KORONAVİRÜS (COVİD-19) ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN SALGIN HASTALIKLARA SOSYOLOJİK BİR BAKIŞ

Yıl 2020, Sayı: 5 - COVID-19 ÖZEL SAYISI 2, 1 - 14, 31.05.2020

Ersin Afacan , Nazmi Avcı

Öz

2020 yılında Covid-19 denilen Koronavirüs salgınından dolayı Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel pandemi yani küresel salgın ilan edildi. Daha sonra hükümetler tarafından bazı önlemler alınmaya başlandı. Bu önlemler, bireylerin ve toplumların alışık olmadığı davranış kalıplarını ve yasakları içerdi. Bu yasakların ve davranış kısıtlamalarının bir takım toplumsal ve ekonomik etkileri zamanla ortaya çıkmaya başladı. Fakat yine de sosyolojik anlamda kesin bir öngörüde bulunmak için daha erken bir zamandayız. Çünkü sağlık ile yaşam tarzı güçlü bir şekilde birbiriyle bağlantılı olduğu için salgın süreci halen devam etmektedir.
Covid-19 salgını bir sağlık krizi olarak neredeyse tüm dünyada hayatı olumsuz etkiledi. Ülke yöneticilerinin gerçekleştireceği zirveler, spor maçları ve yarışmaları, bilimsel kongreler, eğitim-öğretim etkinlikleri ve diğer pek çok toplumsal etkinlik ertelendi. İnsanlar virüs salgınından korunmak için evlerden çıkmamaya başladı. Belli yaşlardaki insanlara sokağa çıkma yasağı getirildi. Hatta insanların şehirlerinden çıkmaları bile engellendi.
Bu salgının olumlu etkileri de oldu. Örneğin doğanın yapısı olumlu şekilde değişmeye başladı. Çünkü insanların eve çekilmesi ve özellikle sanayi faaliyetlerinin yavaşlaması ile doğa kendi olağan ritmine geri dönüş sürecine girdi. Örneğin İstanbul’da hava kirliliği % 30 civarlarında azalırken, boğazda yunusların yüzmeye başladığı görüldü. Ayrıca dünyanın çeşitli yerlerinde yaşanan savaşlar ve silahlı çatışmalar durma noktasına geldi.
Bu küresel sağlık krizinin, olası toplumsal sonuçlarını kavramsal ve kuramsal olarak irdelemek amacıyla bu makale yazılmıştır. Bu çalışmada, tarihte yaşanılan salgınlardan hareketle halk sağlığının önemi ve Covid-19 salgınının toplumsal etkileri derlenmeye çalışılmıştır. Bu derleme için yerli ve yabancı kaynaklardan literatür taraması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, salgın hastalıklar, , sosyolojik bakış

Kaynakça

• KAYNAKÇA ARIK, F. Ş. (1991). Selçuklular Zamanında Anadolu’da Veba Salgınları. Tarih Araştırmaları Dergisi, 15(26), 27-57. Aslanova, K. (2013). TÜRKİYE’DE SAĞLIK TURİZMİ VE SAĞLIK TURİZMİ HUKUKU. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 3(3), 129-145. Bal, H. (1991). 1924 raporunun Türk eğitimine etkileri ve J. Dewey'in eğitim felsefesi. Kor. Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlügü. Basim. Istanbul, Paradigma Yayinlari. Ceyhan, M. (2006). Avian influenza (kuş gribi, tavuk vebası): yaşadığımız bir salgının ardından. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49, 81-89. Cheng, V. C., Lau, S. K., Woo, P. C., & Yuen, K. Y. (2007). Severe acute respiratory syndrome coronavirus as an agent of emerging and reemerging infection. Clinical microbiology reviews, 20(4), 660-694. Hirsch, A. (1883). Handbook of geographical and historical pathology (Vol. 1). New Sydenham Society. Kanadoğlu, K. (2015). Türk anayasa hukukunda sağlık alanında temel haklar. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Kızılçelik S., Erjem Y. (1996), Açıklamalı Sosyoloji Sözlüğü, Saray Kitabevi Yay., İzmir. Kol, E. (2015). Türkiye’de Sağlık Reformlarının Sağlık Hakkı Açısından Değerlendirilmesi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(1), 135-164. Kumaş, N. (2011). Bursa’da kolera salgını ve alınan karantina önlemleri (1890-1895). Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(21), 213-241. Liverpool, L. (2020), https://www.newscientist.com/term/coronavirus/ (15-Nisan-2020 tarihinde erişildi). Menachery, V. D., Yount Jr, B. L., Debbink, K., Agnihothram, S., Gralinski, L. E., Plante, J. A., ... & Randell, S. H. (2015). A SARS-like cluster of circulating bat coronaviruses shows potential for human emergence. Nature medicine, 21(12), 1508. Nikiforuk, A. (1991). The fourth horseman: A short history of epidemics, plagues, famine and other scourges. M. Evans and Company. Saad, J. M., & Prochaska, J. O. (2020). A philosophy of health: life as reality, health as a universal value. Palgrave Communications, 6(1), 1-11. Spencer, T. (1833). An Essay On The Nature Of The Epidemic, Albany: Printed By Webster And Skinners TELLİ, S. G., & Altun, D. Coronavirüs ve Çevrimiçi (Online) Eğitimin Önlenemeyen Yükselişi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-34. Okan, K. (1979). Eğitim teknolojisi: eğitim araçlarından yararlanma. Okan Yayınları. Özden, K., & Özmat, M. (2014). Salgın ve Kent: 1347 Veba Salgınının Avrupa’da Sosyal, Politik ve Ekonomik Sonuçları. İdealkent, 5(12), 60-87. Özdinç, A. Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Frengi: 1916-1925 Yılları Arası Salnamelerde Bolu Sancağı Örneği. Abant Tıp Dergisi, 9(1), 8-19. Üçışık, H. F. (2010). Sağlık hukuku. Ötüken. Yiğit, İ., & Gümüşçü, O. (2016). Manisa ve çevresinde salgın hastalıkların iskâna etkisi (XVIXX. yy.). TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14. Zengin, N. (2010). “SAĞLIK HAKKI” ve SAĞLIK HİZMETLERİNİN SUNUMU. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 1(1), 44-52.