ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN AİLELERİN YALNIZLIKLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 111 - 127, 30.10.2024

Talha Turhan , Sevgi Akgül , Adem Şeker

Öz

Bu çalışma, engelli çocuğa sahip ailelerin yalnızlık düzeylerini cinsiyet, yaş ve gelir düzeyine göre incelemeyi amaçlamaktadır. Kayseri ilinde yaşayan 131 engelli çocuğa sahip ebeveyn ile gerçekleştirilen araştırma, ilişkisel tarama modeli kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın verileri, demografik özellikleri belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ile toplanmış, yalnızlık düzeylerini ölçmek için ise SELSA-S (Sosyal ve Duygusal Yalnızlık Ölçeği) anketi uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde t-testleri, F-testleri ve farklı gruplar arasındaki anlamlı farklılıkları belirlemek için Tukey testleri kullanılmıştır.
Çalışmanın bulguları, cinsiyetin yalnızlık üzerinde anlamlı bir fark yaratmadığını, ancak yaş ve gelir düzeyinin yalnızlık üzerinde önemli etkiler yarattığını göstermektedir. Genç ebeveynlerin, ileri yaş gruplarındaki ebeveynlere kıyasla daha yüksek yalnızlık düzeyleri yaşadığı bulunmuştur. Bu durum, genç ebeveynlerin engelli bir çocuğa bakma konusunda daha az deneyime sahip olmaları ve sosyal destek sistemlerinden yeterince faydalanamamaları ile ilişkilendirilebilir. Ayrıca, düşük gelirli ailelerin, yüksek gelirli ailelere göre daha fazla yalnızlık yaşadıkları tespit edilmiştir. Maddi zorlukların, ailelerin sosyal ilişkilerini sürdürme kapasitelerini olumsuz etkilediği ve yalnızlık düzeylerini artırdığı sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, bu çalışma, engelli çocuklara sahip ailelerin yalnızlık deneyimlerinin cinsiyet, yaş ve gelir düzeyine bağlı olarak değişiklik gösterdiğini ortaya koymaktadır. Elde edilen bulgular, yalnızlığın azaltılmasına yönelik bireyselleştirilmiş sosyal destek ve eğitim programlarının önemini vurgulamaktadır. Aynı zamanda, düşük gelirli ailelere yönelik mali desteklerin ve sağlık müdahalelerinin, yalnızlığı azaltmada etkili stratejiler arasında yer alabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yalnızlık, engelli çocuklar, aile, sosyal psikoloji, eğitim yönetimi.

EXAMINATION OF THE FAMILIES WITH DISABILITIES IN TERMS OF SOME VARIABLES

Öz

This study aims to examine the loneliness levels of families with disabled children in terms of gender, age, and income level. The research was conducted with 131 parents of disabled children living in the province of Kayseri, using a relational screening model. The data were collected through a personal information form developed by the researcher to determine demographic characteristics, and the SELSA-S (Social and Emotional Loneliness Scale for Adults) was used to measure loneliness levels. T-tests, F-tests, and Tukey tests were applied to analyze the data and to identify significant differences between the groups.
The findings of the study revealed that gender did not have a significant effect on loneliness, but age and income level had notable impacts. It was found that younger parents experienced higher levels of loneliness compared to older age groups. This may be attributed to the fact that younger parents have less experience in caring for a disabled child and do not benefit sufficiently from social support systems. Additionally, families with lower incomes were found to experience greater loneliness than those with higher incomes. Financial difficulties were identified as a factor that negatively affects the ability of families to maintain social relationships, thus increasing their levels of loneliness.
In conclusion, this study demonstrates that the loneliness experiences of families with disabled children vary based on gender, age, and income level. The findings highlight the importance of individualized social support and education programs aimed at reducing loneliness. Furthermore, financial support and health interventions targeting low-income families may be effective strategies in mitigating loneliness among families with disabled children.

Anahtar Kelimeler

Loneliness, disabled children, family, social psychology, education management.

