Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 2, 1 - 15, 30.12.2018

Enis Baha Biçer , İrem Malatyalı

Öz

Sağlık okuryazarlığı
kavramı, kişinin kendi sağlığı ile ilgili gerekli bilgileri toplaması, topladığı
bilgileri anlaması,  değerlendirmesi ve uygun
karara ulaşabilmesi ile ilgilidir. Kişiler mevcut sağlık düzeyini ve mevcut
sağlık politikalarını değerlendirerek en uygun maliyette ve kalitede sağlık
kararları verebilirler. Üniversite öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeyinin
belirlenmesini amaçlayan bu çalışma birey ve toplum sağlığı açısından oldukça
büyük bir öneme sahiptir.

Tanımlayıcı ve kesitsel
olarak planlanan bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin sağlık
okuryazarlık düzeyini belirlemektir. Araştırmanın
evreni 16.02.2018 - 30.03.2018 tarihleri arasında, Sivas Cumhuriyet
Üniversitesi’nde öğrenim gören tüm öğrencilerden oluşmuştur (N:55.452). Araştırmada tabakalı örneklem seçim yöntemiyle 870 üniversite
öğrencisi örnekleme dâhil edilmiştir. Veriler Şubat-Mart 2018 tarihlerinde toplanmıştır. Çalışma bu tarihlerde
üniversitede öğrenim gören ve araştırmaya katılmayı kabul eden 1.003 öğrenci
ile gerçekleştirilmiştir.

Üniversite
öğrencilerinin % 62,8’i yeterli ve mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyine
sahiptir. Kadın katılımcıların sağlık okuryazarlığı algıları erkeklere kıyasla
daha yüksek çıkmıştır. Yaş, cinsiyet, ailenin gelir durumu, anne ve baba eğitim
durumu, medeni durumun sağlık okuryazarlık düzeylerinde etkili olduğu
görülmüştür. Üniversite öğrencilerinin sağlıkla ilgili konularla yeterli
düzeyde bilgiye sahip olduğu söylenebilir. Sonuç olarak, üniversite
öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeyinin daha da geliştirilebilmesi için
eğitim seminerlerinin düzenlenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

sağlık, sağlık okuryazarlığı

Kaynakça

• Akcilek, E. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı Ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Medipol Üniversitesi. Sağlık Bilimleri EnstitüsüBarton, D. Hamilton, M. (2012). Reading And Writing İn OneCommunity. New York: Routledge Taylor and Francis Group.Berkman, ND. Dewalt, DA. Pignone, MP. Sheridan, SL. Lohr, KN. Lux, L. Sutton, SF. Swinson, T. Bonito, AJ. (2004). LiteracyandHealthOutcomes. TechnologyAssessment: Agency for Healthcare Research andQuality.Cody, F. (2013). Culturesand Technologies of Knowledge : Light of Knowledge: LiteracyActivismandthePolitics of Writing in South India, , New York. New York: Cornell UniversityPress.Çatı, K., Karagöz, Y., Yalman, F. ve Öcal Y. (2018). Sağlık Okuryazarlığının Hasta Memnuniyeti Üzerine Etkisi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14( 1): 67-88.Daşlı, Y. (2016). “Kadın Yoksulluğu İle Mücadelede Eşi Vefat Etmiş Kadınlar Yardım Programı: Sivas Örneği”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 33, Kasım 2016, s. 130-147.Durusu-Tanrıöver, M. Yıldırım, HH. Demiray-Ready, FN. Çakır, B. Akalın, HE. (2014). Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması, Birinci Baskı, Sağlık-Sen Yayınları, Ankara.EU. (2007). Report On The Results Of The Publıc Consultatıon On Medıa Lıteracy 15 02 2018 tarihinde http://ec.europa.eu/avpolicy/media_literacy/docs/report_on_ml_2007.pdf adresinden alındıFiliz, E. (2015). Sağlık Okuryazarlığının Gebelik Ve Sağlık Algısı İle İlişkisi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. IOM. (2004). Healthliteracy: a prescription to end confusion. NationalAcademiesPress.Kanj, M. Mitic, W. (2009) Health literacy and health behaviour. World Health Organization,.http://www.who. int/healthpromotion/ conferences /7gchp/Track1 _ Inner.pdfKickbusch, I. (2001). Health Literacy: addressing the health and education divide. Health Promotion Internationa, 16(3), 289-297.Kurudayıoğlu, M. Tüzel, S. (2010). 15 02 2018 tarihinde. http://www.tubar.com.tr/TUBAR%20DOSYA/pdf/2010GUZ/kurudayolu_mehmet-tzel_sait_283-298.pdf adresinden alındı.Nielsen-Bohlman, l. Panzer, AM. Kinding, DA. ( 2004). Health Literacy: A Prescription to End Confusion. Washington. DC: National Academies Press.Nutbeam, D. (1998). Health promotion glossary. Health Promot. Int. 13(4), 349-364.Nutbeam, D. (2000). HealthLiteracy as a Public Health Goal: a Challenge For Contemporary Health Education and Communication Strategiesin tothe 21st Century, Health Promotion İnternational. Oxford University Press, 15(3).Quıck Guıde to Health Lıteracy. (2011). U.S. Department of Health and Human Services Office of Disease Prevention and Health Promotion.Üçpunar, E. (2014). Yetişkinlerde İşlevsel Sağlık Okuryazarlığı Testinin Uyarlama Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.Sorensen, K. Vanden Broucke, S. Fullam, J. Doyle, G. Pelikan, J. Slonska, Z. (2012). Health literacy and public health: A systematic review and integration of definition sand models. BMC Public Health.Sönmez, B. (2009). Sağlık Okuryazarlığının Önemi. Antalya: Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü.T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hızmetlerı Genel Müdürlüğü. (2011). Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü Müdürlüğü. Ankara. Bakanlık Yayını.Thoman, E. (2003). Media Literacy: A GuidedTour of the Best ResourcesforTeaching.The Clearing. Library Academic Research, 76(6).Tones, B. (2002). HealthLiteracy: New Wine in OldBottles. HealthEducation Research. 17(3). 287-290.Turkiye Sağlık Okuryazarlığı Olcekleri Guvenilirlik ve Gecerlilik Calışması. (2016) T.C. Sağlık Bakanlığı. 1025 . Anıl Reklam Matbaa Ltd. Şti. Ozveren Sokak No:13/A Kızılay / AnkaraTürkoğlu, Ç. (2016). Sağlık Okuryazarlığı İle Öz Bakım Gücü Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Isparta İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü