ACCORDING TO THE COMPILATION DICTIONARY LEXICOGRAPHICAL AND ONOMASTICS CLASSIFICATION OF AMASYA'S VOCABULARY

Yıl 2022, Sayı: Özel sayı: Amasya Özel Sayısı, 215 - 285, 30.09.2022

Kürşat Efe

Öz

The aim of the study is to classify the words belonging to Amasya in the Compilation Dictionary according to lexicology and onomastic criteria and to reveal the concept area dimension. For this purpose, the words belonging to Amasya in the Compilation Dictionary, which is the dictionary of Anatolian dialects; are covered in sub-headings according to concept areas, sorted alphabetically by classification and listed. Compilation Dictionary is the most comprehensive publication on the vocabulary of Turkey Turkish dialects. As a result of the first compilations made in 1933-1934 and the second compilations made in 1952-1959, more than six hundred thousand chips were prepared, and the dictionary of Turkey Turkish dialects was put forward. This article is the continuation of the paper previously presented under the name of "The Distribution of Amasya Words in the Compilation Dictionary" and is different from this paper. The studies that could not be done in the previous paper due to many reasons such as too many words in the Compilation Dictionary in the previous study, insufficient number of pages, dimensional breadth of the aim of the study, and lexical studies were presented in this article. Necessary classifications were made according to the theoretical background of modern onomastics in terms of terms, concepts, methods and classification, and according to these classifications, the words were listed alphabetically under the relevant title.

Anahtar Kelimeler

Amasya dialect, Turkish Dialects Dictionary (Compilation Dictionary), Lexicology, Onomastics, Classification, Phonetics, Vocabulary.

DERLEME SÖZLÜĞÜ’NE GÖRE AMASYA SÖZ VARLIĞININ SÖZLÜK BİLİMSEL VE AD BİLİMSEL SINIFLANDIRILMASI

Öz

Çalışmanın amacı, Derleme Sözlüğü’nde yer alan Amasya’ya ait sözcüklerin sözcük bilimi ve ad bilimi ölçütlerine göre sınıflandırmasını yapmak ve kavram alanı boyutunu ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda Anadolu ağızları sözlüğü olan Derleme Sözlüğü’ndeki Amasya’ya ait sözcükler; kavram alanlarına göre alt başlıklarda ele alınmış, yapılan sınıflandırmayla alfabetik olarak ayrıştırılmış, listelenmiştir. Derleme Sözlüğü, Türkiye Türkçesi ağızlarının söz varlığı ile ilgili hazırlanan en kapsamlı yayındır. 1933-1934 yıllarında yapılan ilk derlemeler ve 1952-1959 yıllarında yapılan ikinci derlemeler sonucu altı yüz binden fazla fiş hazırlanarak Türkiye Türkçesi ağızlarının sözlüğü ortaya konulmuştur. Bu makale, daha önce “Derleme Sözlüğü’nde Amasya’ya Ait Kelimelerin Dağılımı” adıyla sunulan bildirinin devamıdır ve bu bildiriden farklıdır. Daha önceki çalışmada Derleme Sözlüğü’nde yer alan sözcüklerin çok fazla olması, sayfa sayısının yetersiz olması, çalışmanın amacının boyutsal genişliği, sözlüksel incelemelerin yer alması gibi birçok sebeple önceki bildiride yapılamayan çalışmalar bu makaleyle ortaya konulmuştur. Terim, kavram, yöntem ve sınıflandırma konusunda çağdaş ad biliminin ortaya koyduğu kuramsal alt yapıya göre gerekli sınıflandırmalar yapılmış, bu sınıflandırmalara göre de sözcükler ilgili başlık altında alfabetik olarak sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Amasya ağzı, Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü (Derleme Sözlüğü), Sözlük Bilimi, Ad Bilimi, Sınıflandırma, Ses bilgisi, Söz Varlığı.

Kaynakça

• Efe, Kürşat (2017). Derleme Sözlüğü’nde Amasya’ya Ait Kelimelerin Dağılımı. Uluslararası Amasya Sempozyumu Bildiri Kitabı I. Cilt, Ankara: Kıbrıs Balkanlar Avrasya Türk Edebiyatları Kurumu Yayınları, s.957-999.
• Güzel, Ferdi (2020). Derleme Sözlüğü’ndeki Derlenmemiş Kelimeler Üzerine, SUTAD, 49, s. 105-114.
• Karahan, Leyla (2014). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Silahşör, Ebru (2010). Amasya Merkez Ağzının Ses Bilgisi Özellikleri, Diyalektelog Dergisi, Kış I, s. 47-84.
• Silahşör, Ebru (2011). Amasya Merkez Ağzı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzincan: Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türk Dil Kurumu (1962-1982). Derleme Sözlüğü I- XII. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.