Restoran İşletmelerinde Rol Stresi ve Lider-Üye Etkileşiminin İşten Ayrılma Niyetine Etkisi

Yıl 2020, , 228 - 238, 21.12.2020

Barış Demirci , Cihan Seçilmiş

https://doi.org/10.17123/atad.714948

Cited By: 4

Öz

Araştırmanın amacı, rol stresi, lider-üye etkileşimi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiyi belirlemek ve lider-üye etkileşiminin rol stresi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiye aracılık etkisini ortaya koymaktır. Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada İstanbul’daki Turizm İşletme Belgeli restoran çalışanlarından (378) anket tekniğiyle veri toplanmıştır. Güncel istatistik programında analiz edilen verilerden elde edilen sonuçlar araştırmanın amacına uygun olarak yorumlanmıştır. Yapılan analizler sonucunda; rol stresi, lider-üye etkileşimi ve işten ayrılma niyeti arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiş ve lider-üye etkileşiminin rol stresi ile işten ayrılma niyeti arasında kısmi aracılık etkisi olduğu belirlenmiştir. İşgören devir hızının yüksek olduğu yiyecek içecek sektöründe bu değişkenler arasındaki ilişkilerin ortaya konulması, işten ayrılan çalışanlarla ilgili ciddi maliyetlere katlanmak durumunda kalan yiyecek içecek işletmelerine çözüm önerisi sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rol stresi, lider-üye etkileşimi, işten ayrılma niyeti, yiyecek içecek işletmeleri, restoran

