MEDYADA SİYASİ AKTÖRLER VE SÜREÇLER: YENİDEN MİLLİ MÜCADELE DERGİSİNDE İRAN İÇ SİYASETİ

Yıl 2022, , 263 - 273, 30.09.2022

Hülya Özkan Rıgıderakhshan

https://doi.org/10.31455/asya.1097290

Öz

İran’da 1979’da gerçekleşen devrimle kurulan yeni siyasal yapı, bölge ülkeleri ve uluslararası sistem açısından önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu sebeple dönemin iç siyaseti açısından Devrim Konseyi Geçici Hükümeti ve Anayasal Cumhuriyet dönemleri önem arz etmektedir. Söz konusu dönemin iç siyaseti Türkiye’deki basın organları tarafından da ilgiyle takip edilmiştir. Dönemin dergileri tarandığında Yeniden Milli Mücadele dergisinde İran iç siyasetine diğer dergilere kıyasla dikkat çekici düzeyde yer verildiği saptanmıştır. İran iç siyasetinin aktarılma biçiminde de diğer dergilere nazaran ciddi bir tutum değişikliği söz konusudur. Çalışmada içerik analizi yöntemiyle dönemin aktörlerinin konumlandırılma biçimleri, süreçteki farklı ideolojilere sahip grupların nasıl tanımlandığı ve İran iç siyasetinin nasıl aktarıldığı incelenmiştir. Gelişmelerin “yönetimsel ihtilaflar” ve etnik grupların “bağımsızlık mücadelesi” şeklinde aktarıldığı anlaşılmaktadır. Ayrıca sürecin aktörlerine dergide yer verilme oranlarında da farklılıklar tespit edilmiştir. Zira sürecin toplumsal ve dinsel aktörü Ayetullah Humeyni, metinlerde sürecin önde gelen aktörü olarak konumlandırılmazken M. Rıza Şah, Mehdi Bazergan ve Beni Sadr ise metinlerde ön plana çıkarılmışlardır. Milliyetçi muhafazakâr bir pozisyonda olan Yeniden Milli Mücadele Hareketi, İran iç siyasetinde etkili çeşitli isim ve grupları bölgesel siyaset açısından bir tehdit olarak görmüş ve reaksiyoner tavırla siyasal grupları kriminalize eden bir yaklaşım sergilemiştir. Kuruluşu komünizm tehdidine dayanan Yeniden Milli Mücadele Hareketi’nin antikomünist bir ideoloji benimsemiş olması bu yaklaşımın zeminini hazırlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Dergiler ve Siyaset, İran İç Siyaseti, Yeniden Milli Mücadele Dergisi, Mehdi Bazergan, Beni Sadr

POLITICAL ACTORS AND PROCESSES IN THE MEDIA: IRANIAN DOMESTIC POLITICS IN THE JOURNAL OF THE YENİDEN MİLLİ MÜCADELE

Öz

The new political structure, which was established with the revolution in Iran in 1979, has had important consequences for the regional countries and the international system. For this reason, the Revolutionary Council Interim Government and the Constitutional Republic periods are important for the domestic politics of the period. The internal politics of the period in question have also been followed with interest by the media organs in Turkey. When the period magazines are scanned, it is seen that Iran's domestic politics is at a remarkable level compared to other magazines. There is a serious attitude change compared to other journals in the way Iran's domestic politics is transferred. In the study, it was determined with the content analysis management how the actors of the period were positioned, how the groups with different ideologies in the process were defined, and how Iran's internal politics was transferred. It was determined that the developments were conveyed as “administrative conflicts” and “struggle for independence” of ethnic groups. Also, there are differences in the rates of the actors of the process. Because while the social and religious actors of the process, Ayatollah Khomeini is not positioned as the main actor in the texts; M. Rıza Shah, Mehdi Bazergan, and Beni Sadr are featured in the texts. The Yeniden Milli Mücadele, which is in a nationalist-conservative position, saw various names and groups influential in Iranian domestic politics as a threat to regional politics and displayed an approach that criminalized political groups with a reactionary attitude. The fact that the Yeniden Milli Mücadele Movement, whose foundation was based on the threat of communism, adopted an anti-communist ideology laid the groundwork for this approach.

