SELF-ESTEEM IN GIFTED STUDENTS TURKEY

Yıl 2021, , 107 - 116, 30.06.2021

Ümit Doğan , Aysu Doğan

https://doi.org/10.31455/asya.838530

Öz

The general purpose of this research is to examine the self-esteem of gifted students who attend the Science and Art Center. This research is a quantitative research. The universe of this research consists of 108 students attending Şanlıurfa Science and Art Center in the 2019-2020 Academic Year. Coopersmith Self-Esteem Inventory, developed by Coopersmith (1991) and adapted into Turkish by Pişkin (1997), was used to collect data in the study. SPSS 16.0 package program was used to analyze the data. According to the gender variable, it was concluded that the views of gifted students on self-esteem did not differ significantly in the sub-dimensions of general self-esteem, social self-esteem, home-family self-esteem, academic self-esteem, and in the overall self-esteem scale. In the study, it was concluded that the opinions of gifted students regarding self-esteem according to the age variable did not differ significantly in the sub-dimensions of general self-esteem, social self-esteem, home-family self-esteem, and in the self-esteem scale in general. In addition, according to the age variable, it was found that the opinions of gifted students about self-esteem differ significantly in the Academic Self-esteem sub-dimension. According to the school type variable, the opinions of gifted students on self-esteem did not differ significantly in the sub-dimensions of general self-esteem, social self-esteem, home-family self-esteem, academic self-esteem, and the self-esteem scale. As a result of the research findings, it can be explained by the fact that gifted students do not affect their self-esteem according to their age, gender and school types, which can be explained by the lack of an education system for gifted students, the level of consciousness and approaches of the family, environmental factors, as well as social pressure, perfectionist structure, teachers' attitude and motivation levels. It has been found that individuals with special talents do not affect self-esteem positively and do not contribute positively.

Anahtar Kelimeler

Gifted, Student, Self-Esteem

ÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLERDE BENLİK SAYGISI

Öz

Bu araştırmanın genel amacı ile Bilim ve Sanat Merkezine devam eden özel yetenekli öğrencilerin benlik saygılarını incelemektir. Bu araştırma nicel bir araştırmadır. Bu araştırmanın evrenini 2019-2020 Eğitim-Öğretim Yılında Şanlıurfa Bilim ve Sanat Merkezine devam eden 108 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Coopersmith (1991) tarafından geliştirilen ve Pişkin (1997) tarafından Türkçeye uyarlanan Coopersmith Özsaygı Envanteri kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 16.0 paket program kullanılmıştır. Araştırmada cinsiyet değişkenine göre özel yetenekli öğrencilerin benlik saygılarına ilişkin görüşleri genel özsaygı, sosyal özsaygı, ev-aile özsaygısı, akademik özsaygı alt boyutlarında ve özsaygı ölçeğinin genelinde anlamlı farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada yaş değişkenine göre özel yetenekli öğrencilerin benlik saygılarına ilişkin görüşleri genel özsaygı, sosyal özsaygı, ev-aile özsaygısı alt boyutlarında ve benlik saygısı ölçeğinin genelinde anlamlı farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanında yaş değişkenine göre özel yetenekli öğrencilerin benlik saygılarına ilişkin görüşleri Akademik Özsaygı alt boyutunda anlamlı farklılık gösterdiği sonucu elde edilmiştir. Araştırmada okul türü değişkenine göre özel yetenekli öğrencilerin benlik saygılarına ilişkin görüşleri genel özsaygı, sosyal özsaygı, ev-aile özsaygısı, akademik özsaygı alt boyutlarında ve özsaygı ölçeğinin genelinde anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Araştırma bulguları neticesinde özel yetenekli öğrencilerin yaş, cinsiyet ve okul türlerine göre benlik saygılarını etkilemediği bunun da kaynağı olarak özel yeteneklilere yönelik eğitim sisteminin olmaması, ailenin bilinç düzeyi ve yaklaşımları, çevresel etmenlerle açıklanabildiği, ayrıca toplumsal baskı, mükemmeliyetçi yapı, öğretmenlerin tutumu ve motivasyon düzeyleri ile özel yetenekli bireylerin benlik saygısını olumlu açıdan etkilemediği ve olumlu katkıda bulunmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Özel Yetenekli, Öğrenci, Benlik Saygısı

