CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNİN TEMEL DİNAMİKLERİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 15, 69 - 87, 13.12.2019

Namık Kemal Öztürk

Öz

Hükümet sistemleri
bir ülkenin yönetim modelini veya siyasi gücün toplandığı merkezi işaret eder.
Bu bakımdan devletler kendilerine uygun bir hükümet sistemi belirleyerek
siyasal sistemin etkin işlerliğini sağlamaya çaba gösterirler. Günümüzde
demokratik olarak kabul edilen ve klasik şablona uyan kuvvetler ayrılığından
mülhem üç ana hükümet sistemi olduğu genellikle kabul edilir. Bunlar;
parlamenter sistem, yarı-başkanlık sistemi ve başkanlık sistemidir. Hükümet
sistemlerinin anayasalarla benimsenip uygulanmasında ülkeler arasında önemli
farklılıklar vardır. Bazı ülkeler kendilerine model aldıkları hükümet
sistemlerinin gereklerine tam olarak uygun bir yapılanmayı tercih ederken
bazıları anayasal olarak tercih ettikleri hükümet sistemi şablonunu bir hayli zorlarlar.
Bu nedenle bütün ülkeler için geçerli tek tip bir uygulama yoktur. Türkiye’nin
yeni hükümet sistemine de bu açıdan yaklaşmak gerekir. Ayrıca hükümet
sistemleri hakkında fikir üretebilmek için on yılların geçmesini beklemek ve
kurumların nasıl işlerlik kazandığını görmek önemlidir. Ancak bu süreden sonra
bir sistemin işlerliği hakkında kesin kanaatler oluşur. Dolayısıyla yeni
hükümet sistemini yargılamak için henüz çok erken olduğunu belirtmek gerekir. 

Anahtar Kelimeler

Hükümet Sistemleri, Parlamenter Sistem, Cumhurbaşkanlığı Sisitemi

Kaynakça

• Akman, E . (2019), "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Kamu Politikası Aktörleri", Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Sayı:15.Ateş, H., Bektaş, M. (2018), “Liderlerin ve Liderlik Kurumunun Hükümet Sistemlerine Etkisi:Türkiye’deki Başkanlık Sistemi Tartışmaları Çerçevesinde Erdoğan, Obama, Putin ve De Gaulle’ün Liderlik Tarzlarının Karşılaştırmalı İncelemesi”, Kamu Yönetiminde Değişim, ed. Yüksel Demirkaya, ss.279-328, Hiper Yayın, İstanbul.Bilir, F. (2012), “2007 Anayasa Değişikliği Çerçevesinde Türk Hükümet Sisteminin Değerlendirilmesi”, Uluslararası Anayasa Kongresi Metinler Kitabı:3, İstanbul Kültür Üniv. Yayınları, İstanbul.Çolak, Ç. D. (2017), “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Yetkisinin Amerikan Sistemi Üzerinden Karşılaştırmalı Analizi”, Stratejik Public Management Journal, Vol.3, Special Issue, Eren, V., Akıncı, B.(2018), Yasama Yürütme İlişkileri Açısından Başkanlık Sistemi ile Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Karşılaştırılması”, Kamu Yönetiminde Değişim, ed. Yüksel Demirkaya, ss.35-71, Hiper Yayın, İstanbul.Gül, H.,(2018), 1923’den 2018’e Türkiye’de Hükümet Sistemi, Efe Akademi, İstanbul.Kamalak, İ, Durna, Ö. (2018), “Güçler Ayrılığı İlkesini Hayata Geçiren Koşullar Üzerine” Kamu Yönetiminde Değişim, ed. Yüksel Demirkaya, ss.443-469, Hiper Yayın, İstanbul.Karpat, K. (2009), Osmanlıdan Günümüze Elitler ve Din, Timaş Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.Karpat, K. (2012), Kısa Türkiye Tarihi:1800-2012, Timaş Yayınları, İstanbul.Kuru, A.T. (2013), “Türkiye’de Askeri Vesayetin Yükselişi ve Düşüşü: İslamcılık, Kürtçülük ve Komünizm Korkuları”, Türkiye’de Demokrasi, İslam ve Laiklik, (Der. Kuru, A.T ve Stepan, A.) Bilgi Üniversitesi Yayınları, ss.139-159, İstanbul.Özbudun, E. (2005). Türk Anayasa Hukuku. 8. Baskı. Ankara: Yetkin Yayıncılık.Öztürk, Namık Kemal, (2017), Bürokrasi-Siyaset İlişkileri ve Türkiye, Siyasal Kitabevi, AnkaraTunç, H., Bilir, F. ve Yavuz, B. (2011). Türk Anayasa Hukuku, 3. Baskı. Ankara: Berikan Yayınevi (Tunç vd.,)Yavuz, B. (2012), “Geçmişten Günümüze Türkiye’de Hükümet Sistemleri”, Uluslararası Anayasa Kongresi Metinler Kitabı:3, İstanbul Kültür Üniv. Yayınları, İstanbul.Yazıcı, S. (2011). Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri Türkiye İçin Bir Değerlendirme, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.Yazıcı, Serap, (2012), Demokratikleşme Sürecinde Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını, İstanbul.