EĞİTİM BİLİMLERİNDE DUYGUSAL ZEKA DÜZEYLERİ İLE 21.YÜZYIL BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: LİTERATÜR TARAMASI

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 200 - 226, 30.04.2023

Aykut Gültekin , Osman Yurtcu , Mustafa Deniz , Cenk Çakır

Öz

İçinde bulunduğumuz yüzyılda teknolojide yaşanan gelişmeler sürekli bir şekilde ilerlemekte ve toplumun ilgi, istek ve ihtiyaçlarını yenilemektedir. Bu gelişmeler toplumu oluşturan bireyleri ekonomik, sosyal ve günlük hayatta yaşanan değişime mecbur bırakmıştır. Teknolojik anlamda yaşanan bu hızlı gelişim, bilginin toplumun her kesimine hızlı bir şekilde ulaşmasına, yeni sosyal ağların ve iş alanlarının oluşmasına neden olmakta, iş hayatından eğitim hayatına kadar toplumu ilgilendiren diğer alanları da etkilemektedir. Bu nedenle eğitim sisteminde gelişmeleri takip edebilmek, gerekli iyileşmeleri yapabilmek, bu becerilere sahip öğrenciler yetiştirebilmek açısından öğretmenlere ve okul yöneticilerine büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu araştırmanın amacı, eğitim bilimlerinde duygusal zeka düzeyleri ile 21.yüzyıl becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi ilgili literatürdeki çalışmaların incelenmesidir. Bu kapsamdan yola çıkılarak araştırmada eğitim bilimlerine yönelik ilgili literatürde yapılmış araştırmalarda öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile 21. Yüzyıl becerileri arasındaki ilişkilerin ele alındığı araştırmaların sonuçları ele alınmıştır. Yapılacak benzer araştırmalarda ilgili literatürde boşluğu dolduracak şekilde öğretmen ve yönetici algılarının ele alındığı nitel ve nicel araştırmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zeka, 21. Yüzyıl Becerileri, Literatür Taraması

EMOTIONAL INTELLIGENCE LEVELS AND 21ST CENTURY SKILLS IN EDUCATIONAL SCIENCES: A REVIEW OF THE LITERATURE

Öz

In the century we live in, technology is always getting better and changing along with people's interests, wants, and needs. Because of these changes, people had to make changes in their economic, social, and everyday lives. This fastpaced change in technology makes it possible for information to quickly reach every part of society. It also creates new social networks and business areas and affects other important parts of society, such as business and education. Because of this, teachers and school leaders have a lot of responsibilities to keep up with changes in the education system, make the necessary changes, and teach these skills to students. The goal of this study is to look at the relationship between emotional intelligence and 21st century skills in the field of educational sciences, as well as to look at the studies that have been done in this area. In this context, the results of the studies that looked at the links between teachers' emotional intelligence and their ability to teach 21st century skills were talked about in the educational sciences literature. In similar studies that need to be done, both qualitative and quantitative studies can be done to find out what teachers and administrators think in order to fill the gap in the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Emotional Intelligence, 21st Century Skills, Literature Review