Kaynakça

• Akan, H. (2012). Üstün Zekalı 6-8. Sınıf Öğrencilerinin İki Farklı Akademik Ortamdaki Sosyometrik Statülerine Göre Empatik Eğilimleri, Yaşam Doyumları ve Aile Yaşantıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Diğdem Müge Siyez), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akarsu, F. (2001). Özel Yetenekli Çocuklar, Aileleri ve Sorunları. Ankara: Eduser Yayınları.
• Altun, F. ve Yazıcı, H. (2012). Özel Yetenekli Öğrencilerin Benlik Kavramları ve Akademik Öz-Yeterlik İnançları: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(23), 319-334.
• Ataman, A. (1998). Üstün Zekâlılar ve Özel Yetenekliler. (Ed. Eripek, S.). Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi İlköğretim Öğretmenliği Lisans Tamamlama Özel Eğitim Kitabı İçinde (s.171-194). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Ataman, A. (2004). Üstün Zekalı ve Özel Yetenekli Çocuklar. M. R. Şirin ve diğerleri (Haz.), Özel yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Babacan, T. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Okuma Stratejileri İle Çoklu Zeka Alanları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Tuncay Dilci), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bruno, F. J. (1982). Psikoloji Tarihine Giriş, (Çeviren: Nesrin Hisli). İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Coleman, J. M. ve Fults, B. A. (1982). Self Concept and The Gifted Clasroom: the Role of Social Comparisons. Gifted Child Quaterly, 26(3), 116-120.
• Çağlar, D. (2004). ‘Üstün Zekâlı Çocukların Özellikleri’, Özel Yetenekli Çocuklar Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Çelik Şahin, Ç. (2014). Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Bu Kurumlara İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi,11(21), 101-117.
• Çetinkaya S.; Arslan S.; Nur N.; Özdemir D.; Demir F. ve Sümer H. (2006). Sivas İl Merkezinde Sosyoekonomik Düzeyi Farklı Üç İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Benlik Sayısı Düzeyi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 0(9), 116-122.
• Dağlıoğlu, E. (1995). İlkokul 2.-5. Sınıflara Devam Eden Çocuklar Arasından Özel Yetenekli Olanların Belirlenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Nilgün Metin), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Gander, M. J. ve Gardiner H. W. (2001). Çocuk ve Ergen Gelişimi, (Çeviren: Ali Dönmez, Bekir Onur, Nermin Çelen). Ankara: İmge Yayınevi.
• Karabulut, R. (2010). Türkiye’de Özel Yetenekliler Eğitiminin Tarihi Süreci, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Ali Güler), Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karakuş, F. (2010). Özel Yeteneklilerin Ana-Babalarının Karşılaştıkları Güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144.
• Leana, M. Z. (2005). Üstün Zekâlı ve Normal Çocuklarda Yönetsel Fonksiyonlar: Londra Kulesi Testi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Sevtap Cinan), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Marsh, H. W. ve Hau, K. (2003). Big-Fish-Little-Pondeffect on Academic Self Concept: A Crosscultural (26-country) Test of Negativeeffects of Academically Selective Schools. American Psychologist, 58(5), 364-376.
• Milli Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi (2015). Tebliğler Dergisi. Kasım 2015/2698.
• Morgan, C. T. (1981). Psikolojiye Giriş Ders Kitabı, (Çeviri Ed. Sibel Karataş). Ankara: Meteksan Ltd. Şti.
• Nicpon, M. F.; Rickels, H.; Assouline, S. G. ve Richards, A. (2012). Self Esteem and Self Concept Among Gifted Students With ADHD. Journal of the Education of The Gifted, 3(35), 220-240.
• Ogurlu, Ü. (2012). Liderlik Becerileri Geliştirme Programının Üstün Zekâlı Olan ve Olmayan Öğrencilerin Liderlik Becerilerine Etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Serap Emir), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Piskin, M. (1997). Türk ve İngiliz Lise Öğrencilerinin Benlik Saygısı Yönünden Karşılaştırılması. III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bilimsel Çalışmaları Kongre Kitabı. Adana: Ç.Ü. Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışma Anabilim Dalı ve Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayını.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2010). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid adresinden 08.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Türedi, E. (2015). Özyeterlik, Benlik Saygısı ve Atılganlık Düzeyi İlişkisi: Cinsiyet ve Deneyim Süresi Açısından Resmi Okul ve Özel Okul Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Turhan Toros), Mersin: Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topçu, S. (2015). Üstün ve Normal Zihin Düzeyine Sahip Öğrencilerde İçsel-Dışsal Motivasyon Ve Benlik Saygı Düzeyi Arasındaki İlişki, (Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Marilena Z. Leana Taşcılar), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yeşilyaprak, B. (2004). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Yumuş, A. (2011). Bilim ve Sanat Merkezlerinin Amacına Uygun İşleyişinin Merkez Öğretmenleri Tarafından Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Veli Toptaş), Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.