Öz
Ülkenin resmi adı Tacikistan Cumhuriyeti’dir. Orta Asya’nın güneydoğusunda yer almaktadır. Denize kıyısı olmayan bir kara devletidir. Kuzeyde Kırgızistan, doğuda Çin, güneyde Afganistan ve kuzeybatıda Özbekistan ile sınır komşusudur. Yüzölçümü 143.100 km²’dir. Başlıca dağ zirveleri İsmail Samani, İbn Sina ve Korjenevskaya; vadileri Fergana, Gissar (Hisar), Yavansu; nehirleri Panc (Panj), Vahş, Bartang (Murgab); gölleri Karakul (Karaköl), Sarez, Zorkul (Zorköl)’dur. Su rezervleri açısından Orta Asya’nın birinci, Bağımsız Devletler Topluluğu’nun ikinci devletidir. Başkenti ve aynı zamanda en büyük şehri Duşanbe’dir. Önde gelen diğer şehirleri; Hucend, Bohtar (Kurgantepe), Kulob (Kulab) ve İstarafşan’dır. Ülkenin resmi dili Tacikçe’dir. Türkçe ve Rusça, ülkede konuşulan diğer dillerdir. Güncel nüfusunun 9,8 milyon olduğu düşünülmektedir. 2010 verilerine göre, nüfusun %84,3’ünü Tacikler, %12,2’sini Özbekler, %0,8’ini Kırgızlar, %0,5’ini Ruslar, %2,2’sini diğer halklar oluşturmaktadır. Halkın %96,7’si Müslüman, %1,6’sı Hristiyan, 1,7’si ise diğer din ve inançlara mensuptur. Doğum oranı, dünya ortalamasının çok üzerindedir. 30 yaş altı nüfus, genel nüfusun %62’sini oluşturmaktadır. Nüfusun %73,8’i kırsalda; %26,2’si şehirlerde yaşamaktadır. Ülke, yarı başkanlık sistemi ile yönetilmektedir. Temsilciler Meclisi ve Milli Meclis, ülkenin iki yasama organını oluşturmaktadır. Yasama yetkisi, bu iki meclisin bir araya gelmesiyle oluşan Yüksek Meclise aittir. Cumhurbaşkanı İmamali Rahman; başbakan Kohir Rasulzoda (Kahir Resulzade)’dır. Sugd Bölgesi, Hatlon Bölgesi ve Dağlık Badahşan Özerk Bölgesi; ülkenin üç idari bölgesini oluşturmaktadır. Bunlar dışında, merkezi hükümetin doğrudan yönetimi altında bulunan Cumhuriyet İdaresi Altındaki Bölgeler bulunmaktadır. Ülkenin resmi para birimi Somoni (TJS)’dir. 2021 verilerine göre, GSYH 8,7 milyar dolar (Amerikan doları), büyüme %9,2, KBG 906 dolar, enflasyon %9, işsizlik % 7,7, ihracat 1,7 milyar dolar, ithalat 4,2 milyar dolar, dış ticaret açığı 2,5 milyar dolardır. Hizmet sektörü %38, sanayi sektörü %35,5, tarım sektörü %26,5 oranında GSYH payına sahiptir. İhracatının dörtte üçünü; altın ve mücevher, metal cevherleri ve pamuk ve pamuk ipliği oluşturmaktadır. İthalat ürünlerinin başında; enerji, makinalar ve otomotiv gelmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Barthold, Wilhelm. (1979). “Tacik”. MEB İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 11/ 616-617.
- Eker, Süer. (2011). “Orta Asya’nın İrani Halkı Tacikler ve Bağımsızlığının 20. Yılında Tacikistan (I)”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. (15), 349-398.
- Kurt, Halil ve Türkoğlu, İsmail. (2010). “Tacikistan”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 39/345-351.
- Tacikistan. Tacikistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği. https://mfa.tj/tr/tajembankara/tacikistan/genel-bilgi (e.t.: 17 Aralık, 2022).
- Tacikistan. T.C. Dış İşleri Bakanlığı. https://www.mfa.gov.tr/sub.tr.mfa?612dff31-578f-4ec2-9315-240432308ce0 (e.t.: 17 Aralık, 2022).
- Tacikistan Bilgi Notu Kasım-2022. (2022). Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu.
- Tacikistan Ülke Profili. (2022). T.C. Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü.
- “Tajikistan”. Britannica Online Encyclopedia. https://www.britannica.com/place/Tajikistan (e.t.: 4 Aralık, 2022).
- Türkoğlu, İsmail. (2010). “Tacikler”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 39/351-353.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tanıtımlar |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 6 Sayı: 2 |
