Mendoza’dan Önce: Avrupa’da Sinolojinin Kökenlerini Yeniden Düşünmek

Yıl 2023, , 141 - 158, 31.12.2023

Giray Fidan , Gabriel García-noblejas Sánchez-cendal , Ayşe Gül Fidan

https://doi.org/10.58640/asyar.1377527

Öz

Bu makale, Juan González de Mendoza’nın 1585 tarihli Historia’sının erken modern Avrupa Sinolojisinin kökenini temsil ettiği görüşünü yeniden incelemektedir. 16. yüzyıl Portekiz seyahatnamelerini ve tarih kayıtlarını, 1575-1605 arası İspanyol kayıtlarını ve 1516 tarihli Osmanlı Ali Ekber’in Ming Hanedanı dönemi Çin’ini betimleyen Hıtayname adlı eserini de içeren, Çin hakkında göz ardı edilmiş İberya ve Osmanlı metinlerini öne çıkarmaya çalışmaktadır. Makalenin amacı Sinolojinin kökenlerinin yeniden kavramsallaştırılmasını ve potansiyel olarak köklerini Mendoza’nın 1585 tarihli eserinden daha da erken olabileceğini tartışmaktır. Erken dönem Portekiz ve İspanyol anlatıları ve Çin üzerine derlemeleri, 16. yüzyıl Avrupası'ndaki sistematik yazılı kaynaklardan öncedir. Ayrıca Ali Ekber’in Hıtayname’si Osmanlı elitlerine Çin’in bir portresini sunmaktadır. Göz ardı edilen 1585 öncesi bakış açılarını yeniden değerlendirmek Sinoloji’nin kökenleri hakkındaki Batı Avrupa varsayımları sorgulanmasını gerektirmektedir. Çin’i anlamaya yönelik bu gürüşümler 19. yüzyıl Avrupası’nda bilimsel bir akademik disiplin haline gelmeden önce sinolojinin varlığına işaret etmektedir. 1585 yılından önceki etkileşimlere dair kanıtları yeniden düşünmek, erken modern dönemde Avrasya bilgi birikimine dair kavrayışlara yeni bir bakış açısı getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sinoloji, İspanya, Portekiz, Osmanlı İmparatorluğu.

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

The authors Gabriel García-Noblejas Sánchez-Cendal and Giray Fidan were honored to be invited as visiting scholars to the prestigious Beijing Language and Culture University World Sinology Center in Qingdao (北京语言大学青岛世界汉学中心). During their academic residency in July 2023, the stimulating scholarly discussions they engaged in at the center served as the genesis for this present paper. The authors wish to acknowledge and express their gratitude to the World Sinology Center in Qingdao for the generous hospitality and support provided during their stay, which helped facilitate the development of this research. The valuable time spent as visiting scholars of the center engaged in rich intellectual exchange with fellow specialists in Sinology was formative in inspiring the authors' investigations into this topic.

BEFORE MENDOZA: RETHINKING THE OVERLOOKED ORIGINS OF SINOLOGY IN EUROPE

Öz

This article re-examines the view that Juan González de Mendoza’s 1585 Historia signifies early modern European Sinology’s genesis. It highlights overlooked pre-1585 Iberian and Ottoman texts on China, including 16th century Portuguese travelogues and histories, 1575-1605 Spanish accounts, and Ali Akbar’s 1516 Ottoman Khataynameh portraying Ming China. The objective is stimulating debate on re-conceptualizing fledgling Sinology’s origins, potentially shifting its roots further back before Mendoza’s 1585 work. Early Portuguese and Spanish eyewitness narratives and compilations on China preceded sixteenth century treatises methodically gathering information for European audiences. Meanwhile, Akbar’s Khataynameh offered Ottoman circles an authoritative profile of China. Highlighting these overlooked pre-1585 perspectives challenges Western European assumptions about Sinology’s genesis, inviting scholarly rethinking. The diverse preliminary attempts at comprehending China reveal embryonic Sinology emerging through incipient Sino-European interactions before coalescing as a formal academic discipline in nineteenth century Europe. Retrieving evidence of pre-1585 engagement broadens conceptualizations of early modern Eurasian knowledge accumulation.

Anahtar Kelimeler

Sinology, Spain, Portugal, Ottoman Empire.

Kaynakça

• Ali Akbar and Wang Zhishan 阿里·阿克巴尔·哈泰, & 张至善. (2016). Khataynameh (中国纪行). 华文出版社.
• Ali Ekber Hitaî. (2021). Hitaynâme. Çev., C. Aslan. İksad Publishing.
• A. Cervera. (2014). “Los Intentos de los Franciscanos Para Establecerse en China, Siglos XIII-XVII. Semata”. Ciencias Sociais e Humanidades. 26, 426-429.
• Brook, T. (2000). Sinophiles and Sinophobes: Western Views of China. Oxford University Press. Christine Woodhead. (2009). “Seyfi Çelebi”. TDV İslam Ansiklopedisi. 37, 33-34.
• E. (2007). Los Viajes a Oriente de Odorico de Pordenone. Publisher.
• Green, N. (2019). The Persianate World: The Frontiers of a Eurasian Lingua Franca. University of California Press.
• Kauz, R. (2005). “One of the Last Documents of the Silk Road: The Khataynameh of Ali Akbar”. Silkroad. 3 (6).
• Lin Yih-Min (林义民). (1967). Ali Akbarin Hitayname Adlı Eserin Çin Kaynakları İle Mukayese ve Tenkidi, Doktora Tezi.
• Meynard, T., SJ, & Villasante, R., SJ. (2018). La Filosofía Moral de Confucio, por Michele Ruggieri, sj. La primera traducción de las obras de Confucio al español. Madrid: Mensajero / Sal Terrae / Universidad Pontificia de Comillas.
• Odorico da Pordenone. (2016). Relatio de Mirabilibus Orientalum Tatarorum, Edizione Critica a cura di A. Marchisio.
• Özerdim, M. N. (1950). “Acaib-ül-Letaif (Hitay Sefaretnamesi) ile Çin Kaynakları Arasında İlgi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi. 345-371.
• Rahmati, M. Khwaja. (2019). “Nizam al-Mulk and the expansion of Persian language in Anatolia”. Journal of Iranian Studies. 18 (35), 95-120.
• “Relatos de viajes inéricos: Peregrinação y Viaje del mundo”. (2015). Límite. 9, 367-382.
• Taşağıl, A. (1998). “Hıtâynâme”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 17, 404-405.
• The Suma Oriental of Tomé Pires and The Book of Francisco Rodrigues. (1944). London: The Hakluyt Society. Vilà, L. (Year of publication not provided). La Historia del Gran Reino de la China de Juan González de Mendoza. Hacia un estudio de las crónicas de Oriente en la España del Siglo de Oro. Boletín Hispánico Helvético, 21, 74.
• Wang Yihan (王 艺 涵). (2021). Xiangxiang Zhongguo: “Zhongguo Jixing” yu shiliu shiji aosiman diguo zhengzhi wenhua [Imagining China: Khatayname and the political culture of the Ottoman Empire in the 16th century], MA Thesis, Beijing Foreign Languages University北京外国语大学.
• Yıldız, S. N. (2012). Ottoman Historical Writing in Persian, 1400–1600. I.B. Tauris.
• Zhang Xiping 张西平. (2011). 西方汉学十六讲 (Sixteen Lectures on Western Sinology). Beijing: Foreign Language Teaching and Research Press.