SÜREÇ HATALARININ ÖNLENMESİ İLE TOPLAM EKİPMAN ETKİNLİĞİNİN ARTIRILMASI: POKA YOKE METODOLOJİSİ

Yıl 2020, Sayı: 5 - COVID-19 ÖZEL SAYISI 2, 544 - 565, 31.05.2020

Hakan Çelik

Öz

Karlılık, sunulan ürün ve hizmetin piyasada oluşan fiyatı ile maliyeti arasındaki pozitif fark olarak tanımlamaktadır. Günümüz koşullarında, işletmelerin kar oranını artırmasının en önemli yolu, israf kaynaklarını minimize ederek optimum kaynak tüketiminde faaliyetlerini gerçekleştirmesidir. Bu nedenle, israf nedenlerinin elimine edilmesi hayati önem taşımaktadır. İşletmeler açısından en önemli israf kaynaklarından birisi, süreç hatalarıdır. Özellikle ürün dönüşüm sürecinde meydana gelen hatalar, verimlilik ve kalite kayıplarına neden olabilmektedir. POKA YOKE metodolojisi, bu hataların oluşumunun önlenmesi amacı ile kullanılan yalın üretim tekniklerindendir. Diğer bir ifade ile POKA YOKE, gereksiz kaynak tüketimine neden olan insan, makine, malzeme ve metot kaynaklı kaçınılabilir hataların önlenmesi amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

Bu çalışmanın amacı, süreç iyileştirme çalışmalarında hataların azaltılmasının etkisini ortaya çıkarmaktır. Amaç doğrultusunda, çelik sektöründe faaliyet gösteren bir üretim işletmesinde soğuk çekme hattı incelenmiştir. Üretim sürecinde, üretim hattında meydana gelen hata türleri ve etkileri tespit edilmiştir. Belirlenen hataların etkisinin azaltılabilmesi veya elimine edilebilmesi amacıyla POKA YOKE uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, on bir adet POKA YOKE uygulanmış ve üretim hattının etkinliği 10,83% oranında artırılmıştır. Elde edilen sonuçlar göre, üretim etkinliğinin artırılmasında hata türlerinin azaltılmasının önemli katkısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hata, POKA YOKE, Ekipman Etkinliği, Çelik Endüstrisi

Kaynakça

• Bay, M. ve Çiçek, E. (2007). Tam Zamanında Üretim Sistemlerinde Hata Önleyiciler: POKA YOKEler. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi. Yerel Ekonomiler Özel Sayısı, 53-62.
• Biswas, S. ve Chakraborty (2016). Using Poka -Yoke for the Development of SMEs. American Journal of Engineering Research (AJER). 5(9), 15-18.
• Çanakçıoğlu, M. (2019). Yalın Düşünce Felsefesinde İsrafla Mücadele Araçları. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi. 8(3), 270-282.
• Dixit, A. ve Dave, V. (2017). Lean Manufacturing: An Approach for Waste Elimination. International Journal of Engineering Research & Technology. 4(4), 532-536.
• Douglas, J. A., Antony, J. ve Douglas, A. (2015). Waste identification and elimination in HEIs: the role of Lean thinking. International Journal of Quality & Reliability Management. 32(9), 970-981
• Ertuğrul, İ., Ülkir, O., Ersoy, S. ve Girgin, B. C. (2019). Yalın Üretimde Malzeme Transfer Optimizasyonu. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2(1), 74-78.
• Gupta, A. K. ve Garg, R. K. (2012). OEE Improvement by TPM Implementation: A Case Study. International Journal of IT, Engineering and Applied Sciences Research (IJIEASR), 1(1), 115-124.
• Hernadiwita, Tosa, F. A., Santoso, Y., Kusumah, L. H. ve Hermiyetti (2019). Application Poka-Yoke to Capture Defect (A Case Study in Industry Component Otomotive). SSRG International Journal of Industrial Engineering. 6(1), 14-17.
• Jaffar, A., Kasolang, S., Ghaffar, Z. A., Mohamad, N. S. ve Mohamad, M. K. F. (2015). Management of Seven Wastes: A Case Study in an Automotive Vendor. Jurnal Teknologi. 76(6), 19-23.
• Kumar, R., Dwivedi, R. K. ve Verma, A. (2016). POKA YOKE technique, methodology & design. Indian Journal of Engineering. 13(33), 362-370.
• Kurhade, A. J. (2015). Review On “POKA YOKE: Technique To Prevent Defects”. International Journal of Engineering Sciences & Research Technology. 4(11), 652- 659.
• Mostafa, S. ve Dumrak, J. (2015). Waste elimination for manufacturing sustainability. 2nd International Materials, Industrial, and Manufacturing Engineering Conference, Bali Indonesia, 11-16.
• Patil, P. S., Parit, S. P. ve Burali, Y. N. (2013). Review Paper On “Poka Yoke: The Revolutionary Idea In Total Productive Management”. Research Inventy: International Journal Of Engineering And Science. 2(4), 19-24.
• Pehlivanloğlu, Ş. (2006). Toplam Kalite Yönetimi Sürecinde Kurum içi İletişim Etkinliğinin Sağlanmasında POKA YOKE Tekniği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Toplam Kalite Yönetimi Anabilim Dalı.
• Pekin, E. ve Çil, İ. (2015). Kauçuk sektörü POKA YOKE uygulaması. SAÜ Fen Bilimleri Dergisi. 19(2), 163-170.
• Sadri, R., Taheri, P., Azarsa, P. ve Ghavam, H. (2011). Improving Productivity through Mistake-proofing of Construction Processes. 2011 International Conference on Intelligent Building and Management. 5, 280-284.
• Sarı, E. B. (2018). Yalın Üretim Uygulamaları ve Kazanımları. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 585-600.
• Sevgili, A. ve Antmen, Z. F. (2019). Yalın Üretim Tekniklerinden Değer Akış Haritalandırmanın Bir Metal İşleme Fabrikasında Süreç İyileştirme Amacıyla Uygulanması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 16, 219-228.
• Shrigadi, S. S., Pol, S. P. ve Joshi, A. K. (2015). POKA YOKE: Mistake Proofing To Achieve Zero Defects. International Journal of Innovation in Engineering, Research and Technology [IJIERT]. ICITDCEME’15 Conference Proceedings, 1-6.
• Sohal, A., Olhager, J., Neill, P. O. ve Parajogo, D. (2010). Implementation of OEE – issues and challenges, International Conference on Advances in Production Management Systems, Como: Proceedings of APMS 2010, 1-8
• Tak, D. ve Wagh, S. S. (2015). Poka Yoke Implimentation On Punching Machine: A Case Study. IJRET: International Journal of Research in Engineering and Technology.4(2), 98-106.
• Tekin, M. ve Arslandere, M. (2017). Üretimde Hata Önleme Aracı Olarak POKA YOKE Sistemi Ve Bir Uygulama Örneği. Kesit Akademi Dergisi. 3(11), 339-350.
• Turan, H. ve Turan, G. (2015). Sağlık sisteminde yalın üretim uygulamaları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2(3), 127-132.
• Yılmaz, M., Alıcı, H. ve Karaman, M. (2017). Sağlık Kurumlarında İsraf Giderme Yöntemleriyle Yalın Düşünce. İ.Ü. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi. 5(2), 54-70.
• Zerenler, M. ve Karaboğa, K. (2014). Müşteri Memnuniyetinin Sağlanmasında Hataların Önlemesine Yönelik Üretim Odaklı Bir Bakış Açısı: POKA YOKE Sistemleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Dr. Mehmet Yıldız Özel Sayısı, 263-275.