Kaynakça

• Aksakal S, Kendirkıran G. (2024). Huzurevinde Yaşayan Yaşlılarda COVID-19 Pandemi Sürecinde Ölüm Kaygısı ve Yalnızlık. IGUSABDER.1201–1217.
• Altan Arslan, Ş., & Topal, M. (2021). Covid-19 Süresince Psiko-Sosyal Destek Hattında Çalışan Psikologların Psikolojik Sağlamlık Düzeyleri ile Erken Dönem Uyumsuz Şemaları Arasındaki İlişki. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2(4), 101-118.
• Batıgün, A. (2008). İntihar olasılığı ve cinsiyet: İletişim becerileri, yaşamı sürdürme nedenleri, yalnızlık ve umutsuzluk açısından bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 23(62), 65-75.
• Bayram, A., Buyuksivaslıoglu, N. M., Seker, M., Vyacheslav, T., & Botakarayev, B. (2020). The mediating role of stress on the relationship between organizational culture and dysfunctional attitudes: A field study. Ilkogretim Online, 19(1), 147-156.
• Brown, P., & Miller, J. (2022). Loneliness in modern society. Oxford University Press. Buluş, M. (1997). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 82-90. Cacioppo JT, Hawkley LC. (2009). Perceived social isolation and cognition. Trends Cogn Sci. 2009 Oct;13(10):447-54. doi: 10.1016/j.tics.2009.06.005.
• Chen, Y., & Lee, M. (2022). The role of age in loneliness. Journal of Aging Studies, 35, 75-85. Chesser, B., Woodward, J. C., Bauermeister, M., & Parkhurst, A. M. (1981). Loneliness among low-income single adolescent mothers. Family and Consumer Sciences Research Journal, 9(4), 374-381.
• Corse, S. J., Schmid, K., & Trickett, P. K. (1990). Social network characteristics of mothers in abusing and nonabusing families and their relationships to parenting beliefs. Journal of Community Psychology, 18, 44-59.
• Çeçen, R. (2007). Üniversite öğrencilerinin cinsiyetlerine ve anababa tutum algılarına göre yalnızlık ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 180-190.
• Çitil, M., & Doğan, İ. (2019). Engelli çocuğu olan ailelerin yapısı ve toplumsal ilişkilerinin belirlenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(43), 61-108. Danış, M. Z. (2009). Türkiye'de yaşlı nüfusun yalnızlık ve yoksulluk durumları ve sosyal hizmet uygulamaları açısından bazı çıkarımlar. Journal of Society & Social Work, 20(1). Demir, A. (1990). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık yaşantısını etkileyen faktörler. Psikoloji Dergisi, 7(24), 150-160. DiTommaso, E., Brannen, C., & Best, L. A. (2004). Measurement and validity characteristics of the short version of the social and emotional loneliness scale for adults. Educational and Psychological Measurement, 64(1), 115-135. Duy, B. (2003). Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın yalnızlık ve fonksiyonel olmayan tutumlar üzerine etkisi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Elkin, N. (2017). Sağlık Bilimleri Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyal Destek ve Yalnızlık Durumlarının Değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 89-96. Ernst, J. M., & Cacioppo, J. T. (1998). Lonely hearts: Psychological perspectives on loneliness. Applied and Preventive Psychology, 8, 1-22.
• Erözkan, A. (2009). Ergenlikte yalnızlığın yordayıcıları. İlköğretim Online, 8(3), 809-819. Garcia, M., & Kim, S. (2023). Understanding loneliness and social isolation. Cambridge University Press. Green, R. (2023). Social dynamics and emotional well-being. Journal of Psychological Research, 45(3), 150-170. Hamamcı, Z., & Duy, B. (2005). Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı sosyal beceri eğitiminin üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ve fonksiyonel olmayan tutumları üzerindeki etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4(7), 3-20.
• Hawkley LC, Capitanio JP. (2015) Perceived social isolation, evolutionary fitness and health outcomes: a lifespan approach. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2015 May 26;370(1669):20140114. doi: 10.1098/rstb.2014.0114. Hoglund, C. L., & Collison, B. B. (1989). Loneliness and irrational beliefs among college students. Journal of College Student Development, 30(1), 53-60.
• Holt-Lunstad, J. (2021). The major health implications of social connection. Current Directions in Psychological Science, 30(2), 139-144. Johnson, M. (2023). Research methods in social sciences. Sage Publications. Jones, H. W., & Hebb, L. (2003). The experience of loneliness: Objective and subjective factors. The International Scope Review, 5(9), 41-62.
