محمد مهدي الجَواهري، هو أبن الشيح عبد الحسين ابن الشيخ محمد حسن، ولد في
النجف عام 1900، من أسرة عرفت بمكانتها الدينية والأدبية،
وكان أبوه من عائلة آل الجواهري وهو من علماء النجف، والأم تنتسب إلى عائلة آل
كاشف الغطاء وهي عائلة دينية مشهورة في النجف، وهو في السن المبكرة تعلم قرأءة القران الكريم، منذ حداثته كان
ميلاً إلى الأدب العربي وخاصة الشعر وقد بدأ يقرأ في كتاب البيان والتبين وكثيرا من دواوين الشعر العربي، وحفظ كثيرا من أشعار العرب ونظم الشعر في سن مبكرة،
ولبس عمامة الشعر العراقي. وأصبح الجواهري يتمتع بمنزِلة عَالية في الشعر العراقي
خاصة، والشعر العربي عامة، وفي عصرنا الحاضر اتخذ
كثيرٌ من الدراسات الشعرية والنقدية حول قصائده
وأسلوبه في الشعر. ولُقِّب محمد مهدي الجواهري بألقاب عديدة من أشهرها "نابغة الشعر العربي" و
"شاعر العرب الأكبر" و"المتنبي العصر" و" أمير شعراء العرب".
إنَّ الأوضاع السياسية والإجتماعية في العراق كان غير مستقرة طوال مسيرة
حياة الشاعر، وقد عانى الشعب العراقي من هذه الأوضاع كثيرًا وخاصة عند الإحتلال البريطاني، وقد زادت الظروف قساوة،
والتأخر والخراب والدمار. وبرز الشاعر كشخصية السياسية والإجتماعية والأدبية، وكان
شعره مليئا بالمشاعر والكلمات الغاضبة والمتمردة والمتعصبة والساخرة. وقد خاض
الشاعر تجارب مرة في حياته، وعاش بمرارة الواقع العراقي، وقد أثَّر هذا على نفسيته وعلى شعره خاصة، لذا نرى أن شعره وكثيرا من قصائده مفعمة بمعاني الحزن والأسى، من
هذا المنطلق قمنا بالدراسة والبحث عن ظاهرة الغضب في شعره،
وقد جاء البحث في مدخل و مبحثين وخاتمة، تناولنا في
المدخل: عن مفهوم الغضب لغة واصطلاحًا ونُبذ مختارة من مسيرة حياته. أما المبحث
الأول: فقد درسنا شاعرية الجواهري وأسلوبه في الشعر وكذلك ذكرنا أهم أعماله وأهم
أغراض شعره. وفي المبحث الثاني فقد تناولنا عن موضوعات الغضب في شعر الجواهري
وقسَّمنها إلى فرعين، ففي الفرع الأول تحدثنا عن موضوعات عن الواقع
السياسي من الإحتلال البريطاني وقضية الثورة والحكام والساسة، أما في الفرع الثاني
فقد بدأنا بحديث عن الموضوعات الإجتماعية وسمات الشباب وضد رجال الدين.
Muhammed Mehdi el-Cevahiri is son of eş-Şeyh
Abhulhuseyn b. eş-Şeyh Muhammed Hasen. He born in 1900 in Necef from family who
to be know with religion and literary position. His father is from family el-Cevahiri
and he is one from scholars of Necef. His mother is from family Kaşif el-Ğatta. This family is
a famous and religions family. Since he was young; he learned to reading Koran.
He had a tendency the Arabic literature especially the poem. He began to read
el-Beyan ve’t-Tebyin and from Diwans of Arabic Poem. He memorized a lot Arabic
Poems and he started to say the Poem. He was pioneer for Arab Poem. el-Cevahiri
started to benefit from high position of Irak Poem specially Arab Poem
generally. at the present time studies done about his poems and his style from
poem. He has many nicknames. The most noteworthy of these is “Genius of Arabic
Poetry” and “The greatest of the Arab poetry” and “el-Mutenebbi our current
century” and “The commandment of Arab poetry”.
