Ece Ayhan's Poetics in the Context of the İkinci Yeni Poetry

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 179 - 195, 06.07.2022

Yakup Gelir

https://doi.org/10.17067/asm.1122036

Öz

The İkinci Yeni poem, the first examples of which were seen after 1950, codes an important period in Turkish poetry. The position of the image, the unusual use of language, the plural meaning assumed by the discourse, the culture, philosophy, history, geography and expression of the modern individual embedded in the spine of the poem are the main issues of the İkinci Yeni poem.With these features, the İkinci Yeni poem has an important place in the adventure of Turkish poetry. Because by interpreting the art of poetry differently in terms of content and form, it creates a breaking point in the Turkish poetry tradition by opening the door to a new understanding of poetry. In this context, while the İkinci Yeni has acquired a position knitted with sensitivity, prioritizing the human and the age, sometimes related to tradition and expanding the fields of meaning; He also assumes a remarkable responsibility in responding to criticisms of his understanding of poetry. In these long-lasting defenses; The importance given to the art of poetry, the trust in this understanding of poetry, the strong knit of poetry in terms of meaning, and most importantly, the poetic codes of the İkinci Yeni appear. Ece Ayhan is one of the representatives of the İkinci Yeni poetry, which has gained a place in the poetry medium with these determinations. The meaning universe that Ayhan constructed in terms of theme, language and image overlaps with the İkinci Yeni. Within this universe of poetry, there is a world of meaning woven with history, language, culture, philosophy, music and geography. Leaning his poetry on these concepts, Ayhan progresses in parallel with the İkinci Yeni understanding in poetic sense. Even though it sometimes challenges the discourse and meaning possibilities of this understanding of poetry, there is still a poem that is included in the meaning world of the İkinci Yeni. In this study, Ece Ayhan’s poetics will be examined in the context of the İkinci Yeni poem.

Anahtar Kelimeler

Ece Ayhan, İkinci Yeni, poem, poetics, modern poetry, sensitivity.

İkinci Yeni Şiiri Bağlamında Ece Ayhan’ın Poetikası

Öz

İlk örnekleri 1950 sonrasında görülen İkinci Yeni şiiri, Türk şiirinde önemli bir dönemi kodlar. İmgenin konumu, dili alışılmışın dışında kullanma, söylemin üstlendiği çoğul anlam, şiirin omurgasına yerleşmiş kültür, felsefe, tarih, coğrafya ve modern bireyin anlatımı İkinci Yeni şiirinin başlıca hususlarıdır. Bu özellikleriyle İkinci Yeni şiiri, Türk şiir serüveninde önemli bir yere sahiptir. Çünkü şiir sanatını içerik ve biçim bakımından farklı yorumlayarak yeni bir şiir anlayışına kapı aralamakla Türk şiir geleneğinde bir kırılma noktası oluşturur. Bu bağlamda İkinci Yeni, duyarlılıkla örülü, insanı ve çağı önceleyen, yer yer gelenekle ilişkili ve anlam sahalarını genişleten bir konum edinirken; şiir anlayışına yönelik eleştirilere karşı cevaplarda da dikkate değer bir sorumluluk üstlenir. Uzun süren bu savunularda; şiir sanatına verilen önem, bu şiir anlayışına duyulan güven, şiirin anlam olarak muhkem örülüşü, en önemlisi İkinci Yeni’nin poetik kodları ortaya çıkar. Bu belirlemelerle şiir mecrasında yer edinen İkinci Yeni şiirinin temsilcilerinden biri Ece Ayhan’dır. Ayhan’ın tema, dil ve imge bakımından inşa ettiği anlam evreni İkinci Yeni ile örtüşür. Bu şiir evrenin içerisinde tarih, dil, kültür, felsefe, müzik ve coğrafya ile örülü bir anlam dünyası bulunur. Şiirini bu kavramlara yaslayan Ayhan, poetik anlamda İkinci Yeni anlayışı ile paralel ilerler. Zaman zaman bu şiir anlayışının söylem ve anlam olanaklarını zorlasa da yine de İkinci Yeni’nin anlam dünyasına dâhil bir şiir söz konusudur. Bu çalışmada İkinci Yeni şiiri bağlamında Ece Ayhan’ın poetikası irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ece Ayhan, İkinci Yeni, şiir, poetika, modern şiir, duyarlılık