Kaynakça

• 21st Century Skills. (2013). https://www.battelleforkids.org/networks/p21
• 21st Century Learning. (2019). https://www.battelleforkids.org/networks/p21/frameworks resources Adıyaman, S. (2015). Ortaokullardaki yöneticilerin liderlik tarzları ile duygusal zekâları arasındaki ilişki Batman il örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Aguila, M. (2015). 21st century skills of Nueva Vizcaya State University Bambang Campus. http://apjeas.apjmr.com/wpcontent/uploads/2015/04/APJEAS20152118 21st CenturySkills.pdf
• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Karaöse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili örneği). Eğitim ve Bilim, 37,164.
• Akgündüz, D., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. S., Öner, T., & Özdemir, S. (2015). STEM Eğitimi Türkiye Raporu. İstanbul: Scala Basım.
• Altun, A. (2008). Türkiye’de medya okuryazarlığı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Amer, Y. (2015). Okul yöneticilerinin duygusal zekâları ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Anand, R. (2010). Emotional ıntelligence and ıts relationship with leadership practices. International Journal of Buisiness and Management, 5, 6576.
• Arbak, Y., Çakar, U. (2004). Modern yaklaşımlar ışığında değişen duyguzekâ ilişkisi ve duygusal zekâ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6,3.
• Arıcı, M. (2019). Okul yöneticilerinin kişilik özelliklerinin duygusal zekâları ve özyeterlikleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Atasoy, G. (2021). İki dillilere Türkçe öğretiminde 21. yüzyıl becerileri ve yenilenmiş bloom taksonomisine dayalı etkinlik tasarımı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, S. (2021). Yabancı dil hazırlık sınıfı öğrencilerinin 21. yüzyıl becerileri, başarı odaklı motivasyonları ve İngilizce öğrenmeye yönelik motivasyonları arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bartın.
• Avcı, N. (2014). Okul müdürlerinin duygu yönetimi yeterliklerinin çeşitli değişkenlerle incelenmesi ve kişilik özellikleri ile ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Bacanak, A., Karamustafaoğlu, O., & Köse, S. (2003). Yeni bir bakış: Eğitimde teknoloji okuryazarlığı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 14
• Balkaş Yaşar, E. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin 21. Yüzyıl becerileri öz yeterlilik algıları ve stem tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Baltaş, Z. (2006). Duygusal zekâ. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Battelle for Kids. (2020). Frameworks & resources. https://www.battelleforkids.org/networks/p21
• Batool, B. F. (2013). Emotional ıntelligence and effective leadership. Journal of Buisiness Studies Quarterly, 4, 1932.
• BarOn, R. Brown, J. M. Kirkcaldy, B. D. & Thome, E. P. (2000). Emotional expression and implications for occupational stress; An application of the emotional quotient ınventory (EQİ). Personality and Individual Differences, 28(6), 11071118.
• Boe, C. S. (2013). Have 21st century skills made their way to the university classroom? a study to examine the extent to which 21st century skills are being ıncorporated into the academic programs at a small, private, churchrelated university. Education Dissertations and Projects, 29.
• Bülbül, T., & Çuhadar, C. (2012). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliği özyeterlik algıları ile bilgi ve iletişim teknolojilerine yönelik kabulleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 23, 474499
• Büyüktatlı, M. (2015). Okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleriyle hizmetkâr liderlik davranışları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mevlâna Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Caputi, P. Chan, A. Y. & Ciarrochi, J. V. (2000). A critical evaluation of the emotional intelligence construct. Personality and Individual Differences, 28(3), 539561.
• Chalkiadaki, A. (2018). A systematic literature review of 21st century skills and competencies in primary education. International Journal of Instruction, 11(3), 116.
• Clark, K., & Qian, M. (2016). Gamebased Learning and 21st century skills: A review of recent research. Computers in Human Behavior, 63, 5058. doi: 10.1016/j.chb.2016.05.023
• Cooper D., & Sawaf A. (2003). Liderlikte duygusal zekâ. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Cumming, E. A. (2005). An ınvestigation into the relationship between emotional ıntelligence and workplace performance: An exploratory study. Lincoln University.
• Çelikten, M. (2004). Bir okul müdürünün günlüğü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 123135.
• Çevik, A. & Demirtaş, H. (2021). Okul müdürleri ve öğretmenlerin bakış açısıyla okul müdürlerinin 21. yüzyıl becerileri. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 22,2, 15121543. DOI: 10.17679/inuefd.960126
• Çiner, S. (2021). Mesleki ve teknik anadolu lisesi yöneticilerinin 21. yüzyıl becerileri ile okul iklimi arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Çolak, M. (2018). Ortaokul fen bilimleri dersinin 21. yüzyıl becerilerini kazandırmadaki etkililiine ilişkin öğretmen görüşleri: Kayseri ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Demirdiş, E. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (Şanlıurfa ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Doğan, B. (2014). Okul yöneticilerinin duygusal zekâ becerilerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik davranışı üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mevlâna Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Drysielski, R. (2015). CTE alignment with 21st century skills. St. John's University (New York). School of Education and Human Services
• Elçi, S. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının 21. yüzyıl becerileri ile rekabet stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Erbek, İ. (2021). Öğretmen adaylarının ve aday öğretmenlerin öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri ile 21. yüzyıl becerileri öz yeterlikleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Erkoç, N. (2019). İlkokul yöneticilerinin yılmazlık, duygusal zekâ ve yönetsel etkililik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Erdoğan, Ö. (2019). Robotik lego uygulamaların fen bilgisi öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri üzerindeki etkilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Amasya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Amasya.
