TÜRKİYE’DE ASKERİ HARCAMALAR VE EKONOMİK BÜYÜME: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 256 - 270, 30.04.2022

Banu Has , Sinan Çinar

Öz

Ulusal güvenliğini sağlamak amacı ile ülkeler için vazgeçilmez bir harcama kalemi olan askeri harcamalar, ülkelerin kamu harcamalarında yadsınamaz bir paya sahiptir. Dolayısıyla gerçekleştirilen askeri harcamalar ülkelerin ekonomilerini etkilemektedir. Bu bağlamda askeri harcama ve ekonomik büyüme ilişkisini tespit etmek önem arz etmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı askeri harcamaların ekonomik büyüme üzerindeki etkisini kırılmaları ve döviz kurunu da göz önünde bulundurarak 1975-2019 yılları arasında yıllık veriler yardımıyla tespit etmektir. Kullanılan yöntem yapısal kırılmalı eşbütünleşme yöntemidir. Bağımlı değişken ekonomik büyüme oranı bağımsız değişkenler nominal döviz kuru ve askeri harcamalardır. Veriler Dünya Bankası ve EVDS sitesinden alınmıştır. Güncel verilerle kırılma tarihlerini de göz önünde bulundurarak analiz yapılması ve askeri harcamaların ekonomik büyüme üzerine etkisini döviz kurunu da göz önüne alarak analiz etmesi yönlerinden literatüre katkı sağlamaktadır. Yapılan analizlere göre ekonomik büyüme, askeri harcamalar ve nominal döviz kurunun eşbütünleşik bir ilişkiye sahip olduğu sonucu elde edilmiştir. Bununla birlikte; döviz kurundan askeri harcamalara doğru %1 anlamlılık düzeyinde tek yönlü kuvvetli ve askeri harcamalardan ekonomik büyümeye doğru %10’da tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunduğu tespit edilmiştir. Buna göre askeri harcamaların döviz kurundan etkilendiği ve askeri harcamaların da ekonomik büyümeyi etkilediği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Askeri Harcamalar, Gregory Hansen Eşbütünleşme, Toda Yamamoto Nedensellik

Military Expenditures and Economic Growth in Turkey: Cointegration and Causality Analysis

Öz

Anahtar Kelimeler

Economic Growth, Military Expenditures, Gregory Hansen Cointegration, Toda Yamamoto Causality

