Türkiye’de Yeni Bir Hükümet Sistemi: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 19, 164 - 178, 01.11.2021

Elvettin Akman , Onur Kulaç , Aizat Chiftchi

Öz

Uzun yıllardır tartışılan hükümet sistemi değişikliği önerisi, 16 Nisan 2017'de yapılan referandumla sonuca ulaştı. Türkiye'nin kabul ettiği cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin, dünyadaki hiçbir hükümet sistemine tam olarak benzemeyen Türk tipi bir başkanlık sistemi olarak görülebileceği ileri sürülebilir. Türk kamu yönetiminde köklü değişikliklere yol açan yeni sistemi eleştirenlerin yanı sıra destekleyenler de oldukça fazladır. Bu çalışmada, öncelikle dünyanın demokratik ülkelerinde yaygın olan parlamenter, başkanlık ve yarı başkanlık hükümet sistemleri ele alınacaktır. Daha sonra Türkiye özgü cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin temel özellikleri, öncü gelişmeleri ve son zamanlarda meydana gelen değişiklikler kapsamlı bir şekilde incelenecektir. Bu çalışma, yeni hükümet sistemi ile Türkiye'nin 2023 hedeflerine ulaşmasını mümkün kılan çeşitli politika alanlarında önemli bir ivme yakalayabileceğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Hükümet Sistemleri, Türkiye

A New Government System in Turkey: Presidential Government System

Öz

The proposed system change, which has been the subject of discussion for many years, reached a conclusion with the referendum held on 16 April 2017. It can be argued that the presidential government system Turkey adopted can be regarded as a Turkish-type presidential system that is not precisely similar to any government system in the world. There are a large number of critics as well as supporters of the new system which has made fundamental changes in Turkish public administration. In this paper, firstly, information about parliamentary, presidential and semi-presidential government systems common among the democratic countries of the world will be presented. Later on, the basic features of the Turkish presidential government system, its pioneering developments and recent changes will be extensively examined. This study reveals that with the new government system, Turkey can have significant momentum in various policy areas which make it possible to achieve its targets for 2023.

Anahtar Kelimeler

Presidential Government System, Government Systems, Turkey

Kaynakça

• Akçakaya, M. and Özdemir, A. (2018). Presidential System of Government and Political Stability. Third Sector Social Economic Review, 53(3), 922-944.
• Akman, Ç. (2019). Policy Councils in the Presidential Government System: An Evaluation Through Social Policy Councils. Route Educational and Social Science Journal, 6(3), 659-661.
• Beceren, E. and Kalağan, G. (2007). System of Presidency and Semi-Presidency: Controversies of Their Applicability in Turkey. İstanbul Ticaret Odası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 163-181.
• Çalışkan, E. and Önder, M. (2017). The Presidential System and Its Potential Impacts on Present Public Institutions. The Journal of International Social Research, 10(49), 570-578.
• Cheibub, J. A. (2007) Presidentialism, Parliamentarism, and Democracy. New York: Cambridge University Press.
• Çoşkun, V. (2017). The Assessment of Constitutional Amendments Accepted on April 16, 2017. Dicle University Journal of Law Faculty, 22(36), 3-30.
• Elgie, R. (2004). Semi-Presidentialism: Concepts, Consequences and Contested Explanations. Political Studies Review, 2, 314-330.
• Elgie, R. (2007). Varieties of Semi-Presidentialism and Their Impact on Nascent Democracies. Taiwan Journal of Democracy, 3(2), 53-71.
• Gökçe, A. F. (2012). Başkanlık Sistemi Uygulamaları: ABD, Venezuela, Meksika, Brezilya, Arjantin. Akademik Bakış Dergisi, (30).
• Gökçe, A. F., and Aksu, M. (2019). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Çok Partili Sistemden İki Partili Siyasi Sisteme Geçiş Mi? (KAYFOR 17 Tam Metin Bildiri Kitabı), 24-26 Ekim 2019, Karaman, 599-611.
• Gözler, K. (2015). Kısa Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gözler, K. (2017). Anayasa Hukukuna Giriş. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Güler, T. (2018). Presidential Government System and Effect of Public Administration. Balıkesir University the Journal of Social Sciences Institute, 21(39), 299-322.
• İzci, F. (2017). Changes in the Executive Authority in the New Constitutional Amendment Framework. The Journal of Social Science Institute of Van Yüzüncü Yıl Universiy, 1 (Special No. 4).
• Kahraman, M. (2012). Political Regime Debates and the Possibility of Implementation of Presidential and Semi-Presidential Regimes in Turkey. Mustafa Kemal University Journal of Social Science Institute, 9(18), 431-457.
• Linz, J. J. (1990). The Perils of Presidentialism. Journal of Democracy, 1(1), 51-69.
• Martinez, R. (1999). Semi-Presidentialism: A Comparative Study. ECPR Joint Sessions, Mannheim.
• Özer, A. (2009). Anayasa Hukuku Genel İlkeler, 3. Baskı, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Parsak, M. (2012). Parlamenter, Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemlerine Genel Bir Bakış ve Türkiye Cumhuriyetinin Hükümet Sistemi. Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Merkezi.
• Resmi Gazete (2018). Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (CBK-1), 10.07.2018, No. 30474.
• Sargentich, T. O. (1993). The President and Parliamentary Models of National Government. American University International Law Review, 8(2/3), 579-592.
• Shugart, M. S. (2005). Semi-Presidential Systems: Dual Executive and Mixed Authority Patterns. French Politics, 3, 323-351.
• Skach, C. (2007). The “Newest” Separation of Powers: Semipresidentialism. International Journal of Constitutional Law, 5(1), 93-121.
• Sobacı, M. Z., Miş, N. and Köseoğlu, Ö. (2018), Türkiye’nin Yeni Yönetim Modeli ve Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı. Seta Perspektif, 206.
• Stacey, R. and Choudhry, S. (2014). Semi-Presidential Government in the Post-Authoritarian Context. The Center for Constitutional Transitions Meeting the Challenges of Emerging Constitutional Democracy Working Paper Series, SSRN (retrieved from https://ssrn.com/abstract=3025979).
• Szilágy, I. M. (2009). Presidential Versus Parliamentary Systems. AARMS, 8(2), 307-314.
• TBMM (2018). “Yeni Sisteme Göre Yasama El Kitabı, Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı” https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/Yasama_El%20Kitabi.pdf (Erişim Tarihi: 05.10.2020).
• Turan, A. M. (2018). Turkey’s New Government System: Presidency Government System. Social Sciences Research Journal, 7(3), 42-91.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982). “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası” https://www.tbmm.gov.tr/anayasa.htm (Erişim Tarihi: 06.10.2020).