Throughout the
life of the poet political and social conditions in Iraq wasn’t stable. The
people of Iraq have suffered so much from these conditions. Especially after
the British invasion these conditions was worse. Backwardness, destruction and
ruin … The poet has come to the forefront as personality, social and literary
personality. Her poem is full with feelings and angry, rebel, conservative and
cynical words. The poet dived in painful experience in his life. He lived
within the pain of conditions Iraq. This situation worked his personality and
his poem. Therefore, we see his poem and many of his odes which it’s full with
sadness and sorrow. Move from here we did research over the phenomenon anger in
his poem.
The research is
two sections and result. In the entrance section we investigated the wrath concept
as dictionary and concept. We gave brief information about his life. In the
first part we worked poetry of el-Cevahiri and his wording in poem. At the same
time, we say the most important tasks and the most targets in his poem. In the
second part, we worked the wrath subjects in poem of el-Cevahiri. We divide
them in two parts. In the first part we told the subjects about the political
position which British occupation caused and the resistance case, the dominant
people in society and politicians. In the second part we started talking with
social issues and the situation of young people against the clergyman. In the
result section we introduced the most important results which we reached.
Muhammed
Mehdi el-Cevherî, eş-Şeyh Abhulhuseyn b. eş-Şeyh Muhammed Hasen’in oğludur.
1900 yılında dini ve edebi konumlarıyla bilinen bir aileden Necef’te doğdu.
Babası el-Cevahiri ailesindendir ve Necef alimlerinden biridir. Annesi Kaşif
el-Ğatta ailesine mensuptur. Bu aile Necef’te meşhur dini bir ailedir. Küçük
yaşta Kur’an-ı Kerim’i okumayı öğrendi. Gençliğinden beri Arap edebiyatına
özellikle de şiire bir meyli vardı. el-Beyan ve’t-Tebyin ve bir çok Arap şiir
divanlarından okumaya başladı. Arap şiirlerinden birçoğunu ezberledi ve erken
bir yaşta şiir söylemeye başladı. Irak şiirinin öncüsü oldu. el-Cevahiri özel
olarak Irak şiiri genel olarak Arap şiirindeki yüksek konumdan faydalanmaya
başladı. Günümüzde, onun kasideleri ve şiirdeki üslubu hakkında birçok
araştırmalar yapılmıştır. el-Cevahiri’ye çeşitli lakaplar verilmiştir.
Bunlardan en meşhuru “Arap Şiirinin Dahisi”, “Arap Şiirinin en büyüğü”,
Asrımızın Mütenebbisi”, “Arap şiirinin emiri”.
Şairin
hayatı boyunca Irak’taki siyasi ve toplumsal şartlar istikrarlı değildi. Irak
halkı bu şartlardan çok çekmişti. Özellikle de İngiliz işgalinden sonra şartlar
daha kötü olmuştur. Geri kalmışlık, tahribat, harabe … Şair, siyasi, toplumsal
ve edebi bir şahsiyet olarak ön plana çıkmıştır. Şiiri, duygular, kızgın, isyancı,
tutucu, alaycı kelimelerle doludur. Şair hayatında acı tecrübelere dalmıştır.
Irak’ın durumunun acısını içinde yaşamıştır. Bu durum onun şahsiyetine ve
özellikle de şiirine etki etmiştir. Bunun için onun şiirini ve kasidelerinden
birçoğunu hüzün ve keder ile dolu olarak görürüz. Buradan hareketle şiirindeki
gazap olgusu üzerinde araştırma yaptık.
Araştırma
giriş iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde gazap kavramını dil
ve ıstılah olarak ele aldık. Hayatı hakkında kısa bilgi verdik. Birinci bölümde
el-Cevahirinin şairliğini ve şiirdeki üslubunu işledik. Aynı zamanda en önemli
görevlerini ve şiirdeki en önemli hedeflerini zikrettik. İkinci bölümde el-Cevahiri’nin
şiirinde gazap konularını ele aldık. Onları iki kısma ayırdık. Birinci kısımda İngiliz
işgalinin yol açtığı siyasi konumla ilgili konuları, direniş olgusunu, toplumda
hakim kadrolar ve siyasileri anlattık. İkinci kısımda ise toplumsal konular ve
din adamlarına karşı gençlerin durumu ile söze başladık. Sonuç kısmanda, bu
araştırmada ulaştığımız en önemli neticeleri sunduk.
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2019 |
Gönderilme Tarihi | 30 Kasım 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |
Asya Studies dergisinde yer alan eserler Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.