GENÇLERDE ÖZSAYGI-DİNDARLIK İLİŞKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 6, 16 - 46, 01.06.2017

Necmi Karslı

Öz

Bu çalışma kapsamında genç bireylerde benlik saygısı ile dindarlık arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi Trabzon’da ikamet eden yaşları 16-26 arasında değişen 290’u bayan ve 195’i erkek toplam 485 genç bireyden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kendine Saygı Ölçeği, İçsel Dini Motivasyon Ölçeği ve Dini Şuur Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada öncelikle örneklemin yaş, cinsiyet, sosyo-ekonomik durum, eğitim seviyesi, sigara ve alkol kullanımı, sağlık durumu ve kişilik yapısını içeren demografik özellikleri benlik saygısı ve dindarlık açısından incelenmiş, daha sonra dindarlık ve özsaygı arasındaki ilişkilere bakılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizi sonucunda, sosyo-ekonomik durum ve kişilik yapısı ile özsaygı arasında pozitif ilişki; eğitim seviyesi ile özsaygı arasında negatif ilişki tespit edilmiştir. Araştırmanın temel problemi ile ilgili olarak, içsel dini motivasyon ve dini şuur ile özsaygı arasında pozitif ilişki tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Gençlik, Özsaygı, İçsel Dini Motivasyon, Dini Şuur

RELATIONSHIP OF SELF-ESTEEM-RELIGIOUSNESS IN YOUNG PEOPLE

Öz

In this study relationship of self-esteem and religiousness in young people was examined. The sample of the study consisted of 290 female, 195 male, totally 485 young person whose ages scaling 16-26 years and live in Trabzon. As data collecting tools, Self-Esteem Inventory, Intrinsic Religious Motivation Scale and Religious Consciousness Scale were used. Firstly demographic characteristics of the sample including age, gender, socio-economic status, education level, smoking and alcohol use, health status and personality structure were examined in terms of self-esteem and religiosity, then relations between religiosity and self-esteem were examined. As a result of the analysis of the data obtained in the research, positive relationships have determined between socio-economic status and personality structure and self-esteem; a negative relation has determined between education level and self-esteem. Regarding the main problem of the research, positive directional significant relationships have determined between Intrinsic Religious Motivation and Religious Consciousness and Self-Esteem.

