İLYADA’DAKİ ÜÇ TANRIÇA (HERA, ATHENA, APHRODİTE) ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TRANSAKSİYONEL ANALİZ KAPSAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 4, 1 - 21, 31.10.2021

Uğur Gürgan , Abdullah Bilge

Öz

Bu araştırmanın amacı, Homeros’un Troya Savaşı’nı konu alan İlyada adlı ölümsüz eserinde adı geçen üç tanrıça (Hera, Athena, Aphrodite) arasındaki ilişkiyi Transaksiyonel Analiz Kuramı açısından incelemek ve bu tanrıçaların birbirleriyle olan iletişimlerinde Transaksiyonel Analiz Kuramındaki üç benlik durumunun var olup olmadığını tespit etmektir. Araştırmada nitel araştırma tekniklerinden biri olan doküman analizi tekniğine başvurulmuştur. Azra Erhat ve A. Kadir’in İlyada (1984) adlı eseri incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda adı geçen tanrıçaların birbirleri ile olan iletişimlerinde hangi benlik durumları ile hareket ettikleri açığa çıkartılmıştır. Destanda adı geçen tanrıçaların “duyguları ile hareket etme, ani kararlar verme” vb. doğrultusunda hareket ettikleri zamanlar, çocuk benlik durumunu kullandıkları sonucuna varılmıştır. Sorunlarını çözerken konuşarak anlaşmaya çalıştıkları, nazik yaklaştıkları, sorgulayıp eleştirel düşündükleri zamanlar tanrıçaların yetişkin benlik durumunu kullandıkları saptanmıştır. Tanrıçaların birbirlerine eleştiren, kendi istekleri doğrultusunda hareket ettiren vb. şekilde yaklaştıkları zamanlarda ebeveyn benlik durumunu kullandıkları tespit edilmiştir. Savaşta aynı tarafta yer alan iki tanrıçanın (Hera ve Athena) iletişimlerinde genelde ebeveyn ve çocuk ego durumlarının hâkim olduğu saptanmıştır. Sürekli devam eden bu iletişim örüntüsü bir tamamlayıcı transaksiyon örneğidir.

Anahtar Kelimeler

İlyada, Transaksiyonel Analiz Kuramı, Tanrıçaların Benlikleri, Troya Savaşı

Kaynakça

• Akbağ, M. (2000). Stresle başaçıkma tarzlarının üniversite öğrencilerinde olumsuz otomatik düşünceler, transaksiyonel analiz ego durumları ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akkoyun, F. (1993). Saygı kavramına transaksiyonel analiz (TA) açısından bakış. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(4), 16-22. DOI:10.17066/pdrd.10333
• Akkoyun, F. (1995). Transaksiyonel analiz ve yetişkin olmak. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 28(1), 1-11. DOI: 10.1501/Egifak_0000000343
• Akkoyun, Füsun (2001). Transaksiyonel analiz, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Berne, E. (2011). Games people play: The basic handbook of transactional analysis. Tantor eBooks.
• Çam, S. (1995). Öğretmen adaylarının ego durumları ile problem çözme becerisi algısı ilişkisinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(6) , 37-42. DOI:10.17066/pdrd.67419
• Erhat, A.(2007). Mitoloji sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Gülcan, N. Y. (2009). Eski Yunan mitolojisinde kadın imgesi içinde F. Ç. Döşkaya., S. Kurt., S. Alp., S. Çapar. (Ed.), 21. Yüzyılın eşiğinde kadınlar (s. 111-118). Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir
• Gültekin, F., ve Acar, N. V. (2004). Transaksiyonel analizin Türk kültürüne uygulanabilirliği: kültür açısından eleştirel bakış. Eğitim ve Bilim, 29(133), 28-38.
• Gürler, B. (2002). Tanrıça Athena ve ikonografisi, Anadolu Sanat, 12(15), 94-100.
• Hakman, M. (2020). Niğde Arkeoloji Müzesi’nden iki heykelcilik ve Aphrodite Anadyomene ikonografisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24 (1) , 81-98
• Homeros (1984a), İlyada çev. Azra Erhat-A. Kadir, Can Yayınları, İstanbul.
• Homeros (1984b), Odysseia, çev. Azra Erhat-A. Kadir, Can Yayınları, İstanbul.
• Kaçar, B. (2008). Lise öğrencilerinin karar stratejileri ve transaksiyonel analiz ego (ben) durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Kaya, A. (2018). İletişime giriş: Temel kavramlar ve süreçler. A.Kaya içinde İnsan ilişkileri ve iletişim (s. 2-28). Ankara: Pegem Akademi.
• Kayalar, A. G. M. (2002). Transaksiyonel analizin etkili takım oluşturmada kullanılması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 265-275.
• Keçeci, A. (2007). Hemşirelik eğitiminde iletişime yeni bir yaklaşım: transaksiyonel analiz. Ulusrarası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(2), 1-12.
• Kurtuluş, S., ve Dirsehan, T. (2016). Ego states in brand-consumer transactions. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 211-228. DOI: 10.14780/iibd.34458
• Marangoz, Ö. (2019). Aphrodite betimlemeleri ışığında Antik Yunan sanat anlayışı üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-11.
• Sandalcı, S., ve Sandalcı, S. (2006). Trakya Herası. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 14-26.
• Sevim, S. (1996). Transaksiyonel analize dayalı bir eğitim programının evli çiftlerin ego durumları ve evlilik yaşamlarına ilişkin bazı değişkenlere etkisi, Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sheikhmoonesi, F., Zarghami, M., Tirgari, A., & Khalilian, A. (2013). Effect of transactional analysis education to nurses on patient’s satisfaction. Shiraz E Medical Journal, 14(2), 102-111.
• Şamatacı, G. (2013). Romantik ilişkilerde affetme: Transaksiyonel analiz ego durumları açısından bir inceleme. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Şentürk, O. (2019) Hâkimiyetin sembolü: Kızılelma. Türk Dünyası Araştırmaları, 123(242), 131-140.
• Şimşek, H. (2009) Methodical problem in the researches of educational history. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 33-52. DOI: 10.1501/Egifak_0000001136
• Taljard, M. (2012). Gesprek oor drie millenniums: TT Cloete se herskrywing van Homeros se Achillesskild-gegewe. Literator: Journal of Literary Criticism, Comparative Linguistics and Literary Studies, 33(2), 1-8. DOI:10.4102/lit.v33i2.399
• Taş, H., ve Dağtaş, A. (2016). Dede Korkut hikâyelerinin transaksiyonel analiz kuramı açısından incelenmesi. Journal of International Social Research, 9(42), 1290-1297.
• Tüfekçi, S. (2008). Romantik ilişkilerde genç yetişkinlerin aşka ilişkin tutumları ve kişilik özellikleri: Transaksiyonel analiz ego durumları açısından bir değerlendirme. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Ünver, S. (2014, Eylül-Ekim). Yunan tragedyalarında Athena ve adaletin dönüşümü. Hukuk Kuramı, 5(1), 1-10
• Yılmaz, G. (2018). İda Dağı (Kazdağları)’nın sağlık turizmi çerçevesinde incelenmesi. ınternational Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 4(2), 15-35.
• Zengin, E. (2019). Transaksiyonel analiz ego durumlarının iletişime etkisi bağlamında “Ters Yüz” filminin analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 30-51.