KAZAKİSTAN VE TÜRKİYE’NİN KADINA YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALARININ ULUSLARARASI ENDEKSLERE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI (1991-2021)

Yıl 2023, , 13 - 38, 24.09.2023

Dilek Özsoy

https://doi.org/10.58640/asyar.1242025

Öz

Kadınlara yönelik sosyal politikaların temelinde ulusal ve uluslararası hukukta esas alınan insan hakları bulunmaktadır. Kadınların hukuki kazanımları 20. yüzyıldan sonra artmakla beraber kadınların elde ettikleri kazanımların uygulamalarda yer bulması açısından ülkeler arasında farklılıklar bulunmaktadır. Benzer sosyo-kültürel yapıya sahip ülkeler olarak Kazakistan ve Türkiye’de uygulanan kadına yönelik sosyal politikaların irdelenmesi önem kazanmaktadır.
Bu çalışmada kadına yönelik sosyal politikalar açısından Türkiye ve Kazakistan’ın uluslararası endekslerdeki durumu incelenmiştir. Çalışmada iki ülkedeki kadına yönelik sosyal politikalar ele alınarak, Kazakistan ve Türkiye’nin kadına yönelik politika sonuçlarının uluslararası endekslere yansıması irdelenmiştir. Kadına yönelik sosyal politikalarda Kazakistan’ın bağımsızlığını kazandığı 1991 sonrası dönem esas alınmıştır. Bu bağlamda öncelikle Kazakistan ve Türkiye’de kadına yönelik sosyal politikalarla ilgili yasal düzenlemeleri ve kurumsal yapılanmaları, ikinci aşamada toplumsal cinsiyet eşitliğini yansıtan uluslararası endeksler aracılığıyla Kazakistan ve Türkiye’nin bulunduğu konum karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadın Politikaları, Kadın, Sosyal Politika, Toplumsal Cinsiyet

Teşekkür

Sayın Hocam, Şimdiden emekleriniz için teşekkür eder, sağlıklı günler dilerim. Saygılarımla.