Anahtar Kelimeler

Youth, self-esteem, Intrinsic Religious Motivatio, Religious Consciousness

Kaynakça

• Akdoğan, Ali, Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Geçişte Dini Hayat, Rağbet Yay., İstanbul 2002.
• Akgül, Ömer, Din Karşıtı Propaganda ve Dindarlık, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Din Psikolojisi Bilim Dalı İstanbul 2007.
• Argyle, Michael, Benjamin Beit-Hallahmi, Yaş ve din, (Çev. Abdurrahman Kurt), Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(4), Yıl:4, 1992.
• Arslan, Hasan, Ekonomik Kalkınmada Dinsel Tutum ve Davranışların Çift Yönlü Rolü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir 2008.
• Aydemir, Rüveyda Efdal, Dindarlık ve Mutluluk İlişkisi (İlk Yetişkinlik Dönemi), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuzmayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Samsun 2008.
• Ayten, Ali, Kendini Gerçekleştirme ve Dindarlık İlişkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul 2004.
• Barnum, Emily L., Kristin M. Perrone-McGovern, “Attachment, Self-Esteem and Subjective Well-Being Among Survivors” Journal of Mental Health Counseling, Volume 39/Number I /January 2017.
• Basco, Lelanie M. Sang-Ho Han, “Self-esteem, Motivation, and Anxiety of Korean University Students”, Journal of Language Teaching and Research, Vol. 7, No. 6, 2016.
• Baynal, Fatma, “Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 2015
• Błazek, Magdalena, Tomasz Besta, “Self-Concept Clarity and Religious Orientations: Prediction of Purpose in Life and Self-Esteem”, J Relig Health (2012) 51.
• Block, Ned Joel, Owen J. Flanagan, Güven Güzeldere, The Nature of Consciousness
• Philosophical Debates, MIT Press, London 1997.
• Bogenç, Atlas, “Kendine Saygı Ölçeği” Rehberlik ve Psikolojik Danışmada Kullanılan Ölçme
• Araçları ve Programlar Dizisi 1, Ed: Y. Kuzgun ve F. Bacanlı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2005.
• Boiling, C. F., S. R. Daniels, “Obesity” Psychology Encyclopedia of Infant and Early Childhood Development, Academic Press 2008.
• Bum, Chul-Ho, Ik-Kı Jeon, “Relationships Among Fun, Self-Esteem, and Happiness of Tennis Players”, Social Behavior And Personality, 44(10), 2016.
• Budak, Selçuk, Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2009
• Cicei, Cristiana Catalina, “Examining The Association Between Self-Concept Clarity And Self- Esteem On A Sample Of Romanian Students”, Procedia - Social And Behavioral Sciences 46 (2012) 4345.
• Çolak, Meliha, Orta Yaş Döneminin Psikolojik, Dini İnanış ve Davranış Özellikleri (Kayseri- Hacılar Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Psikolojisi Bilim Dalı, Kayseri 2006.
• Davis, Richard F., Lisa Kiang, “Religious Identity, Religious Participation, and Psychological Well-Being in Asian American Adolescents”, J Youth Adolescence (2016), 45.
• Ekas, Naomi V., Thomas L. Whitman, Carolyn Shivers, “Religiosity, Spirituality, and Socioemotional Functioning in Mothers of Children with Autism Spectrum Disorder”, Journal of Autism and Developmental Disorders, (2009) 39.
• Ellison, Christopher G., Jeffrey S. Levin, “The Religion-Health Connection: Evidence, Theory, and Future Directions”, Health Education & Behavior, Vol. 25 (6).
• Francis, Leslie, Peter Kaldor, “The relationship between psychological well-being and Christian faith and practice in an Australian population sample”, Journal for the Scientific Study of Religion, 41.
• Goldberg , W. A., R. Lucas-Thompson, “Maternal and Paternal Employment, Effects of”, Psychology Encyclopedia of Infant and Early Childhood Development, Academic Press 2008.
• Hanania, Ronit Roth, Maayan Davidov, “Attachment”, Encyclopedia of Applied Psychology, Ed. Charles D. Spielberger, Elsevier Academic Press 2004.
• Henderson, Andrea K., “The Long Arm Of Religion: Childhood Adversity, Religion, And Self- Perception Among Black Americans”, Journal For The Scientific Study Of Religion, (2016) 55(2).
• Hewitt, John P., “Self-Esteem”, The Encyclopedia of Positive Psychology, 1. Cilt, Editör: Shane J. Lopez, Blackwell Publishing, West Sussex 2009.
