EKONOMİ POLİTİKALARININ SEÇMEN DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 12, 60 - 83, 31.12.2020

Ceyhun Haydaroğlu , Filiz Korkmaz

Öz

Demokrasiyi benimseyen toplumlarda, iktidarın belirlenmesinde seçmen önemli bir yere sahiptir. Seçmen iktidarın belirlenmesi anında karar verirken çeşitli faktörlerden etkilenir. Seçmenin davranışını etkileyen sosyo-kültürel ve psikolojik faktörlerin yanı sıra iktisadi faktörlerde önemli bir yer kaplamaktadır. İktidarın performansını değerlendirmede ekonomik performans, seçmenler açısından genelde öncelikli faktör olarak görülmüştür. Bu sebeple, demokratik seçimlerle iktidara gelen hükümetler genellikle, ülke yönetiminde söz sahibi olmasını sağlayan seçmenlere elverişli bir ekonomik ortam yaratarak para, maliye politikası gibi ekonomi politikalarıyla ekonomiyi manipüle ederler. Bu biçimde iktidar yeniden seçilebilmek için seçim öncesi ve seçim döneminde para ve maliye politikalarıyla ekonomiyi manipüle ederek seçmen davranışlarına yönelimini etkilemeye çalışırlar. Kanaat, tutum ve fikirlerini hür biçimde oluşturan seçmenler, seçimler aracılığıyla tercihlerini özgür biçimde yapmaktadır. Buradan hareketle iktidarın uyguladığı ekonomi politikalarının seçmen davranışı üzerindeki etkisi, seçmenin özgür olduğu ve kendini rahatlıkla ifade ettiği seçimlerle analiz edilmeye çalışılmıştır. Siyasi partilerin var oluşunun temelinde iktidara gelebilmek, eğer iktidarsa yeniden seçilebilme olasılığını arttırmak amacıyla para arzı, faiz oranları, parasal büyüklükler, kamu harcamaları, borçlanma gibi para ve maliye politikası enstrümanlarından yararlanırlar. Maksimum oy içgüdüsüyle davranışta bulunan hükümet seçim zamanlarında genişletici ekonomi politikaları sonrasında ise daraltıcı ekonomi politikaları izlemesi sonucunda enflasyon, işsizlik, krizler ve büyüme gibi makroekonomik dalgalanmalara sebep olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Seçim, İktidar, Seçmen, Seçmen Davranışı, Ekonomi Politikaları