Kaynakça

• Aydın, B. (2021). Türkiye Ekonomisi İçin Benoit Hipotezinin Geçerliliği. Savunma Bilimleri Dergisi, 39, 2148-1776.
• Batchelor, P., Dunne, J. P., ve Saal, D. S. (2000). Military Spending And Economic Growth In South Africa. Defence And Peace Economics, 11(4), 553-571.
• Benoit, E. (1973). Defense and Economic Growth in Developing Countries, Lexington: Lexington Books.
• Benoit, E. (1978). Growth and Defense in Developing Countries. Economic Development and Cultural Change, 26 (2), 271-280. Berber, M. (2015). İktisadi Büyüme ve Kalkınma. Trabzon: Derya Kitabevi.
• Candar, Ö. (2003). Military Expenditures and Economic Growth in Turkey. Doctoral Dissertation, Bilkent University The Department of Management, Ankara.
• Çınar, S. (2018). Turizm Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Değer, S. (1986). Economic Development And Defense Expenditure. Economic Development And Cultural Change. 35(1). 179-196.
• Dunne, J. P. ve Nikolaidou, E. (2005). Military Spending and Economic Growth in Greece, Portugal and Spain, (https://ideas.repec.org/p/uwe/wpaper/0510.html E:20.04.2021).
• Dunne, P., Nikolaidou, E. ve Vougas, D. (2001). Defence Spending and Economic Growth: A Causal Analysis for Greece and Turkey, Defence and Peace Economics, 12(1), 5-26.
• Dunne, J.P., Smith, R.P. ve Willenbockel, D. (2005). Models of Military Expenditure and Growth: A Critical Review, Defence and Peace Economics, 16(6), 449-461.
• Dunne, J.P. ve Tian, N. (2013). Military Expenditure and Economic Growth: A Survey, The Economics of Peace and Security Journal, 8(1), 5-11.
• Destek, M.A. ve Okumuş, I. (2016). Military Expenditure and Economic Growth in BRICS and MIST Countries: Evidence from Bootstrap Panel Granger Causality Analysis, South-Eastern Europe Journal of Economics, 14(2), 175-186.
• Dritsakis, N. (2004). Defense Spending and Economic Growth: An Empirical Investigation for Greece and Turkey, Journal of Policy Modeling, 26(2), 249-264.
• Durgun, Ö. ve Timur, M.C. (2017). Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Analizi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 54, 126-137.
• Emmanoulidis, K. ve Karpetis, C. (2018). The Defense–Growth Nexus: A Review of Time Series Methods and Empirical Results, Defence and Peace Economics, 1-18, DOI: https://doi.org/10.1080/ 10242694.2018.1428261.
• Görkem, H. ve Işık, S. (2008). Türkiye’de Savunma Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki (1968-2006), Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 25(2), 405-424.
• Gregory, A.W. ve Hansen, B.E. (1996). Residual-Based Tests for Cointegration in Models With Regime Shifts, Journal of Econometrics, 70(1), ss. 99-126.
• Kalyoncu, H. ve Yücel, F. (2006). An Analytical Approach on Defense Expenditure and Economic Growth: The Case of Turkey and Greece, Journal of Economic Studies, 33(5), 336-343.
• Kanca, O. C. ve Yamak, R. (2020). Türkiye Ekonomisi Açısından Benoit Hipotezinin Testi. Gaziantep University Journal of Socıal Sciences, 19(3), 823-839.
• Karagianni, S. ve Pempetzoglu, M. (2009). Defense Spending and Economic Growth in Turkey: A Linear and Non‐Linear Granger Causality Approach. Defence and Peace Economics, 20(2), 139-148.
• Karagöl, E. ve Palaz, S. (2004). Does Defence Expenditure Deter Economic Growth in Turkey? A Cointegration Analysis, Defence and Peace Economics, 15(3), 289-298.
• Kollias, C. (1997). Defence Spending and Growth in Turkey 1954-1993: A Causal Analysis, Defence and Peace Economics, 8(2), 189-204.
• Korkmaz, Ö. ve Bilgin, T. (2017). Askeri Harcamalar ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nin Karşılaştırmalı Analizi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18, 289-316.
• Ozun, A. ve Erbaykal, E. (2011). Further Evidence on Defence Spending and Economic Growth in NATO Countries, Koç University-TUSIAD Economic Research Forum Working Paper Series No.1119.
• Özmucur, S. (1996). The Economics of Defence and Peace Dividend in Turkey, İstanbul: Boğazici University Printhouse.
• Özsoy, O. (2008). Defence Spending and The Macroeconomy: The Case of Turkey, Defence and Peace Economics, 19(3), 195-207.
• Pan, C.I., Chang, T. ve Wolde-Rufael, Y. (2015). Military Spending and Economic Growth in the Middle East Countries: Bootstrap Panel Causality Test, Defence and Peace Biometrika Economics, 26(4), 443-456.
• Sezgin, S. (1997). Country Survey X: Defence Spending in Turkey, Defence and Peace Economics, 8(4), 381-409.
• Sezgin, S. (2000). A Causal Analysis of Turkish Defence Growth Relationship: 1924-1996, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 55(2), 113-124.
• Sezgin, S. (2001). An Empirical Analysis of Turkey’s Defense-Growth Relationship With a Multi Equation Model (1956-1994), Defence and Peace Economics, Special Issue on Economic Aspects of Defense in Turkey and Greece.
• Smith, R.P. (1978). Military Expenditure and Capitalism: A Reply, Cambridge Journal of Economics, 2(3), 299-304.
• Topal, M. H. (2018). Türkiye’de Askeri Harcamalar ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Bir Analizi (1960-2016). Maliye Dergisi, 174: 175-202.
• Uçan, O., Öztürk, M.B. ve Akyıldız A. (2016). The Defence Spending Growth Nexus in Turkey, European Scientific Journal, 12(10), 53-60.
• Üçler, G. (2011). Kamu Harcama Çeşitleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi İçin Ekonometrik Bir Analiz (1970-2009), Yayınlanmış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yılancı, V. ve Özcan, B. (2010).Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin Savunma Harcamaları ile GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi, CÜ İİBF Dergisi, 11(1), 21-33.
• Yıldırım, J. ve Sezgin, S. ve Öcal, N. (2005). Military Expenditure and Economic Growth in Middle Eastern Countries: A Dynamic Panel Data Analysis, Defence and Peace Economics, 16(4), 283-295.
• Zivot, E. ve Andrews, D. (1992). Further Evidence On The Great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), ss. 251-270.