MİLASLI İSMAİL HAKKI’NIN HAYATI VE ESERLERİ HAKKINDA YENİ TESPİTLER İLE “YENİ YAZININ EL YAZISINDA DA BİTİŞMEMESİ BÜYÜK MEZİYETTİR” MAKALESİNİN ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 4, 174 - 189, 31.10.2021

Ebubekir Eraslan

Öz

Tanzimat’la başlayan ve 1908’den sonra zirveye çıkan konulardan bir tanesi eğitimin yaygınlaştırılması için harflerin ıslahı ve dolayısıyla yazımı olmuştur. Bu fikri savunan kişilerin başında Doktor Milaslı İsmail Hakkı gelmektedir. Yazarın amacı hem yayınlarıyla hem de konferanslarıyla bir kamuoyu oluşturmak olmuştur. Nitekim çabalarının sonucunda amacına ulaşmış ve Islah-ı Huruf Cemiyeti, Tamim-i Maarif ve Islah-ı Huruf Cemiyeti, Yeni Yazı Öğretme Derneği gibi birkaç cemiyet kurulmuştur. Cemiyetlerin, yazarın ve dönemin aydınlarının gayretleriyle harflerin ayrı yazılması fikri Enver Paşa tarafından da kabul görmüş ve Balkan savaşları sırasında ilk olarak askerî alanda kullanılmaya başlanmıştır. Yanlış bir zamanda tercih edilen huruf-ı munfasıla fikrinin ömrü çok kısa sürmüştür. Ayrıca Paşa, Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın önerdiği huruf-ı munfasıla fikrini değil, Tanin gazetesinde neşredilen sistemi kabul etmiştir. Buna rağmen Doktor Milaslı İsmail Hakkı, belki de kendi önerdiği sistemin kabul edilmemesinden olacak, önerdiği ve savunduğu huruf-ı munfasıla fikrinin 1912 yılından sonra da yazılarıyla savunmaya devam etmiştir.
Doktor Milaslı İsmail Hakkı, harflerin ıslahı, düzeni ve yazımıyla ilgili pek çok kitap ve makale neşretmiştir. Neşrettiği yazılardan birisi de Yeni Yazının El Yazısında Da Bitişmemesi Büyük Meziyettir adlı makalesidir. Yazar bu makalesinde; harfleri bitişik yazmanın hız, kolaylık, açıklık ve bütünlük açısından ayrı yazmaya göre daha zor olduğunu, birleşik yazmanın iyi bir şey olmadığını, şu an için amaçlarının köylülere varıncaya kadar herkese okuma yazma öğretmek olduğunu, bu yüzden harfleri bitiştirmeden yazmak gerektiğini verdiği örneklerle teorik ve pratik olarak ispat etmeye çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

doktor milaslı ismail hakkı, arap harfleri, el yazısı, yazım, yazı

Kaynakça

• Akçay, Y. (2007). Osmanlı Dönemi Alfabe Tartışmaları Bağlamında Dr. İsmail Hakkı Bey ve Islah-ı Huruf Cemiyeti. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi Bildiriler (s. 1-16), Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Çatalbaş, R (2014). Milaslı Dr. İsmail Hakkı’nın Hayatı, Eserleri ve İslam ile İlgili Görüşleri. Artuklu Akademi, 1(1), 99-129.
• Efe, A. (2009). Sebîlürreşâd. İslam Ansiklopedisi, 36, 251-253. https://islamansiklopedisi.org.tr/sebilurresad adresinden erişilmiştir.
• Erat, Muhammet (1991). Türk Basınında Alfabe Meselesi (1862-1918). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Ertem, R. (1991). Elifbe’den Alfabe’ye Türkiye’de Harf ve Yazı Meselesi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Milaslı, İ. H. (1913). Yeni Yazının El Yazısında Da Bitişmemesi Büyük Meziyettir. Sebilürreşat, 12(290), 70-71.
• Özcan, M. ve Bulut, N. (2013). Tıp Dışındaki Farklı Alanlarda Da İz Bırakan Muğlalı Üç Hekim, Lokman Hekim Journal, 3(2), 1-10.
• Özege, M. S. (1971). Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu. 1. c., İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.
• Özege, M. S. (1973). Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu. 2. c., İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.
• Özege, M. S. (1975). Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu. 3. c., İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.
• Özege, M. S. (1977). Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu. 4. c., İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.
• Özege, M. S. (1979). Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu. 5. c., İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.
• Öztürk, R. (2018). Yeni İlm-i Kelam Hareketi ve Mehmet Vehbi Efendi. (2. Baskı), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Sönmez, M. A. (1995). İsmail Hatip Erzen. İslam Ansiklopedisi, 11, 338. https://islamansiklopedisi.org.tr/erzen-ismail-hatip adresinden erişilmiştir.
• Şen, E. (2013). Milaslı İsmail Hakkı’nın (1870-1938) Kurʼân Tercümesine Dâir Bir Risâlesi: “Kurʼân Tercüme Edilebilir mi? ve Yeni Vâdîde Fâtiha Tercüme ve Tefsîri”. Tokat İlmiyat Dergisi, 1(2), 261-286.
• Üzüm, İ. (2002). Kutlu Bilgi, İslam Ansiklopedisi, 26, 492, 18. https://islamansiklopedisi.org.tr/kutlu-bilgi adresinden erişilmiştir.