YETİŞKİNLERDE ERKEN DÖNEM UYUM BOZUCU ŞEMALARIN VE BAĞLANMA STİLLERİNİN YAŞAM DOYUMU VE DUYGULARI İFADE EDEBİLME BECERİSİ İLE ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, , 299 - 310, 03.07.2023

Kahraman Güler , Ayşe Mine Tuncay

https://doi.org/10.31455/asya.1196295

Öz

Bu araştırmada, yetişkinlerde erken dönem uyum bozucu şemaların, bağlanma stillerinin, yaşam doyumunun ve duyguları ifade etme becerisinin arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada katılımcıların yaş, cinsiyet gibi bilgileri gönüllülük esasına dayalı olarak alınmıştır. Çalışmaya 18-45 yaşları arasında 230 (%63,5) kadın ve 132 (%36,5) erkek olmak üzere 362 katılımcı katılmıştır. Araştırmada, araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Diğer değişkenler için kullanılan ölçekler “Young Şema Ölçeği-Kısa Form-3”, “Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği”, “Yaşam Doyumu Ölçeği” ve “Duyguları İfade Etme Ölçeği” olarak belirlenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, Young Şema Ölçeği ile Yaşam Doyumu Ölçeği arasında genel itibariyle anlamlı ve negatif ilişki olduğu tespit edilmiştir. Duyguları İfade Etme Ölçeği ile Yaşam Doyumu Ölçeği arasında ise anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği’nin güvenli bağlanma alt boyutu ile Young Şema Ölçeği arasındaki ilişki negatif yönlü olarak bulunurken sonuçlar, kaçınan bağlanma ile kaygılı/kararsız bağlanma stili ve Young Şema Ölçeği arasında pozitif yönlü ilişkiye işaret etmektedir. Yaşam Doyumu Ölçeği ile güvenli bağlanma stili arasındaki ilişki anlamlı ve pozitif yönlü olarak bulunurken, kaçınan bağlanma stili ve kaygılı/kararsız bağlanma stili ile yaşam doyumu arasındaki ilişkinin anlamlı ve negatif yönlü olduğu sonucu elde edilmiştir. Üç Boyutlu Bağlanma Ölçeği ve Duyguları İfade Etme Ölçeği arasındaki ilişkinin de anlamlı olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre, duyguları ifade etme ile güvenli bağlanma arasında anlamlı ve pozitif yönlü, duyguları ifade etme ile kaçınan bağlanma ve kaygılı kararsız bağlanma arasında ise anlamlı ve negatif yönlü ilişki olduğu sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

erken dönem uyum bozucu şemalar, bağlanma, yaşam doyumu, duygular

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN EARLY MALADAPTIVE SCHEMAS AND ATTACHMENT STYLES IN ADULTS WITH LIFE SATISFACTION AND THE ABILITY TO EXPRESS EMOTIONS

Öz

The purpose of this research is to look at the connection between early maladaptive schemas, attachment styles, life satisfaction and emotional expression ability. Information such as the participants' age and gender was gathered on a voluntary basis for the study. There were 362 participants in the study, with 230 (63.5%) women and 132 (36.5%) males between the ages of 18 and 45. In the study, "Sociodemographic Form", "Young Schema Scale-Short Form-3", "Three-Dimensional Attachment Styles Scale", "Life Satisfaction Scale" and " The Emotional Expression Questionnaire " were used. According to the study's findings, the Young Schema Scale and the Life Satisfaction Scale have a generally significant and negative correlation. The Emotional Expression Questionnaire and the Life Satisfaction Scale were found to have a significant and positive relation. The relationship between the secure attachment sub-dimension of the Three-Dimensional Attachment Styles Scale and the Young Schema Scale was found to be negative, while the relationship between the avoidant attachment style and the anxious/ambivalent attachment style and the Young Schema Scale was found to be positive. It was concluded that the relationship between Life Satisfaction Scale and secure attachment style was significant and positive, while the relationship between avoidant attachment style and anxious/ambivalent attachment style was significant and negative. A significant relationship was found between the Three-Dimensional Attachment Scale and the Emotional Expression Questionnaire. The findings revealed that expressing emotions and secure attachment have a significant and positive correlation, while expressing emotions and avoidant attachment and anxious-ambivalent attachment had a significant and negative relationship.

