İNSANİ GELİŞMİŞLİK SEVİYESİ İLE TERÖR ARASINDAKİ İLİŞKİ: İSPANYA ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 18, 1 - 18, 10.04.2021

Muhammed Aksu , Ayşe Dere

Öz

İnsani gelişme, ülkelerin mevcut ekonomik zenginliğinden ayrı olarak ülkeler için uzun ve sağlıklı bir yaşam, okur-yazarlık oranı, makul yaşam düzeyi gibi insana ve insan hayatının zenginliklerine odaklanan çok boyutlu bir kavramdır. Milli gelir artışı bir ülkenin gelişmiş bir ülke olarak nitelendirilebilmesi için yeterli değildir. Ekonomisi zengin birçok ülkede görülen sosyal sorunlar ve çözümünde yaşanan zorluklar ekonomik gelişme ile birlikte insani gelişmenin de bir arada ele alınmasının önemini ortaya koymaktadır.
Terör siyasi bir amaç adına geniş kitleler üzerinde korku ve endişe yaratmanın yanında şiddet ve zor kullanılması ve gerçekleştirdikleri terör eylemi sonucunda zarar görenlerin dışındaki toplum üzerinde uyandırdığı psikolojik etki olarak tanımlamak mümkündür. Terörizm ise belirli bir sivil halkı ya da kitleyi korkutma ve yılgınlığa düşürmek için önceden tasarlanmış siyasi motive edilen terör faaliyetleri şeklinde tanımlanmaktadır.
“ETA” (Euskadi Ta Askatasuna) ayrılıkçı terör örgütü, İspanya’da hâkim olan Francisko Franco diktatörlüğüne karşı 1959 yılında İspanya ve Fransa toprakları arasında bölünmüş olan tarihi Bask Bölgesinde Bask halkına ait bağımsız bir devlet kurma amacıyla kurulmuştur. Avrupa Birliği ve ABD tarafından da terör örgütü listesine alına ETA Marksist-Leninst düşünceye sahiptir. İspanya’nın 1979 yılında Bask bölgesine tanıdığı özerkliğe rağmen “ETA” 2011 yılına kadar terör eylemlerine devam etmiştir. 20 Ekim 2011 tarihinde süresiz olarak silahı bıraktığını ilan eden ETA, son olarak 2 Mayıs 2018’de siyasi veya örgütsel herhangi bir girişimde bulunmayacağını ve tüm yapılanmalarını ortadan kaldırdığını ilan ederek kendini feshetmiştir.
Bu çalışmanın hipotezi insani gelişmişlik seviyesi artıkça terör faaliyetlerinin azaldığıdır. Çalışmanın amacı insani gelişmişlik seviyesi ile terör arasındaki ilişkiyi İspanya üzerinden değerlendirmektir. Bu doğrultuda öncelikle önemli kavramlar literatür taraması yapılıp açıklanacaktır. Daha sonra ise “ETA” terör örgütünün 58 yıllık silahlı mücadelesinin sona ermesinde İspanya’nın insani gelişmişlik seviyesinin terör örgütünün kendini feshetmesindeki rolü irdelenmeye çalışılacaktır. Bu çalışmanın yöntemi ise tarihsel araştırma yöntemleri, betimsel araştırma yöntemleri ve belgeye dayalı veri analizidir.