• Kaplan, M. S. (2011). Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlık duygularının okullardaki örgütsel güven düzeyi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Educational Sciences, 10(2), 125-140. Karakuş, M., & Tarhan, A. (2023). Yükseköğretim Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımları ve Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. İletişim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(2), 209-232.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi (17. baskı). Nobel Yayın Dağıtım. Khorshid, L., Eşer, İ., Zaybak, A., Yapucu, Ü., Arslan, G. G., & Çınar, Ş. (2004). Huzurevinde kalan yaşlıların yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi, 7(1), 45-55.
• Kızıldağ, S. (2009). Akademik başarının yordayıcısı olarak yalnızlık, boyun eğici davranışlar ve sosyal destek. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Körler, Y. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çeşitli değişkenler açısından yalnızlık düzeyleri ve yalnızlık ile sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Lee, A., & Smith, J. (2022). Advanced research methods. Oxford University Press. Martinez, L., & Lee, A. (2022). Social connections and mental health. Routledge. Mpanya, J. M., Mukendi, A. K., Seker, M. & Turhan, T. (2022). Examination of ego resilience. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 123-130.
• Peplau, L. A., & Perlman, D. (1982). Perspectives on loneliness. In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.), Loneliness: A sourcebook of current theory, research, and therapy (pp. 1-18). Wiley-Interscience. Polat, R. (2001). Sosyal izolasyon ve toplumdan soyutlanma. Sosyal Bilimler Dergisi, 15(3), 22-35. Rook, K. (1984). Promoting social bonding: Strategies for helping the lonely and socially isolated. American Psychologist, 39(12), 1389-1402.
• Roscoe, B., & Skomski, G. G. (1989). Loneliness among late adolescents. Journal of Adolescence, 24, 947-955. Savikko, N., Routasalo, P., Tilvis, R. S., Strandberg, T. E., & Pitkala, K. H. (2005). Predictors and subjective causes of loneliness in an aged population. Archives of Gerontology and Geriatrics, 41(3), 135-145. Schmitt, J. P., & Lawrence, L. A. (1985). Age and gender differences in and personality correlates of loneliness in different relationships. Journal of Personality Assessment, 49(5), 485-496.
• Smith, J., & Johnson, P. (2022). The complexity of loneliness. Harvard University Press.
• Şeker, M. (2022). Kriz yönetimi ve sinerjik liderlik, Kriz Yönetimi ve Liderlik. Ed. Ayşegül Düzgün, Nobel Bilimsel Eserler, Yayın No: 926, 275-290.
• Thompson, L. (2022). The physiological and psychological dimensions of loneliness. Journal of Health Psychology, 40(2), 200-220.
• Thompson, L., & Green, R. (2022). Statistical methods for social research. Journal of Statistical Methods, 45(3), 140-150. Ünal, G., & Bilge, A. (2005). İleri yaş grubunda yalnızlık, depresyon ve kognitif fonksiyonların incelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics, 8(4), 173-180.
• Walker, H., & Davis, T. (2023). Gender differences in the experience of loneliness. Routledge. Weiss, R. S. (1973). Loneliness: The experience of emotional and social isolation. MIT Press. Wilson, P. (2023). Socioeconomic factors and loneliness. Journal of Social Sciences, 48(2), 90-100.
• Yanardağ, U., & Selçuk, O. (2020). COVID-19 Pandemi Sürecinde Sosyal Hizmet. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-2.
• Yalçın, İ, Alparslan, A. & Şeker, M. (2021). Investigation of The Effect of The Organizational Culture Perception and Job Satisfaction Levels of Healthcare Personnel Working in Covid-19 Intensive Care on Job Stress During the Pandemic Proces. Ed. Hamza Şimşek, Marcel Mečiar. The Social and Economic Impact of Covid–19: Rapid Transformation of the 21st Century Society, IJOPEC Publication Limited, London.
• Yaşar, M. R. (2007). Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(17), 237-250.
• Yeh, S. J. (2004). Living alone, social support, and feeling lonely among the elderly. Social Behavior and Personality, 32(2), 129-139.
• Yıldız, E., & Demir, A. (2023). Family dynamics and social isolation. Springer.