• Holt, Cheryl L., David L. Roth, Eddie M. Clark, Katrina Debnam, “Positive self-perceptions as a mediator of religious involvement and health behaviors in a national sample of African Americans”, J Behav Med, 2014, 37.
• Iqhal, Shahid, Riaz Ahmad, Nadia Ayub, “Self-Esteem: A Comparative Study of Adolescents from Mainstream and Minority Religious Groups in Pakistan”, J Immigrant Minority Health (2013) 15.
• Kala, Ali, 18-25 Yaş Grubu Gençlerin Dini Tutum Ve Davranışları (Kürtül Kasabası Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Sosyolojisi Bilim Dalı, Kayseri 2006.
• Karaca, Faruk, “Din Psikolojisinde Metot Sorunu ve Bir Dindarlık Ölçeğinin Türk Toplumuna Standardizasyonu”, EKEV Akademi Dergisi, 3(1), Bahar 2001.
• Kernis, Michael H., “Self-Esteem” maddesi, Encyclopedia of Social Psychology, Editörler: Roy E Baumeister, Kathleen D. Vohs, Sage Publication, California 2007.
• Khaledian, Mohamad, Malihe Pishvaei, Zahra Karami Baghteyfouni, Mahsid Smaeili, “Effect of Islamic-based spiritual therapy on self-esteem and mental health of addicts”, Journal of Research & Health Social Development & Health Promotion Research Center, Vol. 7, No. 2, Mar & Apr 2017.
• Kimter, Nurten, Dini İnanç, İbadet ve Duanın Umutsuzlukla İlişkisi Üzerine, Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2002.
• Koç, Mustafa, “Demografik Özellikler ile Dindarlık Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 2010.
• Koç, Mustafa “Dindarlık ile Benlik Saygısı Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma”, T.C. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 18, Sayı: 1,2009.
• Krause, Neal R., David Hayward, “Religion, Finding Interests in Life, and Change in Self- Esteem During Late Life”, Research on Aging, 2014, Vol. 36(3).
• Kula, Naci, Gençlik Döneminde Kimlik ve Din, Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi, Editör: Hayati Hökelekli, Ankara OkuluYayınları, Ankara 2002.
• Kuzgun, Yıldız, Feride Bacanlı, Rehberlik ve Psikolojik Danışmada Kullanılan Ölçme Araçları ve Programlar Dizisi 1, Nobel Yayınları, Ankara 2005.
• Lee, Benjamin, Gil G. Noam, Developmental Approaches to the Self Path in Psychology, Springer Science & Business Media, 2012
• Mangelsdorf, S. C., M S Wong, “Independence/Dependence”, Psychology Encyclopedia of Infant and Early Childhood Development, 2.cilt, Editörler: Marshall M. Haith, Janette B. Benson, Academic Press 2008.
• Matrouk, Lujanin Al, “The relationship between gender segregation in schools, selfesteem, spiritual values/religion, and peer relations in Kuwait”, Near and Middle Eastern Journal of Research in Education, 2016:3.
• Mehmedoğlu, A. Ulvi, Kişilik ve Din, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul 2004.
• Milot, Alyssa S., Alison Bryant] Ludden, “The Effects of Religion and Gender on Well-Being, Substance Use, and Academic Engagement Among Rural Adolescents”, Youth & Society, Volume 40 Number 3, March 2009.
• Mousavimogkadain, Seyed Rahmatallak, Mohammadreza Nourmohammadil, Nasir Ranjbarian, Mahtab Rashidahal, “The Relationship between Religious Orientation and Students’ Self-esteem”, Health, Spiritual, Med Ethics-2014;1(4).
• Mutlu, Kerim, Sinop’ta Sosyo-Kültürel ve Dini Hayat (Gürcüler Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Sosyolojisi Bilim Dalı, Sivas 2007.
• Nelson, L. D., “Functions and Dimensions of Religion”, Sociological Analysis Vol. 35, No. 4, Winter1974.
• Oğuz, Nihat, Genç Yetişkinlerde Anne Baba Tutumu, Anksiyete ve Benlik Saygısı İlişkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anadilim Dalı, İstanbul 2016.
• Öner, Necla, Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testlerden Örnekler, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul 2012.
• Öztürk, Zeynel Ahmet, İlköğretim Öğrencilerinde (4,5,6,7,8. Sınıflar) Dindarlık ve Kaygı Arasındaki İlişki, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Adana 2007.
• Papazisis, Georgios, Panagiotis Nicolaou, Evangelia Tsiga, Theodora Christoforou, Despina Sapountzi-Krepia, “Religious and spiritual beliefs, self-esteem, anxiety, and depression among nursing students”, Nursing and Health Sciences (2014), 16.
• Park, Lora E., “Self-Esteem” maddesi, Encyclopedia of Educational Psychology, Ed. Neil J. Salkind, Sage Publication, London 2008.
