006, Gazi Üniversitesi, Ankara. Öztürk, D. ve Uçar, S. (2012). İlköğretim öğrencilerinin Ay’ın evreleri konusunda kavram değişimlerinin işbirliğine dayalı ortamda incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9 (2), 98-112. Pena, B. M., & Quilez, M. J. G. (2001). The importance of images in astronomy education, International Journal of Science Education, 23(11), 1125-1135. Starakis, J. & Halkia, K. (2010). Primary school students‟ ideas concerning the apparent movement of the moon, Astronomy Education Review, 9(1), Trumper, J. E. (2011). Observations of neutron stars and the equation of state of matter at high densities. Progress in Particle and Nuclear Physics. 66(3), 674-680. Trumpher, R. (2006). Teaching future teachers basic astronomy concepts-sunearth moon relative movements-at a time of reform in science education, Research in Science Technological Education, 24(1), 85-109. Trundle, K. C., Atwood, R. K. & Christopher, J. E. (2002). Preservice elementary teachers' conceptions of moon phases before and after instruction, Journal of Research in Science Teaching, 39(7), 633-658. Tunca, Z. (2002). Türkiye’de ilk ve orta öğretimde astronomi eğitim öğretiminin dünü, bugünü. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, Ankara. Türk, C., ve Kalkan, H. (2015a). “The Effect of Planetariums on Teaching Specific Astronomy Concepts”, Journal of Science Education and Technology. 24(1), 1-15. Ünsal, Y., Güneş, B., & Ergin, İ. (2001). Yükseköğretim öğrencilerinin temel astronomi konularındaki bilgi düzeylerinin tespitine yönelik bir araştırma. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 47-60. Yadigaroğlu, M., Demircioğlu, G. ve Demircioğlu, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimya bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. Ege Eğitim Dergisi 2(18), ss.795-812. Yılmaz, E. ve Laçin Şimşek, C. (2017). “Güneş sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi” öğretmenler bu üniteyi nasıl işliyor? Sakarya University Journal of Education, 7(2), 252-267. Yu KC (2005) Digital full-domes: the future of virtual astronomy education. Planet J Int Planet Soc 34(3):6–11 Zeilik, M., Schau, C., & Mattern, N. (1998). Misconceptions and their change in university astronomy courses, The Physics Teacher, 36, 104-107.