ANAMAS YAYLALARI VE YÖRÜKLER

Yıl 2018, Sayı: 6, 1 - 6, 31.12.2018

Mehmet Ak

https://doi.org/10.31455/asya.491353

Cited By: 2

Öz

Yörükler, Anadolu’da ve Rumeli’de konargöçer hayat yaşayan Türklerdir.
Osmanlı Devletinden günümüze genellikle Yörük veya Türkmen olarak
adlandırılırlar. Yörük sosyo-ekonomik hayatı içerisinde yaylak ve kışlak alanlarının
önemli bir yeri vardır. Yaz döneminin geçirildiği yerlere yaylak denilir. Kış
aylarının arkasından gelen bahar mevsiminde kışlaklardan göç ile harekete geçen
Yörükler, Mayıs ayı başlarından Eylül ayı ortalarına kadar yaylak alanlarında
kalırlar. Yaylaklar, yaz sıcağının etkisinden hayvanların korunduğu, beslenmesine
uygun otu, suyu bol, serin ve yüksek yerlerdir. Çoğunluğu Antalya çevresinden
olmak üzere birçok Yörük oymak ve obasının yazı geçirdiği yaylak alanı Isparta
sınırları içerisinde bulunan Anamas yaylalarıdır. Anamas tek bir yayladan
ziyade üzerinde birçok yaylanın bulunduğu yaylalar topluluğunun genel adıdır. Isparta’nın
Eğirdir, Aksu, Yenişarbademli, Şarkîkaraağaç, Yalvaç ve Gelendost ilçelerinin
çevrelediği sınırlar içerisinde kalır. Dedegöl dağı tarafından Sütçüler ve
Beyşehir hududuna kadar sokulur. Onaltıncı yüzyıldan beri birçok Yörük
oymağının hareket sahası içerisindedir. Serin iklim özelliği ve zengin otlak
alanları ile yazın Yörükler için vazgeçilmezdir. Onsekizinci ve ondokuzuncu
yüzyıllarda büyük çoğunluğu Teke yöresinden gelen Yörük oymak ve obasına ev
sahipliği yapmıştr. Farklı yerlerden yaylamak üzere Anamas yöresine gelen
Yörükler, belirli göç yolları üzerinden yöreye ulaşmışlardır. Yöreye gelen
hemen hemen her bir oymak ve obanın yaylası bellidir. Bir yaylanın sınırının
bittiği yerden bir diğer yaylanın sınırları başlar ve her Yörük grubu kendi
yaylasında yazı geçirir.

Anahtar Kelimeler

Anamas, Yayla, Yörük, Türkmen, Göç

ANAMAS HIGHLANDS AND YORUKS

Öz

The Yoruks are
Turks living in Anatolia and Rumelia. Ottoman Empire to the present day is usually called
Yoruk or Turkmen. In the socio-economic life of the Yoruk and winter areas have
an important place. The places where the summer period is spent are called
yaylak. The Yoruks, which
started with the migration from the winters in the spring season following the
winter months, stay in the spring fields from early May to mid-September. Pastures, summer
heat are protected by the effect of animals, the grass is suitable for feeding,
and water is plenty, cool and high places.
Most
of the surrounding area of ​​Antalya, including many Yoruk oymaks and oba of
the summer period of the spring field is located in the borders of Isparta
Anamas highlands. Anamas is the general name of the group of highlands
where there are many highlands rather than a single highland. Isparta, Egirdir, Aksu, Yenişarbademli, Şarkikaraağaç, Yalvaç
and Gelendost districts remain within the boundaries surrounded by. Dedegöl Mountain
and Sütçüler, Beyşehir border until it is inserted. Since the 16th century,
many Yoruk oymaks have been in the movement area. It is indispensable in summer with its cool climate and rich
pasture areas. In the 18th and 19th centuries, the majority of the
Yoruks from the Teke region were home to the oymak and the oba. Yoruks, who
came to the Anamas region to spread from different places, reached the region
through specific migration routes. Nearly every oymak of the region and the
plateau of the oba are clear. At the end of the border of a plateau, the
boundaries of another plateau begin, and each Yoruk group passes its own
plateau. 

Anahtar Kelimeler

Anamas, Plateau, Yoruk, Turkmen, Migration

Kaynakça

• Ak, M. (2008). 20. Yüzyılda Serik’te Yörükler, 20. Yüzyılda Antalya Sempozyumu Bildirileri, (I. Cilt), (s. 278-296), Antalya: Akdeniz Üniversitesi Yayınları. Ak, M. (2010). Antalya’da Yörükler ve Yörük Kültürü, Dünden Bugüne Antalya, (2. Cilt), (s. 332-347), Antalya: Antalya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.Ak, Mehmet (2015). Teke Yörükleri (1800-1900), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.Akdemir, M. Sadık (2008). XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Isparta (Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Hayat), Isparta: Isparta Valiliği İl Kültür ve Turiz Müdürlüğü Yayınları.Aksu, F. (1935). “Isparta İlinde Oymak Adları”, Ün Isparta Halkevi Mecmuası, 2 (19): 279-280. Arıkan, Zeki (1988). XV-XVI. Yüzyıllarda Hamit Sancağı, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.Böcüzade Süleyman Sami (1983). Kuruluşundan Bugüne Kadar Isparta Tarihi, (I-II. Cilt), (Yay. Haz. S. Seren), İstanbul: Serenler Yayınları.Güçlü, M. (2001-2002). “Antalya (Pamphylia) Bölgesinde Yollar: Kesikbeli Yolu ve Son Yüzyıldaki Durumu”, Adalya, V, (s. 237-248), Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.Karaca, B. (2007). “XVI. Asırda Batı Toroslar’da (Güney Batı Anadolu) Yörükler”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiriler, (1. Cilt) (s. 111-124), Denizli. Koç, Mustafa (1983). Baris-Hamit-Hamitâbât Tüm Yönleri ile Isparta, Isparta: Türk Köyü Yayınları.KVS. (Konya Vilayet Salnamesi), 1332, İstanbul: Cihan Matbaası.Saraçoğlu, Hüseyin (1968). Akdeniz Bölgesi, (III. Cilt 1. Kısım), İstanbul: MEB Yayınları.Seyirci, M. (1994). “Anamas Yaylası ve Isparta Yörükleri”, Kültür ve Sanat Dergisi, 22: 38-40. Seyirci, Musa (2000). Batı Akdeniz Bölgesi Yörükleri, İstanbul: Der Yayınları. Tanyıldız, Ali (1990). Honamlı Yörükleri, Isparta: Özgül Tipo-Ofset.Yiğitbaşı, Süleyman Sükûti (1972). Eğirdir-Felekâbad Tarihi, İstanbul: Çeltüt Matbaacılık.