Anahtar Kelimeler

early maladaptive schemas, attachment, life satisfaction, emotions

Kaynakça

• Ayyıldız, E. & Elkin, N. (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Bağlanma Stilleri ile Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 51-68.
• Boysan, M. Y. & Pişkin, M. T. D. (2012). Üniversite Öğrencilerinde Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Başa Çıkma Stilleri ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Model Sınaması, (Doktora Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Mehmet Pişkin), Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bozoğlan, B. & Çankaya, İ. (2012). “Psikolojik Danışmanların Duygularla Başa Çıkma Yollarının İncelenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 15-27.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çarkıt, E. & Yalçın, S. B. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Düşünce Hataları ve Duyguları İfade Etmelerinin Mükemmeliyetçilik Tutumlarını Yordaması. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 195-210.
• Dağlı, A. & Baysal, N. (2016). Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanmasi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1262.
• Davis, D., Shaver, P. R. & Vernon, M. L. (2003). Physical, Emotional, and Behavioral Reactions to Breaking Up: The Roles of Gender, Age, Emotional Involvement, and Attachment Style. Personality and Social Psychology Bulletin, 29(7), 871-884.
• De Carlo, L. T. (1997). On The Meaning and Use of Kurtosis. Psychological Methods, 2(3), 292-307.
• Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J. & Griffin, S. (1985). “The Satisfaction With Life Scale”. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Doğan, T. & Sapmaz, F. (2012). Kişiler Arası İlişki Tarzları ve Öznel İyi Oluş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(3), 585-602.
• Erzen, E. (2016). Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1-21.
• George, D. & Mallery, P. (2010). SPSS For Windows Step By Step. A Simple Study Guide and Reference, Boston, MA: Pearson Education.
• Groeneveld, R. A. & Meeden, G. (1984). “Measuring Skewness and Kurtosis”. Journal of the Royal Statistical Society: Series D (The Statistician), 33(4), 391-399.
• Güler, K. (2021). Evli Kadınlarda Ayrılık Anksiyetesi, Evlilik Uyumu ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 3(4), 272-278.
• Güler, K. (2022). Early Period Maladaptive Schemas, Psycological Symptoms and Examining the Tendency of Deception. The European Research Journal, 8(2), 232-241.
• Güler, K. & Gümüş, Z. (2018). Erken Dönem Uyumsuz Şemaların Yordayıcısı Olarak Çocukluk Çağı Travmalarının İncelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(81), 379-398.
• Güler, K. & Usluca, M. (2021). Yetişkin Bireylerde Bilinçli Farkındalık ile Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 372-383.
• Gündoğar, D., Gül, S. S., Uskun, E., Demirci, S. & Keçeci, D. (2007). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordayan Etkenlerin İncelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10(1), 14-27.
• Hopkins, K. D. & Weeks, D. L. (1990). Tests For Normality and Measures of Skewness and Kurtosis: Their Place in Research Reporting. Educational and Psychological Measurement, 50(4), 717-729.
• Kalav, A. (2012). Namus ve Toplumsal Cinsiyet. Mediterranean Journal of Humanities, 2(2), 151-163.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• King, L. A. & Emmons, R. A. (1990). Conflict Over Emotional Expression: Psychological and Physical Correlates. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 64-877.
• Koçak, R. (2002). Aleksitimi: Kuramsal Çerçeve Tedavi Yaklaşımları ve İlgili Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 183-212.
• Kuzucu, Y. (2011). Duyguları İfade Etme Ölçeği’nin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 779-792.
• Moors, J. J. A. (1986). The Meaning of Kurtosis: Darlington Reexamined. The American Statistician, 40(4), 283-284.
• Öztürk, A. & Çetinkaya, R. S. (2015). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öznel İyi Oluş Düzeyleri ile Tinsellik, İyimserlik, Kaygı ve Olumsuz Duygu Düzeyleri Arasındaki İlişki. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42(42), 335-356.
• Rafaeli, E., Bernstein, D. P. & Young, J. E. (2012). Şema Terapi Ayırıcı Özellikler, (Çev. M. Şaşıoğlu), İstanbul: Psikonet Yayınları.
• Soygüt, G., Karaosmanoğlu, A. & Çakır, Z. (2009). Erken Dönem Uyumsuz Şemaların. Değerlendirilmesi: Young Şema Ölçeği Kısa Form-3'ün Psikometrik Özelliklerine İlişkin Bir İnceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 75-84.
• Sümer, N. & Güngör, D. (1999). Yetişkin Bağlanma Stilleri Ölçeklerinin Türk Örneklemi Üzerinde Psikometrik Değerlendirmesi ve Kültürlerarası Bir Karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi, 14(43), 71-106.
• Tutal, N. & Yalçın, İ. (2021). Aile İşlevi ile İyi Oluş Arasındaki İlişkide Şemaların Rolü. Eurasian Journal of Educational Research, 93(2021), 115-134.
• Türkçapar, M. H. & Işık, B. (2000). Borderline Kişilik Bozukluğu. Psikiyatri Dünyası, 4(2), 44-49.
• Young, J. E., Klosko, J. S. & Weishaar, M. E. (2019). Şema Terapi. İstanbul: Litera Yayıncılık.