• Eroğlu, B. (2012). İlköğretim okullarındaki yöneticilerin liderlik stilleri ile duygusal zekâları arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Feyzioğlu, B. İ. (2016). Eğitimde sosyal medyanın kullanılmasına ilişkin okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Fisher, M. D.,&Waller, L. R. (2013). The 21st century principal: a study of technology leadership and technology ıntegration in texas k12 schools. The Global Elearning Journal, 2, 4.
• Fox, M. O (2011). Implementing 21st century skills: A paradox in a traditional world of education. College of Saint Elizabeth, New Jersey.
• Goleman D. (2001). Duygusal zekâ: Neden IQ’dan daha önemlidir. İstanbul: Varlık Yayınları. Güler, Y. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin 21. yüzyıl becerileri özyeterlik algıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gültekin, H. (2019). Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarının 21. Yüzyıl becerileri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Güven, S. (2014). İlköğretim okulu öğretmenlerinin müdürlerinin duygusal zekâ düzeylerine ilişkin algıları ile öğretmenlerin örgütsel kimliği arasındaki ilişkinin incelenmesi (İzmir ili Karşıyaka ilçesi örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kandaz, U. (2018). Eğitim kurumlarında görev yapan yöneticilerin liderlik özellikleri ile duygusal zekâ arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Karadavut, Y. (2014). “İlk ve ortaokul yöneticilerinin duygusal zekâ yeterlikleri ve stresle başa çıkma yöntemlerinin liderlik stilleri ile ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Kaya, A. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının 21. yüzyıl becerileri kapsamında girişimcilik becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Kozluk, T. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri kapsamında bilgi ve iletişim teknolojileri yeterlilikleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Manafzadehtabriz, S. (2020). Üniversite yöneticilerinin ruhsal zekâ ve duygusal zekâ ile dönüşümcü liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Massey, H. E. (1998). The new leader’s role: Engaging dialogue and emotional ıntelligency at entry for successful adaptive change. Boston University.
• Mayer, J. D, Caruso, D. R.ve Salovey, P. (1999). Emotional İntelligence Meets Traditional Standards for an İntelligence. Intelligence, 27(4), 267298.
• Murat, A. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri algıları ile STEM’E yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Murat, M. (2018). Ters yüz sınıf modelinin beşinci sınıf öğrencilerinin 21. yüzyıl becerileri ve bilimsel epistemolojik inançlarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Modassir, A., & Singh, T. (2008). Relationship of Emotional Intelligence ith Transformational Leadership and Organizational Citizenship Behavior. International Journal of Leadership Studies, 4, 1, 321.
• Nir, A., BenDavid, A., Bogler, R., Inbar, D. & Zohar, A. (2016). School autonomy and 21st century skills in the Israeli educational system: Discrepancies between the declarative and operational levels. International Journal of Educational Management, 30(7), 12311246. doi: 10.1108/IJEM1120150149
• Ören, I. (2011). Öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile kişisel yönelimleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Özgün, D. (2019). İnsan ve çevre ünitesinin yaratıcı drama destekli işlenmesinin beşinci sınıf öğrencilerinin 21. Yüzyıl becerileri üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Öztekin, A. (2006). Orta öğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin duygusal zekâ becerilerini okul yönetiminde kullanma düzeylerinin değerlendirilmesi (Balıkesir il örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Partnership for 21st Century SkillsP21. (2009). P21 framework definitions.https://www.oecd.org/site/educeri21st/40756908.pdf
• Ramchunder, Y. (2012) The role of emotional intelligence and selfefficacy as attributes of leadership effectiveness (Unpublished Master’s Thesis). University Of South Africa.
• Sarıtaş, B. (2019). Ortaoğretim türk dili ve edebiyatı dersinin 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Salovey, P., & Mayer, J.D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3),185 211.
• Şayir, G. (2015). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile okul kültürünün örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Şimşek, Y. (2003). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile okul kültürü arasındaki ilişki (Eskişehir ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Toptal, G. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının 21. yüzyıl becerileri özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Türker, Y. (2019). Okul müdürlerinin liderlik tarzlarının öğretmenlerin sosyal ve duygusal zekalarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Uçar, A. (2017). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin duygusal zekâ ve stratejik liderlik davranışlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Uzun, T., & Ayık, A. (2016). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile öğretmenlerin genel ve örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 12, 2, 672688. doi: 10.17860/efd.87017.
• Ünlü, B., Ezberci Çevik, E., & Kurnaz, M. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının duygusal zekalarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(5), 2538.
• Ünlü, B. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının duygusal zekâlarıyla öğrenme yaklaşımları arasındaki ilişki: Diğer programlarla karşılaştırmalı incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Varki, E. (2020). Öğretmen adaylarının çok boyutlu 21. yüzyıl becerileri ile yaratıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Yeniay Üsküplü, Z.D. (2019). Eğitim sosyolojisi açısından 21. yüzyıl becerileri Türkiye’de çocuk üniversiteleri modeli (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, İ. (2019). Okul yöneticilerinin kriz yönetim tutumları ile duygusal zekâları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, K. (2021). Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin 21. yüzyıl becerileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Yüksel, M. (2006). Duygusal zekâ ve performans ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.