GEÇİCİ KORUMA KAPSAMINDAKİ SURİYELİLER KONUSUNDA MERKEZ SİYASETTEKİ HİZİPLEŞMENİN BURSA İLİ ÖRNEĞİNDE TOPLUMSAL KUTUPLAŞMAYA ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 10, 18 - 42, 31.08.2023

Doğan Subaşıoğlu , Mustafa Kara

Öz

Göç, insanlık tarihi kadar eski bir olgu olmakla birlikte, 21. yüzyılda savaşlar, yoksulluk, iklim değişikliği, kuraklık gibi nedenlerle kitlesellik ve süreklilik kazanmıştır. Geçmişte, akraba ve soydaş toplulukların göçleriyle yüzleşen Türkiye, Suriye İç Savaşı sonrası farklı türden kitlesel göçe maruz kalmıştır. Hükümetin “açık kapı politikası”, Suriye yönetiminden kaçanların Türkiye’ye gelmelerinde etkili olmuştur. Yapılan harcamalar, göç yönetiminde yaşanan bazı aksaklıklar, toplumsal kabul ve uyum sorunları, çalışma hayatı ve siyasal yaşam üzerindeki etkileri, medyada yer alan haberler vb. Suriyelileri iç siyasetin önemli gündemlerinden biri haline gelmiştir. Araştırmada, geçici koruma kapsamındaki (GKK) Suriyeliler konusunda siyasi partiler arası hizipleşmelerin Bursa ili örneğinde yerel siyasette ve halk arasında kutuplaşmaya neden olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma örnek olay araştırması şeklinde tasarlanmıştır. Veriler Bursa’da muhtarlar, vatandaşlar, büyükşehir belediye meclis üyeleri ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’nde grubu bulunan partilerin il temsilcileri toplam 83 kişiyle görüşülerek toplanmıştır. Verilerin analizinde Maxqda 2020 Programı’ndan yararlanılmıştır. Sonuçta, GKK Suriyeliler konusunda merkez siyasetteki hizipleşmenin Bursa ili örneğinde toplumsal kutuplaşmaya neden olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göç, Siyasal Kutuplaşma, GKK Suriyeliler, Bursa, Türkiye

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2017). Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Abramowitz, A. and McCoy, J. (2019). “United States: Racial Resentment, Negative Partisanship, and Polarization in Trump’s America”. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 681 (1), 137-156. (https://doi.org/10.1177/0002716218811309).
• Abramowitz, A. I. and Saunders, K. L. (2008). “Is Polarization a Myth?”. The Journal of Politics, 70 (2), 542-555. Adıgüzel, Y. (2016). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• AFAD (2013). Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, 2013 Saha Araştırması Sonuçları. Ankara: T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
• AFAD (2014). Suriyeli Misafirlerimiz Kardeş Topraklarında 2014. Ankara: T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
• Akbaş Demirel, C. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Statüler ve Hükümet Politikaları. L. Körükmez ve İ. Südaş (Der.). Göçler Ülkesi Alkışlar, Göçmenler, Araştırmacılar içinde (ss.45-68). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Akman, K. (2022). “Suriyeli Sığınmacıların Siyasal Rekabete Etkileri ve 31 Mart 2019 Mahalli İdareler Seçimleri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği”. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 98-115.
• Artar, F. (2019). “Medyada Sınıfsal Temsil Mücadelesi: Suriyeli Mülteciler ‘Yardıma Muhtaç’ mı ‘Ucuz Emek’ mi?”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 22 (2), 26-61. (https://doi.org/10.18490/sosars.640827).
• Atasü-Topçuoğlu, R. (2016). Düzensiz Göç: Küreselleşmede Kısıtlanan İnsan Hareketliliği. S. G. Ihlamur-Öner ve N. Aslı Şirin Öner (Der.). Küreselleşme Çağında Göç Kavramlar, Tartışmalar içinde (ss. 501-518). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atlee, T. (2004). Exploring the Dynamics of Polarization. Erişim: 20.04.2019, https://www.co-intelligence.org/polarizationDynamics.html.
• Baczko, A., Dorronsoro, G. ve Quesnay, A. (2018). Suriye Bir İç Savaşın Anatomisi. (Ayşe Meral, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baldassarri, D. and Bearman, P. (2007). “Dynamics of Political Polarization”. American Sociological Review, (72), 784-811.