Kaynakça

• Akkanat, C. (2000). Gelenek ve İkinci Yeni. (Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Armağan, Y. (2012). İmkânsız Özerklik. 2. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Armağan, Y. (2007). Türk Şiirinde Modernizm. (Doktora Tezi), Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, F. (2016). Doğurgan Renkler İkileminde Turgut Uyar Okuma Biçimleri / İlk Tercih: Siyah ve Beyaz. İdil, 5 (25), 1351-1361.
• Asiltürk, B. (2006). Hilesiz Terazi. 1. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ayhan, E. (2001a). Aynalı Denemeler. 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ayhan, E. (1997). Başıbozuk Günceler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ayhan, E. (1996). Dipyazılar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ayhan, E. (2001b). Morötesi Requiem. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ayhan, Ece (2001c). Sivil Denemeler Kara. 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ayhan, E. (1993). Şiirin Bir Altın Çağı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bezirci, A. (1987). İkinci Yeni Olayı. 2.Baskı, İstanbul: Gözlem Yayıncılık.
• Bingöl, U. (2016). Kitap Tanıtımı. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 529-533.
• Çallı, B. (2011). Tonal ve Atonal Müziklerin Beyindeki Yansıması: Bir fMRI Çalışması. (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Müzik Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir.
• Dirlikyapan, D. (2002). O ben ki: Edip Cansever. Bilkent Üniversitesi Sempozyum Kitapları- 4, İstanbul: Alkım Yayınları.
• Eagleton, T. (2014). Edebiyat Kuramı. (Çev. Tuncay Birkan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Geçgel, H. (2002). İkinci Yeni Şiirinin Çevresinde Ece Ayhan. (Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trakya.
• Gelir, Y. (2020). Turgut Uyar’ın “Toplandılar” Şiir Kitabına Tematik Bir Yaklaşım. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 1028-1046.
• İlim, F. (2018). Tonalite-Atonalite Karşıtlığı Açısından A. Schönberg’in Müzik Estetiği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 173-186.
• Kara, Ö. T. (2013). Türkçenin Kuralları Dışına Çıkan Bir Topluluk: İkinci Yeniciler. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 6 (XV), 451-480.
• Karadeniz, M. (2015). Cemal Süreya’nın Şiir Estetiğinde Poetik Sadakat: Poetika ve Şiir Arasındaki Mütekabiliyet. (Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Karaarslan, İ. (2015). İkinci Yeni Şiirinde Aşk, Yalnızlık ve Ölüm Kavramlarının Görünümleri. (Yüksek Lisans Tezi), Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karaburgu, O. (2017). İkinci Yeni Şiiri ve Cahit Zarifoğlu. IJHE Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3 (5), 21-31.
• Karaca, A. (2010). İkinci Yeni Poetikası. 2. Baskı, Ankara: Hece Yayınları.
• Kul, E. (2007). Ece Ayhan’ın Şiirleri Üzerine Bir Araştırma. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kurt, M. (2018). Şehirdeki Yabancı: Turgut Uyar’ın Şiirinde Modernizm Eleştirisi. Gazi Türkiyat, 22, 69-78.
• Polat, A. (2010). Estetik Refleks Bağlamında İkinci Yeni Şiirinde Paradigma Kayması/Sapması. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 101-110.
• Soysal, S. (2016). İkinci Yeni Şiirinde Din ve Medeniyet Algısı. (Yüksek Lisans Tezi), Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Batman.
• Şen Elmas, M. (2010). İkinci Yeni Şiiri Üzerinde Anlambilimsel Bir İnceleme. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yeniay, M. (2013). Öteki Bilinç: Gerçeküstücülük ve İkinci Yeni. (Yüksek Lisans Tezi), Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.