İZMİR SUİKASTI VE NEDENLERİ

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 6, 22 - 41, 21.07.2015

Nermin Aydın

Öz

            İzmir Suikastı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya karşı planlanan bir suikast girişimiydi. Giritli Şevki'nin ihbarı ile suikastı planlayanlar yakalandı. Kısa bir süre sonra Ankara'dan İzmir'e İstiklal Mahkemesi Heyeti gönderildi. Heyet, yaklaşık yüz kişiyi sorguladı. Mahkemeler, İzmir'de 26 Haziran 13 Temmuz 1926 tarihleri arasında yapıldı. Yapılan mahkemeler, Mustafa Kemal Paşa'ya karşı daha geniş bir muhalif grubun varlığını ortaya çıkardı. Mahkemelerin sonucunda on beş kişiye idam cezası verildi. İzmir’de mahkemelerde Suikast davasında yargılanan ve suçlu bulunan on üç kişi idam edildi.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Paşa, İzmir Suikastı, İttihat ve Terakki Fırkası.

Kaynakça

• Gazeteler
• Akşam Gazetesi, 9 Temmuz 1926, 10 Temmuz 1926, 14 Temmuz 1926.
• Açıksöz Gazetesi: 10 Temmuz 1926.
• Ahenk Gazetesi: 17 Haziran 1926.
• Babalık Gazetesi: 13 Temmuz 1926.
• Cumhuriyet Gazetesi: 9 Temmuz 1926, 10 Temmuz 1926, 14 Temmuz 1926, 15 Temmuz 1926.
• Hilal-i Ahmer Gazetesi: 24 Haziran 1926.
• Milliyet Gazetesi: 26 Haziran 1926.
• Kitap, Makale ve Dergiler
• Avcı, C., "İzmir Suikastı", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.X, S.28’den ayrı basım, TTK Basımevi, Ankara, 1995, s.89-103.
• Aybars, E., İstiklal Mahkemeleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2009.
• Aktepe, M., “Atatürk’ün Sofya Ataşeliğine Kadar İttihat ve Terakki Cemiyeti İle Olan Münasebetleri ve Bu Hususla Alakalı Bir Belge”, Belleten, C.XXXVIII, S.150 Nisan 1974’ten ayrı basım, TTK Basımevi, Ankara, 1974, s.263-295.
• Aydemir, Ş. S., Tek Adam Mustafa Kemal (1922-1938), Remzi Kitabevi, İstanbul, 1966.
• Balcıoğlu, M., Teşkilat-ı Mahsusa’dan Cumhuriyet’e, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2007.
• Bleda, M. Ş., İmparatorluğun Çöküşü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1979.
• Cavid Bey, İdama Beş Kala, Emre Yayınları, İstanbul, 1993.
• Cebesoy, Ali Fuat., Siyasi Hatıralar Büyük Zaferden Lozan’a Lozan’dan Cumhuriyete, C.I-II, Temel Yayınları, İstanbul, 2011.
• Çavdar, T., İttihat ve Terakki, İletişim Yayınları, İstanbul, 1991.
• Erman, A. N., İzmir Suikastı ve İstiklal Mahkemeleri, Temel Yayınları, İstanbul, 1971.
• Eroğlu, N., İttihatçıların Ünlü Maliye Nazırı Cavid Bey, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2008.
• Eyicil, A., İttihat ve Terakki Liderlerinden Doktor Nazım Bey, Gün Yayıncılık, Ankara, 2004.
• Ilıkan, S. ve Ilıkan, F., Ankara İstiklal Mahkemesi Ankara İstiklal Mahkemesi’nde Cereyan Eden Su-i kasd ve Taklib-i Hükumet Davası’na Ait Resmi Zabıtlar, Simurg Kitapçılık, İstanbul, 2005.
• İslam, İ., “Mütareke Döneminde İttihatçı Takibatı”, Osmanlı, C.II, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1999, s.676-683.
• Kandemir, F., İzmir Suikastının İç Yüzü, Ekicigil Tarih Yayınları, İstanbul, 1955.
• Kılıç Ali, İstiklal Mahkemesi Hatıraları, Cumhuriyet Gazetesi Yayınları, İstanbul, 1997.
• Kılıç, S., İstiklal Mahkemeleri Adil Miydi? İzmir Suikastı İddianame ve Kazım Karabekir’in Savunması, Emre Yayınları, İstanbul, 1994.
• Kocahanoğlu, O. S, Atatürk’e Kurulan Pusu/İzmir Suikastının Perde Arkası, Temel Yayınları, İstanbul, 2005.
• Mazıcı, N., Belgelerle Atatürk Döneminde Muhalefet (1919-1926), Dilmen Yayınevi, İstanbul, 1984.
• Mumcu, U., Gazi Paşa’ya Suikast, um:ag Vakfı Yayınları, İstanbul, 1997.
• Nedim, A., Ankara İstiklal Mahkemesi Zabıtları-1926, İşaret Yayınları, İstanbul, 1993.
• Orbay, R., Rauf Orbay’ın Hatıraları (1914-1945), Yayına Hazırlayan: Osman Selim Kocahanoğlu, Temel Yayınları, İstanbul, 2005.
• Şimşir, B., Malta Sürgünleri, Bilgi Yayınları, Ankara, 1976.
• Tahir, K., Kurt Kanunu, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1975.
• Tunaya, T. Z., Türkiye’de Siyasal Partiler İttihat ve Terakki Bir Çağın Bir Kuşağın Bir Partinin Tarihi, C.III, İletişim Yayınları, İstanbul, 2009.
• Vardar, G., İttihat ve Terakki İçinde Dönenler, Yayına Hazırlayan: Samih Nafiz Tansu, Yeni Zamanlar Yayınları, İstanbul, 1960.
• Zürcher, E.J, Milli Mücadelede İttihatçılık, Çev: Nüzhet Salihoğlu, İletişim Yayınları, 2011.