• Bauman, Z. (2018). Kapımızdaki Yabancılar. (Emre Barca, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Cantek, F. ve Soykan, C. (2018). AKP Döneminde Medyada Mülteci Temsili. Hala Gazeteciyiz Medya Raporu 7. Erişim: 03.04.2020, https://halagazeteciyiz.net/2018/12/25/akp-doneminde-medyada-multeci-temsili/.
• Castles, S. ve Miller, M. J. (Ed.). (2008). Göçler Çağı Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. (Bülent Uğur Bal ve İbrahim Akbulut, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cresswell, J. W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, R. (2021). Türkiye’ye Irak’tan iki büyük Kürt göçü (Ağustos 1988 ve Mart 1991), Erişim: 08.10.2022, https://medyascope.tv/2021/07/17/gomasinen-49-turkiyeye-iraktan-iki-buyuk-kurt-gocu-agustos-1988-ve-mart-1991/.
• Çiçek, A., Arslan, E. ve Baykal, Ö. N. (2018). 2018 Seçim Beyannamelerinde Suriyeli Göçmenler Sorununun Ele Alınışı ve Çözüm Önerileri. Hasan Yaylı (Ed.). 12. Uluslararası Kamu Yönetimi Sempozyumu Türkiye’de Toplum, Yerleşim ve Yönetim Tartışmaları, 25-27 Ekim 2018 içinde (ss. 146-156). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
• Devran, Y. ve Özcan, Ö. F. (2016). “Söylemlerin Dilinden Suriye Sorunu”. Marmara İletişim Dergisi, (25), 35-52. Dilek, B. S. (2018). Suriyeli Göçü. Ankara: Kripto Kitaplar.
• Dimock, M., Kiley, J., Keeter, S. and Doherty, C. (2014). “Political Polarization in the American Public How Increasing Ideological Uniformity and Partisan Antipathy Affect Politics, Compromise and Everyday Life”. Pew Research Center. Erişim: 20.06.2019, https://www.pewresearch.org/politics/2014/06/12/section-1-growing-ideological-consistency/.
• Dönmez Kara, Ö. (2015). Türkiye’nin İltica Politikası ve Arap Baharı Sürecinde Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, Soner Karagül ve İbrahim Arslan (Ed.). Stratejik Derinlik Ekseninde Dış Politika Uygulamaları İdeal-Gerçek İkilemi içinde (ss. ?). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Efe, İ., Pandır, M. ve Paksoy, A. F. (2018). Algılar ve Gerçekler Arasında Türk Basınında Suriyeli Sığınmacılar. Anlara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Ekici, S. ve Tuncel, G. (2015). “Göç ve İnsan”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 9-22.
• Emek İnan, C. (2016). “Türkiye’de Göç Politikaları: İskân Kanunları Üzerinden Bir İnceleme”. Göç Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 10-33.
• Epstein, D. ve Graham, J. D. (2007). Polarized Politics and Policy Consequences. Erişim: 14.08.2022, https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/occasional_papers/2007/RAND_OP197.pdf. ERCI European Commission Against Racism and Intolerance (2019), ECRI Report On The Netherlands (fifth monitoring cycle), Erişim: 05.10.2022, https://rm.coe.int/fifth-report-on-the-netherlands/ 168094c577.
• Erdoğan, E. ve Uyan Semerci, P. (2018). Fanusta Diyolaglar Türkiye’de Kutuplaşmanın Boyutları. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum Araştırması. Ankara: HUGO Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2015). Türkiye’ye Kitlesel Göçlerde Son ve Dev Dalga: Suriyeliler. M. M. Erdoğan ve A. Kaya (Der.) Türkiye’nin Göç Tarihi 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler içinde (ss. 315-347). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2018a). Suriyeliler Barometresi Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2018b). Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Uyum ve Kabul. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Esteban, J. and Ray, D. (1994). “On the Measurement of Polarization”. Econometrica, 62 (4), 819-851.
• Fiorina, M. P. and Abrams, S. J. (2008). “Political Polarization in the American Public”. Annual Review of Political Science, 11 (1), 563-588.