• Peker, Hüseyin, Din Psikolojisi, Çamlıca Yayınları, İstanbul 2011.
• Pop, Cristiana, “Self-Esteem and Body Image Perception in a Sample of University Students”, Eurasian Journal of Educational Research, Issue 64, 2016.
• Pratt, James Bissett, The Religious Consciousness, Cosimo, Inc., New York 2006.
• Rafoth, Mary Ann, “Academic Failure, Prevention of”, Encyclopedia of Applied Psychology, Ed. Charles D. Spielberger, Elsevier Academic Press 2004.
• Reiland, Sarah, Dean Lauterbach, “Effects of Trauma And Religiosity on Self-Esteem” Psychological Report, 2008, 102.
• Reinert, Duane F., “Spirituality, Self-Representations, and Attachment to Parents: A Longitudinal Study of Roman Catholic College Seminarians”, Counseling and Values, April 2005, Vol.49.
• Rodriguez , Jaclyn, Psychology and Mental Health, 2. Cilt, Salem Press, New Jersey 2001.
• Seyhan, Beyazıt Yaşar, “Dini Şuur Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması”, EKEV Akademi Dergisi Yıl: 19 Sayı: 61 (Kış 2015).
• Smith, Christian, Robert Faris, “Religion and the Life Attitudes and Self-Images ofAmerican Adolescents”, National Study of Youth &Religion, No:2.
• Smith, Erin I., Robert G. Crosby, “Unpacking religious affiliation: Exploring associations between Christian children’s religious cultural context, God image, and self-esteem across development”, British Journal of Developmental Psychology (2017), 35.
• Şahin, Adem, Yetiştirme Yurtlarındaki Gençlerin Dini Duygu, Düşünce, Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Sosyolojisi Bilim Dalı, Konya 1993.
• Şimşek, Adeviye, Huzurevi Sakinlerinde Dini Yaşayış, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Adana 2006.
• Terrence D. Hill, Amy M. Burdette, Mark Regnerus, Ronald J. Angel, “Religious Involvement and Attitudes Toward Parenting Among Low-Income Urban Women”, Journal of Family Issues, Volume 29 Number 7, July 2008.
• Tesser Abraham, “self-esteem” maddesi, Encyclopedia_of_Psychology, 7. Cilt, Editör: Alan E. Kazdin, University in collaboration with American Psychological Association, 2000
• Tesser, Abraham “Self-Esteem”, Blackwell Handbook of Social Psychology: Intraindividual Processes, Editörler: Abraham Tesser, Norbert Schwarz, Blackwell Publishers, Oxford 2001.
• Toktay, M. Vehpi, Birecik’te Dini Hayat, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Sosyolojisi Bilim Dalı, Şanlıurfa 2006.
• Tokur, Behlül, “İçsel Dinî Motivasyon Ve Özsaygı İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, EKEV Akademi Dergisi Yıl: 20 Sayı: 66 (Bahar 2016).
• Topuz, İlhan, “ Dindarlık Tipolojileri İle Benlik Saygısı Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Bir Araştırma”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:30, Aralık 2013.
• Ulu, Mustafa, Üniversite Gençliğinin Dini İnanış ve Davranışları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Psikolojisi Bilim Dalı, Kayseri 2006.
• Uysal, Veysel, Din Psikoloji Açısından Dinî Tutum Davranış ve Şahsiyet Özellikleri, İ.F.A.V. Yay., İstanbul 1996.
• Uysal, Veysel, Türkiye’de Dindarlık ve Kadın, Çamlıca Yay., İstanbul 2003.
• Ünlü, Fatma, Ebeveyni Boşanmış Bireylede Benlik Saygısı, Yalnızlık Ve Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Uygulamalı Psikoloji Yüksek Lisans Programı, İstanbul 2015.
• Wisman, Arnaud, Nathan A. Heflick, “Hopelessly Mortal: The Role of Mortality Salience, Immortality And Trait Self-Esteem in Personal Hope”, Cognition And Emotion, 2016, Vol. 30, No. 5.
• Yapıcı, Asım, Ruh Sağlığı ve Din, Karahan Kitabevi, Adana 2007.
• Yıldız, Mehmet Ali, “Multiple Mediation of Self-Esteem and Perceived Social Support in the Relationship between Loneliness and Life Satisfaction”, Journal of Education and Practice, v8, n3, 2017.
• Yusoff, Nor Azwani Che Zahiruddin Othman, Maruzairi Husain, Sharifah Zubaidiah Syed Jaapar, Mohd Azhar Mohd Yasin, Mohd Jamil Yaacob, “Self-Esteem among Malay Children of Parents with Schizophrenia in Kelantan, Malaysia”, International Medical Journal, Vol. 23, No. 5, 2016.
• Zeng, Weinan Kaiyin, Ye and Ying Hu, Ze-wei Ma, “Explicit Self-Esteem, Loneliness, and Pathological Internet Use Among Chinese Adolescents”, Social Behavior And Personality, 44(6), 2016.