DESCARTES FELSEFESİ’NDE YÖNTEM VE MANTIK

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 313 - 324, 01.08.2023

Naciye Atış , Muhammet Can Kibritoğlu

Öz

Descartes felsefesinin en temel sorunu yöntemdir. Descartes bu sorun temelinde kendinden önceki felsefeye şüpheyle yaklaşır. Felsefe tarihinde filozofların herhangi bir konuda uzlaşamama nedenlerinin yöntem olduğunu söyler. Dolayısıyla doğru yöntem bir konuda düşünen her insan için ortak olmalıdır. Descartes bu nedenle yöntemin şüpheyle başlaması gerektiğini düşünür. Her insan felsefe yapmaya başlamadan önce bir kez kendindeki bilgi ve kaynaklarından şüphe etmelidir. İnsan zihni şüpheyle bunların hepsini sorgulayarak yıkmalıdır. Zihin ancak böyle bir süreç sonucunda doğru yöntem ve bilginin hareket noktasına ulaşır. Bu nedenle düşünme yöntemi bilmenin yöntemidir. Bilginin yeni yöntemi aynı zamanda mantığın yeni yöntemidir. Descartes bu noktada yöntem üzerinden kendinden öncekilerin mantığını eleştirir. Ona göre yöntem şüpheyle başlayıp tümdengelimle devam etmelidir. Ancak şüphe yöntemini içeren mantık insanın sağlam bir noktadan akıl yürütmeye başlamasını sağlar Descartes için yöntem sorunu aynı zamanda mantık sorunudur. Bu çalışmanın amacı Descartes’ın yöntem ve mantık arasında kurduğu ilişkiyi yöntem sorunu temelinde ele almaktır.

Anahtar Kelimeler

Descartes, Yöntem, Mantık, Şüphecilik

Kaynakça

• Ariew, R. (1992). Descartes and the Tree of Knowledge. Synthese, 92(1), 101-116.
• Ariew, R. (2020). Descartes and Logic: Perfecting the Ingenium. In Descartes and the Ingenium (pp. 31-46). Brill.
• Aristoteles. (2022). Metafizik, “İlk Felsefe” (çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Cevizci, A. (2010). Bilgi Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları.
• Clarke, D. M. (2013). Descartes' Use of “Demonstration” and “Deduction”. In Rene Descartes (pp. 105-117). Routledge.
• Cottingham, J. (1978). Descartes on ‘thought'. The Philosophical Quarterly (1950-), 28(112), 208-214.
• Descartes, R. (2006). A Discourse on the Method, (çev. Ian Maclean). Oxford: Oxford University Press, 29, 50.
• Descartes, R. (2008). Meditations on First Philosophy: With Selections from the Objections and Replies (çev. Moriarty, M.). Birleşik Krallık: Oxford University Press.
• Frankfurt, H. (1977). Descartes on the Creation of the Eternal Truths. The philosophical review, 86(1), 36-57.
• Harries, K. (1973). Descartes, perspective, and the angelic eye. Yale French Studies, (49), 28-42.
• Joachim, H. H. (1959). Descartes's Rules for the Direction of the Mind. British Journal for the Philosophy of Science, 9(36).
• Loewer, B. (1981). Descartes' skeptical and antiskeptical arguments. Philosophical Studies: An International Journal for Philosophy in the Analytic Tradition, 39(2), 163-182.
• Mancosu, P. (2007). Descartes and Mathematics. A Companion to Descartes, 103-123.
• Newman, Lex, 2006. “Descartes’ Rationalist Epistemology,” in A Companion to Rationalism, ed. Alan Nelson, Oxford: Blackwell.
• Peperzak, A. (1995). Life, science, and wisdom according to descartes. History of Philosophy Quarterly, 12(2), 133-153.
• Smith, N. D. (2010). The origins of Descartes' concept of mind in the “Regulae ad directionem ingenii” (Doctoral dissertation, Boston College).
• Stout, A. K. (1929). The basis of knowledge in Descartes. Mind, 38(151), 330-342.