Kaynakça

• Akgün, Birol, (2000). "Türkiye’de Seçmen Davranışı: Partizan Tutumlar, İdeoloji ve Ekonomik Faktörlerin Oy Vermeye Etkisi", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler M.Y.O Dergisi, S. 4.
• Akgün, Birol, (2001). "Türkiye’de Siyasal Güven: Nedenleri ve Sonuçları", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 56 (4), Ankara.
• Aktan, Coşkun Can, Utkulu, Utku ve Togay, Selehattin, (1998). Nasıl Bir Para Sistemi, İMKB Yayını, İstanbul.
• Aktan, Coşkun Can ve Dileyici, Dilek (2001). "Kamu Ekonomisinde Karar Alma ve Oylama Yöntemleri", Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Dergisi, 1 (1).
• Aktan, Coşkun Can ve Dileyici, Dilek (2002). "Kamu Ekonomisinde Karar Alma ve Oylama Yöntemler", Coşkun Can Aktan (drl.), Anayasal İktisat, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• Aktan, Coşkun Can ve Dileyici, Dilek (2005). "Demokrasiye Yöneltilen Başlıca Eleştiriler". Yeni Bir Siyasi Sistem Arayışı, Demokrasi , Poliarşi ve Demarşi’’, Coşkun Can Aktan (drl.). Ankara: Çizgi Kitapevi, ss.57-105.
• Alesina, Alberto, Nouriel Roubini ve Gerald D. Cohen (1997). "Political Cycles and the Macroeconomy", London: The MIT Press.
• Alesina, Alberto, (1989). "Politics and Business Cycles in Industrial Democracies", Economic Policy, 8.
• Altan, Cemal ve Kapusızoğlu, Mehmet, (2017). "Gelir Düzeyi ve Siyasal Tercih İlişkisi: Mersin Örneği", Journal of Current Researches on Business and Economics, Cilt:7, Sayı:2.
• Bakırtaş, İbrahim, (1998). "Politik Ekonomik Dalgalanmalar Kuramı Kapsamında Türkiye’deki Politik Yapının Ekonomi Üzerindeki Etkisi", Dokuz Eylül Üniversitesi iktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, İzmir.
• Bakırtaş, İbrahim, (2005). "Ekonomi Perspektifinden Politik Aktörler", Ekin Yayınevi, ss:13-14, Bursa.
• Berger, H. ve Woitek, U., (1999). "Further Observations On The Political Business Cycle in German Monetary Aggregates", CES Üniversity of Munich and University of Glasgow.
• Berksoy, Turgay ve Demir, İbrahim (2004). "Politik Vergi Çevrimleri: Türkiye'de Vergi Yükü Üzerinde Politik Etkiler," Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, s. 513-532.
• Cukierman, Alex ve Meltzer, Allan H., (1986). "İhtiyari Ve Asimetrik Bilgi Altında Belirsizlik, Güvenilirlik ve Enflasyon Teorisi", The World Bank Economic Review, JSTOR, The Econometric Society, Vol:54, No:5.
• Çaha, Ömer, (2008). "Türkiye’de Seçmen Davranışı ve Siyasi Partiler", Orion Kitabevi, Ankara.
• Çınar, Ali, (2010). "Ekonominin Seçmen İdeolojisi Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği", Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çinko, Levent, (2006). "Seçmen Davranışları İle Ekonomik Performans Arasındaki İlişkilerin Teorik Temelleri ve Türkiye Üzerine Genel Bir Değerlendirme", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 61, Sayı 1.
• Demir, İ. Cemil (2013). "Seçmen Tercihlerinin Oluşumunda Vergi Propagandası: Ampirik Bir Çalışma", Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 26, Sayı 26.
• Durmuş, Mustafa, (2016). "Merkez Bankası Bağımsızlığı, Para ve Faiz: Kapitalizmde Finansın Ekonomi Politiği", Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslar arası Sosyal Bilimler Dergisi, Artvin.
• Ercins, Gülay (2007). "Türkiye‟de Sosyo-Ekonomik Faktörlere Bağlı Olarak Değişen Seçmen Davranışı", Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 9, Sayı 2.
• Erdoğan, Seyfettin, (2004). "Siyaset-Ekonomi İlişkileri", Değişim Yayınevi, İstanbul.
• Grier, Kevin ve Tullock, Gordon, (1989). "Ulusal Ekonomik Büyümenin Ampirik Bir Analizi, 1951-1980", Para Ekonomisi Dergisi, 24.
• İslamoğlu, Ahmet, Hamdi, (2002). "Siyaset Pazarlaması Toplum Kalite", Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Kalender, A. (2005). "Siyasal İletişim, Seçmenler ve İkna Stratejileri", Çizgi Kitabevi, Konya.
• Kapusızoğlu, Mehmet, (2011). "Ekonomik Kriz, 2002 Seçimleri ve Seçmen Tercihi", Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt:3, No:2.
• Karaçor, Süleyman ve Gözüm, Perihan, (2012). "Türkiye’de Seçmen Tercihlerinin Oluşmasında Seçim Kampanyaları ve Siyasal Pazarlamanın Rolü Üzerine Bir Araştırma", Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt:12, Sayı:24.
• Karagöl, Erdal Tanas ve Dama, Nergis, (2015). "Partilerin Vaatleri Seçim Sonuçları Nasıl Etkiler?", Seta Perspektif Sayı:101.
• Keıth, Bruce, E., David, B. MAGLEBY, Candice J. NELSON, Elizabeth ORR, Mark C. WESTLY ve Raymond E. WOLFINGER, (1992). "The Myth of the Independent Voter", University of California Press, Los Angeles.
• Macrea, Duncan C. (1977). "A Political Model of Business Cycle", The Journal of Political Economy, Vol. 85, No. 2.
• Nordhaus, W., (1975). "The Political Business Cycle", Review of Economic Studies, 42, 1969 – 1990.
• Nunez, Matias (2009). "Political Competition over Distortionary Taxation", Sayı 2009-09. THEMA (THéorie Economique, Modélisation et Applications), Université de Cergy-Pontoise.
• Onur, Sara (2001). "Kamu Seçimi Teorisinde Oylama Olgusu Analizi", Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:2.
• Özdemir, Mehmet Bülent, (2007). "Türkiye’de Seçim Ekonomisi ve Bütçesel Etkileri", Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Özer, İnan ve Meder, Mehmet, (2008). "Siyasal Katılma ve Seçmen Davranışı", Ege Yayınları, İstanbul.
• Pınar, Abuzer (2000). "Vergilenmenin Siyasal İktisadı: Literatüre Bir Bakış", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 55, Sayı 2.
• Ross, Michael L., (2004). "Does Taxation Lead to Representation?", British Journal of Political Science, Cilt 34, Sayı 02.
• Sağbaş, İsa ve Saruç, N. Tolga (2003). "Vergi Politikalarının Seçmenlerin Parti Tercihi Üzerindeki Etkisi: Ankete Dayalı Bir Çalışma", Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 130.
• Sakal, Mustafa, (1998). "Siyasal Karar Alma Sürecinde Yer Alan Aktörler ve Rolleri", Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C13/S1, İzmir.
• Savaşan, Fatih (2006). "Vergi Aflarına Mükellef Tepkisi: Türkiye'de Vergi Aflarından Kimler Faydalanıyor?", Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 12.
• Sezgin, Şennur, (2005). "Politika ve Ekonomi İlişkisinde Teorik Yaklaşımlar", Balıkesir Üniversitesi, Bandırma İ.İ.B.F Akademik Fener Dergisi, pp:102-117, Balıkesir.
• Sezgin, Şennur (2007). "Ekonomik Oy Verme Teorisi: Türkiye Örneği (1998- 2003)", Amme İdaresi Dergisi, Cilt 40, Sayı 2.
• Stiglitz, Joseph Eugene,(1994). "Kamu Ekonomisi Kesimi", (Çev: Ömer Faruk Batırel), 2, Marmara Üniversitesi, Yayın No:549, İ.İ.B.F Yayın No:396, İstanbul.
• Şener, Orhan (1998). "Kamu Ekonomisi", Alkım Yayınları, İstanbul.
• Telatar, Funda, (2004). "Politik İktisat Politikası", İmaj Yayınları, Ankara.
• Tosuner, Mehmet ve Demir, İhsan Cemil (2009). "Vergi Ahlakının Sosyal ve Kültürel Belirleyenleri", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, s. 1-15.
• Yenipazarlı, Aslı, (2014). "Merkez Bankasının Bağımsızlığı, Yönetişim, Enflasyon ve Ekonomik Büyüme", Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Aydın.