STEM UYGULAMALARININ İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ASTRONOMİ İLGİLERİNE ETKİSİ

Yıl 2023, , 81 - 96, 03.07.2023

Mesut Yıldız , Tuğba Ecevit

https://doi.org/10.31455/asya.1244250

Öz

Bu araştırmada, STEM uygulamalarının ilkokul öğrencilerinin astronomi ilgilerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmada durum çalışması desenlerinden bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. Planlanan STEM etkinlikleri 2021-2022 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Düzce il merkezinde bulunan merkez okullara göre sosyoekonomik düzeyi düşük bir devlet okulunun dördüncü sınıf düzeyinde gerçekleştirilmiştir. Fen bilimleri dersi “Dünya ve Evren” konu alanı “Yer Kabuğu ve Dünya’mızın Hareketleri” ünitesi kapsamında gerçekleştirilen STEM etkinlikleri yedi hafta sürmüştür. Yapılan etkinliklerin öğrencilerin astronomi ilgilerine etkisini belirlemek amacıyla veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu ve gözlem notları kullanılmıştır. Görüşme yapılan çalışma grubunun belirlenmesinde maksimum çeşitliliğin sağlanması amacıyla amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerden toplam 12 öğrenci cinsiyet ve başarı düzeylerine göre seçilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre 5E öğrenme modeli kapsamında gerçekleştirilen STEM etkinliklerinin deney grubundaki öğrencilerin astronomiye yönelik ilgilerine katkı sağladığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin STEM mesleklerine ilgi duydukları ve gelecekte kariyer hedefleri arasında bu meslekleri tercih edebilecekleri görülmüştür. Bunun dışında öğrenme ortamına ilişkin tutulan gözlem notlarına göre öğrencilerin derslerde eğlendikleri, istekli ve aktif oldukları gözlenmiştir. Gerçekleştiren çalışmalarda ilkokul düzeyinde diğer ilgili derslerden de süre kullanılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