Kaynakça

• Asia Development Bank. (2018). Country Gender Assessment Republic of Kazakhstan. Philippines: Asian Development Bank.
• Asian Development Bank . (2006). Country Gender Assessment Republic of Kazakhstan . Philippines: Asian Development Bank .
• ASHB. (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı. hhttps://www.aile.gov.tr/media/6314/toplumsal-cinsiyet-e%C5%9Fitli%C4%9Fi-ulusal-eylem-plan%C4%B1-2008-2013.pdf adresinden alındı
• ASPB. (2014). Birleşmiş Milletler CEDAW Komitesine Sunulmak Üzere Hazırlanan Türkiye Yedinci Dönemsel Raporu. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Bal, M. D. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış, KASHED,15-28.
• Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği. (2021). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini İzleme Raporu, 2019-2020. Ankara: CEİD Yayınları.
• Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği. (2022, 01 16). Türkiye'de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi: Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi. http://ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/666_1.pdf adresinden alındı.
• Deveaux, K. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Mevzuatının Uygulanmasının İzlenmesi, United Nations Joint Programme Fostering an Enabling Environment for Gender Equality in Turkey.
• DPT. (2006). 2007-2013 Dokuzuncu Kalkınma Planı. Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile içi Şiddet Araştırması. Ankara: HÜNEE, ASPB.
• Heyzer, N. (2001). UNIFEM Statement: Progress for Women, Progress for All . Santiago, Chile.
• Kazakhstan Statistics Committee. (2022, 02 15). https://gender.stat.gov.kz/page/frontend/detail?id=72&slug=-59&cat_id=9&lang=en adresinden alındı.
• Kazakhstan Statistics Committee. (2020_a, 05 19). https://gender.stat.gov.kz/en/category/7. https://gender.stat.gov.kz/page/frontend/detail?id=20&slug=16-58-16-63&cat_id=7&lang=en adresinden alındı.
• Kazakhstan Statistics Committee. (2020_b, 05 20). https://gender.stat.gov.kz/en/category/7. https://gender.stat.gov.kz/page/frontend/detail?id=11&slug=15&cat_id=7&lang=en adresinden alındı.
• KEFEK. (2010). Faaliyet Raporu 23. Dönem 4. Yasama Yılı. Ankara: TBMM Basımevi.
• KEFEK. (2011). Faaliyet Raporu 23. Dönem 5. Yasama Yılı. Ankara: TBMM Basımevi.
• KEFEK. (2015). Faaliyet Raporu 24. Dönem 4. Yasama Yılı. Ankara: TBMM Basımevi.
• Khamzina, Z., Buribayev, Y., Yermukanov, Y., & Alshurazova, A. (2020). Is it possible to achieve gender equality in Kazakhstan: Focus on employment and social protection. International Journal of Discrimination and the Law.
• KSGM. (1993). Birleşmiş Milletler CEDAW Komitesine Sunulmak Üzere Hazırlanan İkinci ve Üçüncü Birleştirilmiş Periyodik Türkiye Raporu. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• KSGM. (2003). Birleşmiş Milletler CEDAW Komitesine Sunulmak Üzere Hazırlanan Dördüncü ve Beşinci Birleştirilmiş Periyodik Türkiye Raporu. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Moser, A. (2007). Bridge Developmet Gender. UNDP.
• Oder, B. E. (2010). Kadınların Haklarının Uluslararası Düzeyde Korunması, Kadın Hakları, Uluslararası Hukuk ve Uygulama. Der., Gökçeçiçek Ayata, Sevinç Eryılmaz, Bertil Emrah Oder. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• OECD. (2022, Şubat 15). LFS by sex and age - indicators. OECD.Stat: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=lfs_sexage_i_r adresinden alındı.
• OECD SIGI. (2017, 08 26). Social Institutions and Gender Index. Kazakhstan: www.genderindex.org adresinden alındı.
• Sansızbaeva, R. (2004). Çalışma Yaşamında Kadın ve Kazakistan'da Çalışan Kadınların Sorunları. Doktora Tezi.
• T.C. Başbakanlık KSGM. (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı 2008-2013. Ankara: Fersa Ofset. TBMM. (2021, Nisan 23). https://www.tbmm.gov.tr. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/belge/uluslararasi_belgeler/pekin adresinden alındı.
• The Republic of Kazakhstan. (2005). Strategy For Gender Equality In The Republic of Kazakhstan For 2006-2016. Approved By The Decree of The President of The Republic of Kazakhstan # 1677 Of 29 November 2005 .
• TÜİK. (2021). İşgücü İstatistikleri, 1988-2020.
• Türkiye Gölge Raporu. (2005). Birleşmiş Milletler Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'nin (CEDAW) Uygulanmasına İlişkin Türkiye STK Gölge Raporu. Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Vakfı.
• Türkiye Gölge Raporu. (2016). Türkiye CEDAW Sivil Toplum Kurulunun BM Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesine Sunduğu 7. Periyodik Dönem Gölge Raporu. Türkiye CEDAW Sivil Toplum Yürütme Kurulu.
• UN. (2000). Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women. Initial reports of States parties, Kazakhstan.
• UN. (2012). Consideration of reports submitted by States parties under article 18 of the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women, Combined third and fourth periodic reports, Kazakhstan.
• UN. (2014). International Commission Of Jurists’ (Icj) Submission To CEDAW of The Examination Of Kazakhstan’s Combined Third And Fourth Periodic Reports Under Article 18 of CEDAW 57th Session of CEDAW. Geneva.
• UN. (2015). Partnership Framework For Development Kazakhstan, 2016-2020. United Nations Office in Kazakhstan.
• UN. (2018). Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women, Fifth periodic report submitted by Kazakhstan under article 18 of the Convention, due in 2018.
• UN Women. (2020, Mayıs 19). UN Women. 6 11, 2019 tarihinde http://eca.unwomen.org/en/where-we-are/kazakhstan adresinden alındı.
• UNDP. (2020). Gender Socıal Norms Index. New York: UNDP.
• UNDP. (2022, 03 15). 2020 Human Development Perspective. https://hdr.undp.org/sites/default/files/frequently_asked_questions_gsni.pdf adresinden alındı.
• Ülker Șener, H. D. (2014). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Veri Çalıșması. Ankara: TEPAV.
• World Economic Forum. (2021). Global Gender Gap Report. Geneva: World Economic Forum.