Anahtar Kelimeler

İnsani Gelişmişlik Seviyesi, Terör, İspanya, Eta

THE RELATIONSHIP BETWEEN HUMAN DEVELOPMENT LEVEL AND TERROR: EXAMPLE OF SPAIN

Öz

Human development is a multidimensional concept that focuses on people and the richness of human life such as a long and healthy life, literacy rate, and reasonable living standards for countries, apart from the current economic wealth of countries.The increase in national income is not enough for a country to be qualified as a developed country. The social problems seen in many countries with rich economies and the difficulties encountered in their solution reveal the importance of dealing with economic development and human development together.
Terrorism can be defined as creating fear and anxiety among the masses for a political purpose, as well as the psychological effect it has on the society other than those who have been harmed by the use of violence and force and the terrorist acts they have committed. Terrorism is defined as politically motivated terrorist activities designed in advance to intimidate and discourage a specific civilian population or mass.
The separatist terrorist organization "ETA" (Euskadi Ta Askatasuna) was established in 1959 against the dictatorship of Francisko Franco in Spain with the aim of establishing an independent state belonging to the Basque people in the historical Basque Country divided between Spain and France. Included in the list of terrorist organization by the European Union and the USA, ETA has a Marxist-Leninst idea. Despite the autonomy that Spain granted to the Basque region in 1979, "ETA" continued terrorist acts until 2011. ETA declaring that it has given up its arms indefinitely on October 20, 2011, finally terminated itself on May 2, 2018 by declaring that it would not take any political or organizational initiative and that it eliminated all its structuring.
The hypothesis of this study is that as the level of human development increases, terrorist activities decrease. The aim of the study is to evaluate the relationship between human development level and terrorism through Spain. In this direction, first of all important concepts will be reviewed and explained in the study. Then, the role of the human development level of Spain in the termination of the terrorist organization itself in the end of the 58-year armed struggle of the terrorist organization "ETA" will be examined. The method of this study is historical research methods, descriptive research methods and document-based data analysis.

