13. YÜZYIL VİETNAM TARİHİNDE MOĞOLLAR VE ETKİLERİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 12, 24.09.2023

Gaye Yavuzcan

https://doi.org/10.58640/asyar.1216009

Öz

13. yüzyılda bozkır konar göçerliğinin Cengiz Han’ın şahsında yeni ve dinamik bir lider altında teşkilatlanması dünya tarihinde köklü izler bırakacak olayların da başlangıcı olmuştur. Moğolların geniş bir coğrafi sahada yaptıkları etkinin yol açtığı tarihsel değişimler çeşitli cepheleriyle yaygın bir inceleme konusu olmuştur. Diğer yandan ülkemizde Moğol yayılmasının Asya’nın çeşitli bölgelerindeki ve bu meyanda Güneydoğu Asya’daki etkileri ise görece daha az incelenmiştir. Bununla birlikte Güneydoğu Asya’da Kubilay Han’ın hâkimiyet devrinde girişilen seferler, her ne kadar askerî açıdan başarıya ulaşmış olmasalar da bölge tarihi açısından büyük öneme sahiptir. Bu önem Moğollara karşı direnişin Vietnam kimliğinin oluşumunda oynadığı rol ile açığa çıkar.
Bu çalışmada Kubilay Han zamanında Vietnam coğrafyasına dönük askerî harekâtlar, bu coğrafyanın tarihsel arka planı temelinde değerlendirilecektir. Bu bağlamda Moğollara karşı direnişin Vietnam tarihinde bıraktığı ize de değinilecek, kökünü ortaçağda yaşanan olaylardan alan birleştirici kolektif kimlik motiflerinden biri olarak Moğol kuvvetlerine karşı son mücadeleyi veren Dai Viet prensi Tran Hung Dao üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dai Viet, Tran, Yuan, Kubilay, Hung Dao