• Göçer, İ. ve Çınar, S. (2015). “Arap Baharı’nın Nedenleri, Uluslararası İlişkiler Boyutu ve Türkiye’nin Dış Ticaret ve Turizm Gelirlerine Etkileri”, KAÜ İİBF Dergisi, 6(10), 51-68.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gültaç, A. ve Yalçın Balçık, P. (2018). “Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Sağlık Politikaları”. Sakarya Tıp Dergisi, 8 (2), 193-204. (https://doi.org/10.31832/smj.394732).
• Hogg, M. A., Abrams, D., Otten, S. and Hinkle, S. (2004). “The Social Identity Perspective: Intergroups Relations, Self-Conseption, and Small Groups”. Small Group Research, 35 (3), 246-276.
• İşcan, İ. H. ve Çakır, M. (2019). “Türkiye’deki Sığınmacı ve Mültecilerin Türk İşgücü Piyasasına Etkisi: Bir Saha Araştırması”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19 (43), 177-236. (https://doi.org/10.21560/spcd.v19i46288.479503).
• İYİ Parti (2018). Milletimizle Sözleşme. Toplumda Birlik, Ekonomide Güven Yönetimde Liyakat. Erişim: 18.10.2022, http://im.haberturk.com/images/others/2018/05/30/YParti_SeimBeyannamesi.pdf.
• Karasu, M. A. (2016). “Şanlıurfa’da Yaşayan Suriyeli Sığınmacıların Kentle Uyum Sorunları”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (3), 995-1014.
• Karpat, K. H. (2017). Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler. (Bahar Tırnakçı, Çev.). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kavak, G. (2013). Birinci Körfez Savaşı Sonrası Irak’tan Türkiye’ye Göç ve Sonuçları, Ümit Güneş (Ed.). II. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı II, 6-8 Mayıs içinde (ss.435-444). Bursa: Star Ajans Matbaacılık.
• Kaya, A. (2015). “Refah Devletinden Neoliberal Devlete Geçiş ve İslamofobizm”. Sosyoloji Divanı, 3 (6), 149-175.
• Lachat, R. (2008). “The impact of party polarization on ideological voting”. Electoral Studies, (27), 687-698.
• Lee, E. S. (1966). “A theory of migration”. Demography, 3 (1), 47-57.
• Levendusky, M. S. (2010). “Clearer Cues, More Consistent Voters: A Benefit of Elite Polarization”. Political Behavior, 32 (1), 111–131. (http://www.jstor.org/stable/40587310).
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A. and Taylor, J. E. (1993). “Theories of International Migration: A Review and Appraisal”. Population and Development Review, 19 (3), 431-466.
• McCoy, J., Rahman, T., and Somer, M. (2018). “Polarization and the Global Crisis of Democracy: Common Patterns, Dynamics, and Pernicious Consequences for Democratic Polities”. American Behavioral Scientist, 62 (1), 16-42. (https://doi.org/10.1177/0002764218759576).
• Memiş, E. ve Bülbül, C. (2014). Eskiçağda Göçler. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Moody, J. And Mucha, P. J. (2013). “END NOTE Portrait of Political Party Polarization”. Network Science, 1 (1), 119-121.
• Mutluer, M. (2003). Uluslararası Göçler ve Türkiye: Kuramsal ve Ampirik Bir Alan Araştırması – Denizli/Tavas. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Orhan, O. ve Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri. ORSAM Rapor No: 195, Ocak 2015. https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_Suriyeli_Siginmacilarin_Turkiyeye_Etkileri.pdf.
• Özçürümez, S. ve İçduygu, A. (2020). Zorunlu Göç Deneyimi ve Toplumsal Bütünleşme Kavramlar, Modeller ve Uygulamalar ile Türkiye. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki İle İlişki. (Ayşegül Sönmezay, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Schweighofer, S. (2018). Affective, Cognitive and Social Identity Related Factors of Political Polarization. Doctor of Sciences of ETH Zürich, Zürich. (https://doi.org/10.3929/ethz-b-000256680).
• Sert, D. (2018). Küresel Hareketlilik ve Göç. E. Balta (Ed.). Küresel Siyasete Giriş Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler içinde (ss.505-524). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Somer, M., and McCoy, J. (2018). “Déjà vu? Polarization and Endangered Democracies in the 21st Century”. American Behavioral Scientist, 62 (1), 3–15. (https://doi.org/10.1177/0002764218760371).