Anahtar Kelimeler

Human Development Level, Level, Teror, Spain, ETA

Kaynakça

• tr.tradingeconomics.com. (2020). Aralık 29, 2020 tarihinde https://tr.tradingeconomics.com: https://tr.tradingeconomics.com/spain/gdp adresinden alındı
• www.lamoncloa.gob.es. (2020). 12 24, 2020 tarihinde https://www.lamoncloa.gob.es: https://www.lamoncloa.gob.es/espana/paishistoriaycultura/Paginas/index.aspx adresinden alındı
• Arakon, M. (2013). Ulusal Azınlıklar ve Ulus-Devlet Sorunu:Bask Ülkesi. Alternatif Politika, 5(1), 69-90.
• BBC NEWS. (2019, Mayıs 16). bbc.com. Ocak 1, 2020 tarihinde https://www.bbc.com/: https://www.bbc.com/news/world-europe-11181982 adresinden alındı
• Çakaş, C. Ö. (2020). İspanya'daki Bask Etnik Milliyetçiliğinin Tarihsel Gelişimi Üzerine Bir İnceleme. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(20), 118-155.
• Çiftçi, İ. (2016). Avrupa'da Ayrılıkçı Bir Terör Örgütü: ETA Euskadi Ta Alkatasuna-Bask Anavatanı ve Bağımsızlık. B. Sevinç, & İ. Çiftçi içinde, Terrorism : Türkiye, Avrupa,Amerika (s. 169-190). Ankara: Karınca Yayınlar.
• Çökmez, F. G. (2008). Bask Bölgesi: Etnik Milliyetçiliğin Tarihsel Gelişimi ve İspanya'daki Devlet Politikalarının Etkisi. Ege Akademik Bakış, 8(1), 355-371.
• Dedeoğlu, B. (2020). Uluslararası Güvenlik ve Strateji. İstanbul: Yeniyüzyıl Yayınları.
• Demir, C. K. (2013). Terörizmle Mücadelede Görüşmeler. Uluslararası İlişkiler, 10(38), 29-54.
• Demir, C. K. (2017). Sebeblerinden Mücadele Yöntemlerine Etnik Ayrılıkçı Terörizm:PIRA, ETA, PKK. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demir, S. (2006). sbb.gov.tr. 12 11, 2020 tarihinde http://ekutup.dpt.gov.tr/: http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/gosterge/demirs/insanige.pdf adresinden alındı
• Ergil, D. (1992). Uluslararası Terörizm. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 47(3), 139-143.
• Gençtürk, T. (2012, Şubat 3). Terör Kavramı ve Uluslararası Terörizme Farklı Yaklaşımlar. Aralık 18, 2020 tarihinde sam.baskent.edu.tr: http://sam.baskent.edu.tr/makaleler/tgencturk/TerorUluslararasi.pdf adresinden alındı
• Gökçe, A. F. (2013). Siyasal Partilerde Lider ve Yönetim Değişimleri, Gaziantep: Ada Kitabevi
• Gökçe, A. F. (2016). Adalet Kavramı Kapsamında Geçmişle Hesaplaşma ve Uzlaşma. Bilgi Strateji, 113-142.
• Gökçe, A. F. (2018). Terörizmle Mücadele Politikaları. C. Babaoğlu, ve E. Akman içinde, Kamu Politikası Analizi Türkiye Uygulamaları (s. 367-395). Ankara: Gazi Kitabevi .
• Gökçe, A. F. (2018). Dijital Çağın Küreselleşen Terörü: Postmodern Terörizm. 15. Kamu Yönetimi Formu (KAYFOR 15) (s. 253-267). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Gökçe, A. F. (2019). Terör Örgütleriyle Mücadele Mi? Müzakere Mi? Farklı Uygulamalar ve Sonuçlar. 13. Kamu Yönetimi Sempozyumu KAYSEM13, (s. 735-756). Gaziantep.
• Gökçe, A. F. (2020). Terör ve Güvenlik Algısında Yeni Paradigmalar. O. Göksu içinde, Algı Yönetimi Siyasal ve Dijital İletişim, Sosyal Medya ve Kitle İletişimi (s. 365-384). İstanbul: Literatürk Academia.
• GTD. (2011, September). https://start.umd.edu/gtd/. Aralık 31, 2020 tarihinde https://start.umd.edu/gtd/: https://www.start.umd.edu/sites/default/files/files/publications/br/ETACeasefires.pdf adresinden alındı
• İNGEV. (2017). İnsani Gelişme Endeksi Kamuoyu. İnsani Gelişme Vakfı.
• İNGEV. (2020). ingev.org. 12 10, 2020 tarihinde İNGEV: https://ingev.org/hakkimizda/insani-gelisme-nedir/ adresinden alındı
• Instituto Nacional de Estadistica. (2020, 12 15). https://ine.es/en/. Aralık 29, 2020 tarihinde https://ine.es/: https://ine.es/dyngs/INEbase/en/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736176951&menu=ultiDatos&idp=1254735572981 adresinden alındı
• Karabulut, B. (2015). Güvenlik; Küreselleşme Sürecinde Güvenliği Yeniden Düşünmek. Ankara: Barış Kitabevi.
• Küçükaltan, D., & Mil, B. (2016). Terör Ve Turizm. H. Çomak, C. Sancaktar, & S. Demir içinde, Uluslararası Güvenlik; Yeni Politikalar, Stratejiler ve Yaklaşımlar (s. 137-157). İstanbul: BETA.
• Özçer, A. (2006). Çoğul İspanya: Anayasal Sistemi ve Ayrılıkçı Terörle Mücadele Modeli. Ankara: İmge Kitabevi.
• Özçer, A. (2018). Agur, ETA Artık Yok. Ankara: Liberte Yayınları.
• Resmi Gazete. (1991, 4 12). Terörle Mücadele Kanunu. 12 19, 2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3713&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden alındı
• Smith, M. E. (2020). Uluslararası Güvenlik. (R. Gözen, Çev.) Ankara: Felix Kitap.
• TERAM. (2020, Haziran 28). www.teram.org. Aralık 31, 2020 tarihinde https://www.teram.org/: https://www.teram.org/Icerik/euskadi-ta-askatasuna-eta-teror-orgutu-orgut-yapisi-ve-tarihsel-gelisimi-41 adresinden alındı
• Thomas, N. (2012). ETA'dan Sonra? Katalonya Euskadi (Bask Ülkesi) ve İspanya Anayasası. Galler: Democratic Progress Istitute-DPI.
• Turinay, F. Y. (2016, Temmuz). Ceza Hukukunda Terör Örgütü Kavramı. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 4(1), 39-84.
• Türkeri, Z. (2007). Bask Meslesi; Bir Tarih, Bir Otonomi, Bir Sorun. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Türkiye Barolar Birliği. (2006). Türkiye ve Terörizm. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları:107.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. (2020). www.mfa.gov.tr. 12 24, 2020 tarihinde www.evisa.gov.tr: http://www.mfa.gov.tr/ispanya-siyasi-gorunumu.tr.mfa adresinden alındı
• UNDP. (2013, Haziran 27). 2010 İnsani Gelişme Raporu. Aralık 11, 2020 tarihinde www.tr.undp.org: https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/human_development/human_development_report_2010.html adresinden alındı
• UNDP. (2015). İnsani Geliişme Raporu; İnsani Gelişme İçin Çalışma.
• UNDP. (2019). İnsani Gelişme Raporları. Aralık 13, 2020 tarihinde http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi adresinden alındı
• UNDP. (2019). İnsani Gelişme Raporları; Gelirin Ötesinde, ortalamaların Ötesinde, Bugünün Ötesinde 21. Yüzyılda İnsani Gelişmedeki Eşitsizlikler. Aralık 13, 2020 tarihinde http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi adresinden alındı