5E Öğrenme Modeli, Astronomiye İlgi, İlkokul Öğrencileri, STEM Etkinlikleri

Kaynakça

• Acar, D. (2018). FeTeMM eğitiminin ilkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarı, Eleştirel Düşünme ve Problem Çözme Becerisi Üzerine Etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Alıcı, M. (2018). Probleme Dayalı Öğrenme Ortamında STEM Eğitiminin Tutum, Kariyer Algı ve Meslek İlgisine Etkisi ve Öğrenci Görüşler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Aydın-Günbatar, S. & Tabar, V. (2019). Türkiye’de Gerçekleştirilen STEM Araştırmalarının İçerik Analizi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1054- 1083.
• Azgın, A. O. & Şenler, B. (2019). İlkokulda STEM: Öğrencilerin Kariyer İlgileri ve Tutumları. Journal of Computer and Education Research, 7(13), 213-232.
• Baran, E., Canbazoglu-Bilici, S., Mesutoglu, C. & Ocak, C. (2016). Moving STEM Beyond Schools: Students ‟Perceptions About An Out-of-School STEM Education Program. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(1), 9-19.
• Benek, İ. (2019). Sosyobilimsel STEM Etkinliklerinin Öğrencilerin Tutumlarına ve 21. Yüzyıl Becerilerine Etkisinin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Bircan, M. A. (2019). STEM Eğitimi Etkinliklerinin İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin STEM’e Yönelik Tutumlarına, 21. Yüzyıl Becerilerine ve Matematik Başarılarına Etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Bökeoğlu-Çokluk, Ö. & Köklü, N. (2009). Sosyal Bilimler İçin İstatistik (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chubko, N., Morris, J. E., McKinnon, D. H., Slater, E. V. & Lummis, G. W. (2019). SOLO Taxonomy As EFL Students’ Disciplinary Literacy Evaluation Tool in Technology-Enhanced İntegrated Astronomy Course. Language Testing in Asia, 9(1), 1-14.
• Corin, E. N., Jones, M. G., Andre, T. & Childers, G. M. (2017). Characteristics of Lifelong Science Learners: An İnvestigation of STEM Hobbyists. International Journal of Science Education, Part B, 8(1), 53-75.
• Costa, M. C., Patricio, J. M., Carranca, J. A. & Farropo, B. (2018). Augmented Reality Technologies to Promote STEM Learning. Paper presented at 13th Iberian Conference on Information Systems and Technologies, Spain.
• Çalışkan, A. & Okuşluk, F. (2021). Türkiye’de STEM Alanında ve Eğitim-Öğretim Konusunda Yapılmış Olan Lisansüstü Tezlerin İçerik Analizi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1),124-136.
• Çoruhlu, Ş. T. & Çepni, S. (2015). “Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi” ünitesinde Karşılaşılan Öğretmen Problemleri ve Yanılgıları: Bir Özel Durum Çalışması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(2), 268-281.
• Deveci, İ. (2018). Türkiye'de 2013 ve 2018 Yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programlarının Temel Öğeler Açısından Karşılaştırılması. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 14(2).
• Dieker, L., Grillo, K. & Ramlakhan, N. (2012). The Use of Virtual and Simulated Teaching and Learning Environments: Inviting Gifted Students İnto Science, Technology, Engineering, and Mathematics Careers (STEM) Through Summer Partnerships. Gifted Education International, 28(1), 96-106.
• Ecevit, T., Balcı, N., Yıldız, M. & Sayan, B. S. (2021). İlkokul Düzeyindeki Araştırma-Sorgulama, Argümantasyon ve STEM Temelli Uygulamalarının Tematik İçerik Analizi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 1100-1129.
• Ecevit, T., Yıldız, M. & Balcı, N. (2022). Türkiye’deki STEM Eğitimi Çalışmalarının İçerik Analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 263-286.
• Eren, H. (2019). İlköğretimde Temel Astronomi Konularının FeTeMM (STEM) Kullanılarak Öğretimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Eroğlu, S. (2018). Atom ve Periyodik Sistem Ünitesindeki STEM Uygulamalarının Akademik Başarı, Bilimsel Yaratıcılık ve Bilimin Doğasına Yönelik Düşünceler Üzerine Etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Guzey, S. S., Harwell, M., Moreno, M., Peralta, Y. & Moore, T. J. (2017). The İmpact of Design-Based STEM İntegration Curricula on Student Achievement in Engineering, Science, and Mathematics. Journal of Science Education and Technology, 26(2), 207-222.
• Gülhan, F. & Şahin, F. (2016). Fen-Teknoloji-Mühendislik-Matematik Entegrasyonunun (STEM) 5. Sınıf Öğrencilerinin Bu Alanlarla İlgili Algı ve Tutumlarına Etkisi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 602-620.
• Gülhan, F. & Şahin, F. (2018). Fen Bilimleri Dersine STEM Entegrasyonu Etkinliklerinin 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Yaratıcılıklarına Etkisi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 40-59.
• Gülseçen, S. (2002). Bilgi Teknolojisinin Astronomi Araştırmalarına ve Eğitim Öğretimine Etkileri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Harold, J., Dusenbery, P., Holland, A. & La Conte, K. (2020). Using Libraries and Events to Engage Communities in Astronomy and STEM. In American Astronomical Society Meeting Abstracts, 235(252-07).
• İdin, Ş. & Kaptan, F. (2017). İlköğretim Fen Eğitiminde Yenilenen Öğretim Programlarına Göre Hazırlanan Doktora Tezlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 2(1), 29-43.
• Külegel, S. (2020). Çevre Eğitimine Dayalı Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik Temelli Etkinliklerin Özel Yetenekli Öğrencilerin 21. Yüzyıl Becerilerini Geliştirmesine Yönelik Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• MEB. (2018). Fen Bilimleri Öğretim Programı. Ankara: MEB.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Moore, T. J., Stohlmann, M. S., Wang, H., Tank, K. M., Glancy, A. W. & Roehrig, G. H. (2014). Implementation and İntegration of Engineering in K-12 STEM Education. In: Purzer S, Strobel J, Cardella M (eds) Engineering in Pre-College Settings: Research into Practice. Purdue University Press, West Lafayette, pp 35–60.
• Murat, A. (2018). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının 21. Yüzyıl Becerileri Yeterlik Algıları ile STEME Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Elâzığ: Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri enstitüsü.
• Okulu, H., Z. (2019). STEM Eğitimi Kapsamında Astronomi Etkinliklerinin Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özçelik, C. (2021). Probleme Dayalı STEM Uygulamalarının Öğrencilerin STEM’e İlişkin Tutumlarına, Öz Düzenleme Becerilerine ve Bilişüstü Yetilerine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bartın: Bartın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Özkul, H. & Özden, M. (2020). Mühendislik Odaklı Bütünleştirilmiş STEM Uygulamalarının Ortaokul Öğrencilerinin Bilimsel Süreç Becerilerine ve STEM Meslek İlgilerine Etkisinin İncelenmesi: Bir Karma Yöntem Araştırması. Eğitim ve Bilim, 45(204).
• Öztürk, S., C. (2018). STEM Eğitiminin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Problem Çözme ve Eleştirel Düşünme Becerileri Üzerine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzincan: Binali Yıldırım Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Pekbay, C. (2017). Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik Etkinliklerinin Ortaokul Öğrencileri Üzerindeki Etkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şentürk-Konca, F. (2017). FeTeMM Etkinliklerinin Fen Bilimleri Dersindeki Kavramsal Anlama ve Bilimsel Yaratıcılık Üzerindeki Etkileri ve Öğrenci Görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şık, N. Ü. (2019). Bilimin Doğası Unsurlarının Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (FETEMM) Yaklaşımı ile Öğretimi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Timur, B. & Sayıt, D. (2020). Öğretmen Adaylarının Bilimin Doğasına Yönelik Görüşleri ve STEM Farkındalıklarının İncelenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 195–219.
• Uçar, R. (2019). Argümantasyonla zenginleştirilmiş STEM Etkinliklerinin 7. Sınıf Öğrencilerinin “Güneş Sistemi Ve Ötesi” Ünitesindeki Akademik Başarılarına, Astronomiye Yönelik Tutumlarına, Eleştirel Düşünme Eğilimlerine ve STEM Kariyer İlgilerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Walker, C., Kisiel, E. & Jaramillo, A. (2020). Teen Astronomy Cafes: Exciting Youth About STEM. In American Astronomical Society Meeting Abstracts, 235 (C. 235, ss. 252-06).
• Yamak, H., Bulut, N., ve Dündar, S. (2014). 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Süreç Becerileri ile Fene Karşı Tutumlarına FETEMM Etkinliklerinin Etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 249-265.
• Yavuz, Ü. (2019). İlkokul Fen Bilimleri Dersinin Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (FETEMM) Etkinlikleri ile İşlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, B. & Selvi, M. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin STEM Uygulamalarına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 47-54.
• Yıldırım, B., Şahin, E. & Tabaru, G. (2017). The Effect of STEM Practices on Pre-Service Teachers’ Beliefs on Nature of Science, Their Attitudes Towards Scientific Research and Constructivist Approach. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 0(8), 28.
• Yüzgeç, S. (2021). STEM Temelli Etkinliklerle Astronomi Öğretiminin Astronomi Tutumuna Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.