• Şahin, H. A. (2017). Eski Çağlarda Orta Asya’dan Önasya’ya Yapılan Göçler. Osman Köse (Ed.). Geçmişten Günümüze Göç I. içinde (ss.73-83). Samsun: Canik Belediyesi Kültür Yayınları.
• Şen, A. F., Şen, Y. F. ve Baskın, Y. Z. (2019). Siyasal Söylemde ve Medyada Suriyeliler Siyasi Aktörlerin ve Medyanın Suriyelilere Bakışı. Ankara: Kilit Yayınları.
• Şirin Öner, N. A. (2016). Göç Çalışmalarında Temel Kavramlar. S. G. Ihlamur-Öner ve N. Aslı Şirin Öner (Der.). Küreselleşme Çağında Göç Kavramlar, Tartışmalar içinde (ss. 13-27). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Taşkın, P. and Erdemli, Ö. (2018). “Education for Syrian Refugees: Problems Faced by Teachers in Turkey”. Eurasian Journal of Educational Research, (75), 155-178. (DOI: 10.14689/ejer.2018.75.9).
• Tanıyıcı, Ş. ve Kahraman, S. (2016). Suriyeli Sığınmacılar Bağlamında Türkiye’deki Siyasal Partilerin Göç Politikalarına Yaklaşımları. Ahmet Diken ve Abdulkadir Buluş (Ed.). 2. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi: “Göç, Yoksulluk ve İstihdam”, 23-25 Eylül 2016 içinde (ss. 352-360). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu.
• TBMM İHİK (2012). İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, Ülkemize Sığınan Suriye Vatandaşlarının Barındıkları Çadırkentler Hakkında İnceleme Raporu 24. Dönem 2. Yasama Yılı 2012, Erişim: 20.12.2022, https://www.tbmm.gov.tr/Files/Komisyonlar/insanHaklari/docs/2012/raporlar/28_02_2012_1.pdf.
• T.C. İçişleri Bakanlığı GİB, (2022a). Göç İdaresi Başkanlığı Geçici Koruma, Erişim: 20.10.2022, https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638.
• T.C. İçişleri Bakanlığı GİB, (2022b). Göç İdaresi Başkanlığı Geçici Koruma Kapsamında Bulunan Suriyelilerin İlk On İle Göre Dağılımı, Erişim: 21.11.2022, https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638.
• Toksöz, G. (2006). Uluslararası Emek Göçü. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Topal, A. H. (2015). Geçici Koruma Yönetmeliği ve Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü”. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2 (1), 5-22.
• UN United Nations (2021). Oral update on the extent of conflict-related deaths in the Syrian Arab Republic. Erişim: 20.08.2022, https://www.ohchr.org/en/statements/2021/09/oral-update-extent-conflict-related-deaths-syrian-arab-republic?LangID=E&NewsID=27531.
• UNHCR (2022). Syria situation. Erişim: 24.08.2022, https://reporting.unhcr.org/syriasituation#:~:text=UNHCR%20has%20identified%20over%20610%2C000,23%2C500%20in%202018%E2%80%932019).
• Williams, A. (2008). “Turning the Tide: Reocognizing Climate Change Refugees in International Law”. Law and Policy, 30 (4), 502-529.
• Yağbasan, M. ve Örsoğlu, Ü. (2017). “Kültürlerarası İletişim Bağlamında Avrupa’da Göçmen ve İslam Algısı: Fransa Özelinde Ampirik Bir Çalışma”. Global Media Journal, 8 (15), 404-433.
• Yaman, F. (2019). Göç ve Toplum Dünyada ve Türkiye’de Değişen Nüfus Hareketleri. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Yanık, C. ve Kara, M. (2016). “Ölü Bedenler Üzerinden Sosyal Kimliğin İfşasında Belediyelerin Sanal Mezarlıkları”, Mukaddime, 7(1), 157-178.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 2014 Tarih ve 6883 Sayılı Geçici Koruma Yönetmeliği, (RG: 22/10/2014-29153).
• 2013 Tarih ve 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, (RG: 11/04/2013-28615).