BİR GAZETE YAZARI OLARAK MİRJAQIP DUWLATOV

Yıl 2020, Sayı: 7, 1 - 38, 26.06.2020

Onur Balci

Öz

Kazak edebiyatının ve Alaş Hareketi’nin en önemli isimlerinden biri olan, yazar, şair, siyaset adamı kimliklerini taşıyan Duwlatov’un edebi hayatında gazetecilik önemli bir yer tutmaktadır. 1907’den 1927’ye kadar 20 yıl boyunca pek çok gazete yazısı kaleme alan yazar, bu yazılarında siyasî hareketlerden salgın hastalıklara, önemli şahıslardan Kazak halkının adetlerine, siyahi kölelerden edebi eleştiriye kadar pek çok farklı konuyu işlemiştir. Yazarın üzerinde en çok durduğu meselelerden biri de eğitim meselesidir.
Duwlatov’un gazetecilik hayatında Qazaq Gazetesi’nin önemli bir yeri bulunmaktadır. Yazar, Qazaq Gazetesi kapatılana kadar bu gazeteye çok önem vermiş ve pek çok yazısını bu gazetede yayımlamıştır. Yazarın yazılarını yayımladığı birkaç gazete şunlardır: Ayqap, Eŋbekşi Qazaq, Qızıl Qazaqstan.
Yazar, bu gazete yazılarında pek çok farklı müstear kullanmıştır. Madiyar ve M.D. yazarın en çok kullandığı müstearlardır. Bu isimler arasında Türik Balası (Türk Evladı) ismi o dönemin şartları düşünülünce son derece dikkat çekicidir.
Bu yazıda Mirjaqıp Duwlatov’un gazete yazıları ve bu yazılarında işlediği konular ele alınacaktır. Sonuç kısmında ise bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mirjaqıp Duwlatov, gazete yazısı, Kazak Gazetesi

MİRJAQIP DUWLATOV AS A NEWSPAPER AUTHOR

Öz

Journalism has an important place in Duwlatov’s literary life as one of the most famous names of the Kazakh literature and the Alash Movement who has the identities of writer, poet and politician. The author, who wrote many newspaper articles for 20 years from 1907 to 1927, covered many different topics like political movements, epidemic diseases, important people, the traditions of Kazakh people, black slaves, literary criticism etc. The issue of education is one of the most emphasized issues by the author.
Qazaq Newspaper has an important place in Duwlatov's journalistic life. Until Kazakh Newspaper was closed, he attached great importance to this newspaper and published many of his articles in this newspaper. A few newspapers in which the author has published his articles are: Ayqap, Eŋbekşi Qazaq, Qızıl Qazaqstan.
The author used many different nicknames in these newspaper articles. Madiyar and M.D. are the most commonly used nicknames by the author. Among these names, the name of Türik Balası (Turkish Son) is extremely remarkable when considering the conditions of that period.
In this article, the newspaper articles of Mirjaqıp Duwlatov and the topics covered in these articles will be discussed. An evaluation will be made in the conclusion section.

Anahtar Kelimeler

Mirjaqıp Duwlatov, newspaper article, Kazak Newspaper

Kaynakça

• Arıkan, Metin (2008a). “Mirjakıp Duvlatulı: Hayatı, Eserleri”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C. 5, S. 4, s. 102-121.
• Arıkan, Metin (2008b). “Kazak Edebiyatında İlk Roman-Bakıtsız Jamal”. Turkish Studies, 3/7, s. 39-82.
• Duwlatulı, Mirjaqıp (2013). Altı Tomdıq Şığarmalar Jıynağı. (Sorumlu Redaktör: Jumağali İsmağulov). C. II-III, Almatı: Mektep.
• İsmağulov, Jumağali (2013a). “Ulı Maqsat Jolında (Alğı Söz Ornına)”. Mirjaqıp Duwlatulı Altı Tomdıq Şığarmalar Jıynağı-II. Almatı: Mektep. s. 5-26.
• İsmağulov, Jumağali (2013b). “Tüsiniktemeler”. Mirjaqıp Duwlatulı Altı Tomdıq Şığarmalar Jıynağı-II. Almatı: Mektep. s. 369-386.
• Kınacı, Cemile (2016). “Kazak Aydını Mirjakıp Duvlatulı’nın (1885-1935) Balkıya (1922) Tiyatro Eserinde Ceditçi Düşünce ve Dönemin Sosyal Meseleleri”. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi. S.18, s. 171-194.
• Kınacı, Cemile (2017). “Ceditçi Kazak Aydını Mirjakıp Duvlatulı'nın (1885-1935) Balkıya (1922) Tiyatro Eserinde Kazaklarda Kadın Sorunu”. Bilig. (Yaz), S. 82, s. 41-63.
• Koç, Kenan- Bayniyazov, A.- Başkapan, V. (2003). Kazak Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Akçağ.
• Türk, Vahit (2005). “Kazak Gazetesi”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. S. 19, s. 131-138.