Kaynakça

• Anderson, James A. (2014). “Man and Mongols: the Dali and Đại Việt Kingdoms in the Face of the Northern Invasions”, China’s Encounters on the South and Southwest, Reforging the Fiery Frontier Over Two Millenia. Ed., James A. Anderson, John K. Whitmore. Brill, Leiden Boston, 106-133.
• Atik, Kubilay (2021a). “Moğolların Güneydoğu Asya Devletleri ile Siyaseti”. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi. 7, 20-34.
• Atik, Kubilay (2021b). “Ly Hanedanı Döneminde Dai Viet Krallığı: İlk Bağımsız Vietnam Hanedanı”, Türkiye’de Vietnam Çalışmaları- I. Ed., A. Merthan Dündar. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 99-106.
• Baldzana, Kathlene (2016). Ming China and Vietnam, Negotiating Borders in Early Modern Asia. Cambridge: Cambridge University Press.
• Clark, Hugh R. (2009). “The Southern Kingdoms Between the T’ang and the Sung, 907-979”, The Cambridge History of China-5. Part One: The Sung Dynasty and Its Precursors, 907-1279, 133-205.
• Corfield, Justin (2008). The History of Vietnam. Connecticut, Londra: Greenwood Press.
• Delgado, James P. (2008). Khubilai Khan’s Lost Fleet, In Search of a Legndary Armada. Vancouver, Toronto: Douglas&McIntyre.
• Dutton, George E., Jayne S. Werner, John K. Whitmore. (2012). Sources of Vietnamese Tradition. New York: Columbia University Press.
• Göksoy, İsmail Hakkı. (2020). “Çamlar”. TDV İslam Ansiklopedisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, Ek 1, 278-282.
• Hall, Kenneth R. (2011). A History of Early Southeast Asia, Maritime Trade and Societal Development, 100-1500. Lanham, Boulder, New York: Rowman&Littlefield Publishers.
• Kemaloğlu, İlyas (2017). “Büyük Moğol İmparatorluğu,” Avrasya’nın Sekiz Asrı Çengizoğulları. Haz., Hayrunnisa Alan, İlyas Kemaloğlu. İstanbul: Ötüken Yayınları, 29-67.
• Kiernan, Ben. (2017). Việt Nam, A History from Earliest Times to the Present. New York: Oxford University Press.
• Kikuchi, Yuriko. (2021). A History of Maritime Trade in Northern Vietnam, 12th to 18th Centuries, Archaeological Investigations in Vandon and Phohien, Springer, e-kitap.
• Lien, Vu Hong (2017). “The Mongol Navy: Kublai Khan’s Invasions in Dai Viet and Champa”. Nalanda-Sriwiyaja Center Working Paper. Singapur. 25.
• Lien, Vu Hong, Peter D. Sharrock. (2014). Descending Dragon, Rising Tiger, A History of Vietnam. Cornwell: Reaktion Books.
• Lo, Jung-Pang. (2011). China as a Sea Power, 1127-1368, A Preliminary Survey of the Maritime Expansion and Naval Exploits of the Chinese People During the Southern Song and Yuan Periods. Hong Kong: Hong Kong University Press.
• Lockard, Craig A. (2009). Southeast Asia in World History. Oxford, New York: Oxford University Press.
• Man, Vu Thi. (2022). “Worshipping Saint Tran – The Blessed Gods’ Belief in Vietnamese Culture”. International Journal of Social Science and Education Research Studies. 2 (10), 512-516.
• Marr, David. (1979). “Vietnamese Historical Reassessment, 1900-1944”, Perceptions of the Past in Southeast Asia. Ed., Anthony Reid ve David Marr. Singapur, Kuala Lumpur, Hong Kong: Heinemann Educational Books, 131-339.
• McDougall, Derek. (2021). Dünya Siyasetinde Asya Pasifik. Çev., Savaş Bayındır. Ankara: Astana Yayınları.
• Phan, Chánh Công. (1993). “The Việtnamese Concept of the Human Souls and the Rituals of Birth and Death”. Southeast Asian Journal of Social Science. Special Issue: Social Constructions of Death in Southeast Asia. 21 (2), 159-198.
• Phuong, Pham Quynh. (2009). Hero and Deity, Tran Hung Dao and the Resurgence of Popular Religion in Vietnam. Chiang Mai: Mekong Press.
• Rossabi, Morris. (2015). Kubilay Han. Çev., Özgür Özol. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Roy, Kaushik. (2022). A Global History of Pre-Modern Warfare, Before the Rise of the West, 10,000 BCE-1500 CE. Londra ve New York: Routledge.
• SarDesai, D. R. (1997). South East Asia, Past&Present. Colorado: Westview Press.
• Shiro, Momoki. (1987). “桃木, 至朗, ヴェトナム李朝の 軍事行動と地方支配.” “Vietnam’da Lý Hanedanı Döneminde Askerî Harekâtlar ve Yerel Kontrol”. 東南アジア研究 Güneydoğu Asya Çalışmaları. 24 (4), 403-417.
• Shiro, Momoki. (2013). “Local Rule of Đại Việt under the Lý Dynasty: Evolution of a Charter Polity after the Tang-Song Transition in East Asia”. Asian Review of World Histories. 1 (1), 45-84.
• Smith, Paul Jakov. (2009). “Shen-Tsung’s Reign and the New Policies of Wang An-Shih 1067-1085”, The Cambridge History of China-5. Ed., Denis Twitchett, 347-483.
• Stuart-Fox, Martin Stuart. (2003). A Short History of China and Southeast Asia: Tribute, Trade, and Influence. Allen Unwin, Crows Nest.
• Taylor, Keith W. (1994). “The Early Kingdoms”, The Cambridge History of Southeast Asia-1, From Early Times to c. 1800. Ed., Nicholas Tarling. Cambridge: Cambridge University Press, 137-182.
• Taylor, Keith W. (2013). A History of the Vietnamese. Cambrigde, New York: Cambridge University Press.
• Wolters, O. W. (1979). “Historians and Emperors in Vietnam and China: Comments arising out of Le Van Huu’s History, Presented to the Tran Court in 1272”, Perceptions of the Past in Southeast Asia. Ed., Anthony Reid ve David Marr. Singapur, Kuala Lumpur, Hong Kong: Heinemann Educational Books.
• Wolters, O. W. (1999). History, Culture, and Region in Southeast Asian Perspectives. New York, Ithaca.
• Wolters, O. W. (Basılmamış metin). Monologue, Dialogue, and Trân Vietnam, https://ecommons.cornell.edu/bitstream/handle/1813/13117/Wolters_TranVietnam.pdf;sequence=1.
• Womack, Brantly. (2006). China and Vietnam, The Politics of Asymmetry. Cambridge, New Yodelgadork, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, São Paulo: Cambridge University Press.