TARİHÇİNİN YAZDIĞI TARİHİ ROMAN OLARAK BEDEL

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 455 - 467, 31.07.2021

Ahmet Yıkık

Öz

Önemli şahsiyetler ya da meydana gelmiş belli başlı olaylar, tarihçilerin başlıca çalışma alanını oluşturur. Tarihçiler, resmi ya da kişisel belgeler aracılığıyla bilgi toplarlar. Doğruluğuna inandıkları bilgileri yorumlayarak bizimle paylaşırlar. Öte yandan aynı konuların, bilim alanının dışına çıkarak edebiyat sahasına da dahil olduğu eski çağlardan beri tanık olunan bir gerçekliktir. Yazarlar, destandan romana ulaşan bir çizgide tarihçilerin malzemesini kurgu dünyasına taşımışlardır. Ancak bu durum, romanlarda yansıtılan tarihin, gerçek tarihle örtüşüp örtüşmediği sorunsalını doğurur. Nitekim romancılar, gerçeği nedenleriyle birlikte anlatmaktan ziyade, tarihi bir dönemi ve kişileri imgesel bir düzlemde ve kurmacanın kurallarına uygun bir biçimde aktarmayı amaçlarlar. Bu şekilde, okurları, tarihi kişiliklerle kurgu dünyasında buluştururlar.
Genellikle tarihi roman okurları, tarihi tarih kitapları yerine, kahramanlarla özdeşleşebilecekleri tarihi romanlar aracılığıyla öğrenmeye meylederler. Tarihi romanların ilgi görmesindeki başlıca nedenlerden biri budur. Bu bağlamda bu çalışmada, bir tarih profesörü olan Tufan Gündüz’ün kaleme aldığı Bedel romanı mercek altına alınacaktır. Tarihçiyle romancı rollerinin birleştiği romanda, 16. yüzyılda, Sultan II. Bayezid döneminde meydana gelen isyanlar, yönetim boşlukları ve bunların sonucunda Sultan Bayezid’in oğulları Selim, Korkut ve Ahmet arasındaki taht mücadelesi anlatılır. Devlet yönetiminde hakkaniyet, iktidar ve liyakat gibi kavramlar sorunsallaştırılır. Bu çalışmada, tarihçi-yazarın, söz konusu dönemi ve tarihi kişilikleri kurgu dünyasında nasıl sunduğu irdelenerek okura vermek istediği iletiler üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tufan Gündüz, Tarihi Roman, Devlet Yönetimi, İktidar Mücadelesi, Liyâkat.

Kaynakça

• Aktulum, K. (2014). Romanesk Söylemin Tarihselleşmesi ya da Tarih’i Yeniden Yazmak. II. Milletlerarası Tarihî Roman ve Romanda Tarih Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 26-37). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği.
• Biyografya. (30.03.2021). Tufan Gündüz. https://www.biyografya.com
• Britannica. (04.04.2021). Sir Walter Scott. https://www.britannica.com
• Çelik, Y. (2002). Tarih ve Tarihî Roman Arasındaki İlişki Tarihî Romanda Kişiler. Bilig, 22, 49-68.
• Göncü, M. (2018). Türk romanında kendi tarihine (Anadolu öncesinde Türkler, Osmanlılar, Milli Mücadele) yönelmesinde belirgin bakış açısı var mıdır? Varsa bu farklılıkları romanlara ve yazarlara atıf yaparak belirtebilir misiniz? M. Narlı (Ed.), 40 Soruda Türk Romanı içinde (ss. 171-175). İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Gümüş, S. (2014). Romanın Şimdiki Zamanı. İstanbul: Can Yayınları.
• Gündüz, T. (2020). Bedel. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. (30.03.2021). Personel Akademik Personel Prof. Dr. Tufan Gündüz. http://www.turkiyat.hacettepe.edu.tr
• Huyugüzel, Ö. F. (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Kantor, M. (1967). The Historical Novelist’s Obligation to History. Macon, Georgia: Wesleyan College.
• Koçak, M. (2014). Tarih Romanda Tekerrür Eder mi. II. Milletlerarası Tarihî Roman ve Romanda Tarih Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 62-66). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği.
• Kundera, M. (2009). Roman Sanatı (3. bas). (A. Bora, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Lodge, D. (2017). Bilinç ve Roman. (A. Ören, Çev.). Ankara: Hece Yayınları.
• Lukács, G. (1989). The Historical Novel. (H. ve S. Mitchell, Çev.). London: Merlin Press.
• Nietzsche, F. (2006). Tarihin Yaşam İçin Yararı ve Sakıncası. (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Özdemir, E. (1981). Yazı ve Yazınsal Türler. Ankara: Karacan Yayınları.
• Politi, T. (2004). Dokimia Gia To İstoriko Mithistorima [Tarihi Roman Üzerine Denemeler]. Atina: Ekdoseis Agra.
• Sahinis, A. (1981). To İstoriko Mithistorima [Tarihi Roman] (3. bas.). Selanik: Ekdoseis Konstantinidi.
• Sipahioğlu, S. (11.09.2018). Turgut Özakman. Ahmet Yesevi Üniversitesi Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. (Erişim 21.06.2021) http://www.teis.yesevi.edu.tr
• Taştan, Z. (2014). Tarihi Gerçekler ve Kurgusal Gerçeklik Bağlamında Tarihi Roman. II. Milletlerarası Tarihî Roman ve Romanda Tarih Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 159-169). Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği.
• Tekin, M. (2001). Roman Sanatı Romanın Unsurları (11. bas). İstanbul: Ötüken.
• Tsiolis, Y. (1996). Theoria Tis Logotehnias [Edebiyat Teorisi]. Atina: Ekdoseis Kastanioti.
• Tutucu, M. (2020). Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedrettin Destanı’na Yeni Tarihselci Bir Bakış: Farklı Şeyh Bedrettin Portreleri. Ayrıntı Dergi, 33, 111-117.
• Walsh, J. P. (1972). History is Fiction. Horn Book Magazine (Feb.) 17-23. Boston: Horn Book Inc.