Anahtar Kelimeler

Magazines and Politics, Iranian Domestic Politics, Magazine of Yeniden Milli Mücadele, Mehdi Bazergan, Beni Sadr

Kaynakça

• Atabek, G. Ş. (2007). Medya Metinlerini Çözümlemek. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bazergan, M. (1984). Engelabe İran Der Do Hareket. Tahran: Mezahiri Yayınları.
• Berelson, B. (1952). Content Analysis In Communication Research. New York: Hefner.
• Bill, J. A. (1986). Devrimci İran’da İktidar ve Din. İktibas Dergisi, 7.
• Fekri, A. A. (2011). İran Devrimi. İstanbul: Mızrak İletişim ve Yayıncılık.
• Gergozlu, N. (2006). Ez Engelabe Sefid Ta Engelabe İslami. Paris: Daire Mina Yayınları.
• İDP (2022). Yeniden Milli Mücadele. http://katalog.idp.org.tr/dergiler/103/yeniden-milli-mucadele adresinden 07.01.2022 tarihinde erişildi.
• Küçükköy, İ. (2011). Bir Uyanışın Anatomisi Mücadele Birliği. Konya: Alagöz Ofset.
• Mücadele, Y. M. (1970, Şubat 3). Neden Çıkıyoruz. Yeniden Milli Mücadele Dergisi, 1(1)3, 1-3.
• Mücadele, Y. M. (1978). İran Karıştıkça Karışıyor. Yeniden Milli Mücadele, 7.
• Mücadele, Y. M. (1978). İran Kaynayan Bir Kazan Durumunda. Yeniden Milli Mücadele, 10.
• Mücadele, Y. M. (1978). İran Nereye Sürükleniyor? Yeniden Milli Mücadele, 11.
• Mücadele, Y. M. (1978). Yeniden Milli Mücadele, “Şah'ın İktidarını Sarsan Kim? Yeniden Milli Mücadele, 11.
• Mücadele, Y. M. (1979). Batı Humeyni Hareketini Niçin Destekliyor? Yeniden Milli Mücadele, 4.
• Mücadele, Y. M. (1979). Humeyni-Bazergan İhtilafı Büyürken Komünistler İktidara Oynuyor. Yeniden Milli Mücadele, 6.
• Mücadele, Y. M. (1979). İran Yönetiminde İkilik. Yeniden Milli Mücadele, 5.
• Mücadele, Y. M. (1979). İran’da Kutuplaşma Derinleşiyor. Yeniden Milli Mücadele, 5.
• Mücadele, Y. M. (1979). İran’da Son Söz Kimin Olacak? Yeniden Milli Mücadele, 6.
• Mücadele, Y. M. (1979). İran’da Ülke Bütünlüğü Tehlikede. Yeniden Milli Mücadele, 6.
• Mücadele, Y. M. (1979). İran’da, Bunalım Ülkeyi Nereye Sürüklüyor? Yeniden Milli Mücadele, 5.
• Mücadele, Y. M. (1979). İran'da Komünistler Humeyni Yönetimini Zorluyor. Yeniden Milli Mücadele, 8.
• Mücadele, Y. M. (1979). İran'daki Karışıklık Türkiye'nin Güvenliğini Tehdit Ediyor. Yeniden Milli Mücadele Dergisi, 1-3.
• Mücadele, Y. M. (1979). İran'ı Kimler İdare Ediyor? Yeniden Milli Mücadele, 2.
• Mücadele, Y. M. (1980). İran Devrimi Bir Yılda Ülkeyi Nereye Getirdi? Yeniden Milli Mücadele, 7.
• Mücadele, Y. M. (2020, 01 18). Yeniden Milli Mücadele Dergisi. İslamcı Dergiler Projesi: http://katalog.idp.org.tr/dergiler/103/yeniden-milli-mucadele adresinden 02.02.2022 tarihinde erişildi.
• Özkan, H. (2020). İran İslam Devrimi’nin Türkiye’ye Etkileri: 1978-1990 Yılları Arasında Türkiye’de Yayımlanan Dergiler Üzerine Bir İnceleme, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Ahmet Tabakoğlu), İstanbul: Marmara Üniversitesi Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü.
• Rebiyi, H. ve Muhammedpur, A. (2017). Tehlile Revend ve Vijegiyaye Cenge Temiliye Iraq Aleye İran Ba Tekid Ber Bonyanhaye Cografyaye Nezami. Feslnameye Mutalaate Defaye Mugaddes, 0(0), 47-74.
• Rigiderakhshan, M. (2020). İran'ın Dış Politika Kimliğini Oluşturan Faktörler. Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 5(1), 390-410.
• Time. (1980). Humeyni İktidarı Yıpranırken Sol Partilerin Durumu. Yeniden Milli Mücadele, 2.
• Türkmen, H. (1994, Temmuz). Yeniden Milli Mücadele. Haksöz Dergisi, 40.
• Zare, M. (2008). Elele Rosde İslamgerayi Der Torkiye. Muesseseye Mutalaate Endişesazane Nur, 0(0), 8-309.