Kaynakça

• Agarval, U. A., Datta, S., Blake-Beard, S. ve Bgargava, S. (2012). Linking LMX, Innovative Work Behaviour and Turnover Intentions The Mediating Role of Work Engagement, Career Development International, 17 (3): 208-230.
• Aslan, B. (2013). Örgütsel Bağlılık ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Lider-Üye Etkileşiminin Biçimlendirici Etkisi: Kobilerde Uygulama. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Çankaya Üniversitesi. İşletme Ana Bilim Dalı
• Clemens, E. V. (2008). A Leader-Member Exchange Approach to Understanding School Counselors’ Roles, Job Satisfaction and Turnover Intentions. (Basılmamış Doktora Tezi). Greensboro: The University of North Carolina.
• Conley, S. ve Woosley, S. A. (2000). Teacher Role Stress, Higher Order Needs and Work Outcomes, Journal of Educational Administration, 38 (2): 179-201.
• Dansereau, F., Graen, G. ve Haga, W. J. (1975). A Vertical Dyad Linkage Approach to Leadership within Formal Organizations A Longitudinal Investigation of the Role Making Process, Organizaiıonal Behavior and Human Performance, 13: 46-78.
• Demir, M. (2002). Konaklama İşletmelerinde İnsan Kaynakları Kapsamında İşgücü Devir Hızının Analizi: Muğla Bölgesi Örneği. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı.
• Erdoğan, B. ve Enders, J. (2007). Support from the Top: Supervisors’ Perceived Organizational Support as a Moderator of Leader-Member Exchange to Satisfaction and Performance Relationships, Journal of Applied Psychology, 92 (2): 321-330.
• Erdoğan, B., Liden, R. C. ve Kraimer, M. L. (2006). Justice and Leader-Member Exchange: The Moderating Role of Organizational Culture, The Academy of Management Journal, 49 (2): 395-406.
• Ertan, H. (1997). Otel İşletmeleri Açısından İşgören Devir Hızı, Anlam ve Önemi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı.
• Gün, G. (2008). Konaklama İşletmelerinde İşgören Devir Hızının Personel Motivasyonuna Etkisini Belirlemeye Yönelik Kapadokya Bölgesinde Bir Araştırma. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Düzce Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 3. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hardy, M. E. ve Conway, M. E. (1988). Role Theory: Perspectives for Health Professionals. İkinci Baskı, Norwalk. CT: Appleton & Lange.
• Harris, K. J. ve Kacmar, K. M. (2006). Too Much of A Good Thing? The Curvilinear Effect of Leader-Member Exchange on Stress, Journal of Social Psychology, 146 (1): 65-84.
• Harris, T. B., Li, N. ve Kirkman, B. L. (2014). Leader-Member Exchange (LMX) in Context: How LMX Differentiation and LMX Relational Separation Attenuate LMX's Influence on OCB and Turnover Intention, The Leadership Quarterly, 25: 314-328.
• Hayes, C. T. ve Weathington, B. L. (2007). Optimism, Stress, Life Satisfaction, and Job Burnout in Restaurant Managers, The Journal of Psychology, 141 (6): 565-579.
• Jung, H. S. ve Yoon, H. H. (2013). Is the Individual or the Organization the Cause of Hotel Employees’ Stress? A Longitudinal Study on Differences in Role Stress between Subjects, International Journal of Hospitality Management, 33: 494-499.
• Jung, H. S., Yoon, H. H. ve Kim, Y. J. (2012). Effects of Culinary Employees’ Role Stress on Burnout and Turnover Intention in Hotel Industry: Moderating Effects on Employees’
• Tenure. The Service Industries Journal, 32 (13): 2145-2165.
• Kahn, R. L., Wolfe, D. M., Quinn, R. P. ve Snoek, J. D. (1964). Organizational Stress: Studies in Role Conflict and Ambiguity. New York: John Wiley&Sons.
• Kara, N. (2010). Rol Çatışması ve Rol Belirsizliğinin Çalışanların İş Tatmini Üzerine Etkisinin Araştırılması. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi İşletme Ana Bilim Dalı.
• Kim, A. ve Mor Barak, M. E. (2015). The Mediating Roles of Leader-Member Exchange and Perceived Organizational Support in the Role Stress-Turnover Intention Relationship among Child Welfare Workers: A Longitudinal Analysis, Children and Youth Services Review, 52: 135-143.
• Kim, B. P., Murrmann, S. K. ve Lee, G. (2009). Moderating Effects of Gender and Organizational Level between Role Stress and Job Satisfaction among Hotel Employees. International Journal of Hospitality Management, 28: 612-619.
• Kim, S. S., Im, J. ve Hwang, J. (2015). The Effects of Mentoring on Role Stress, Job Attitude, and Turnover Intention in the Hotel Industry, International Journal of Hospitality Management, 48: 68-82.
• Kim, W. G. ve Brymer, R. A. (2011). The Effects of Ethical Leadership on Manager Job Satisfaction, Commitment, Behavioral Outcomes and Firm Performance, International Journal of Hospitality Management, 30: 1020-1026.
• KTB (2017). Türkiye Turizm Verileri, https://www.ktb.gov.tr/TR-96270/turizm-verileri.html, Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
• Kuean, W. L., Khin, E. W. S. ve Kaur, S. (2010). Employees' Turnover Intention to Leave: The Malaysian Contexts, The South East Asian Journal of Management, 4 (2): 93-110.
• Lee, K. S. ve Mathur, A. (1997). Formalization, Role Stress, Organizational Commitment and Propensity-to-Leave: A Study of Korean Industrial Salesperson, Journal of Global Marketing, 11 (2): 23-42.
• Liden, R. C. ve Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionality of Leader-Member Exchange: An Empirical Assessment through Scale Development, Journal of Management, 24 (1): 43-72.
• Morrow, P. C., Suxuki, Y., Crum, M. R., Ruben, R ve Pautsch, G. (2005). The Role of Leader Member Excgange in High Turnover Work Environments, Journal of Managerial Psychology, 20 (8): 681-694.
• Nayar, K. S. B. (2005). Differential Effects of Organizational Climate and size on Job Satisfaction and Role Stress. (Basılmamış Doktora Tezi). Ahmedabad: Gujarat Üniversitesi.
• Rizzo, J. R., House, R. J. ve Lirtzman, S. (1970). Role Conflict and Ambiguity in Complex Organizations, Administrative Science Quarterly, 15: 150-163.
• Ruyter, K., Wetzels, M. ve Feinberg, R. (2001). Role Stress in Call Centers: Its Effects on Employee Performance and Satisfaction, Journal of Interactive Marketing, 15 (2): 23-35.
• Sarıoğlan, M. (2007). 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinin Yiyecek İçecek Departmanlarında İşgören Devir Hızı: Çeşme Yöresinde Bir Uygulama. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı.
• Schwab, R. ve Iwanicki, E. (1982). Perceived Role Conflict, Role Ambiguity and Teacher Burnout, Educational Administration Quarterly, 18 (1): 60-74.
• Senatra, P. (1980). Role Conflict, Role Ambiguity, and Organizational Climate in a Public Accounting Firm, The Accounting Review, 55 (4): 594-603.
• Settoon, R. P., Bennett, N. ve Liden, R. C. (1996). Social Exchange in Organizations: Perceived Organizational Support, Leader-Member Exchange and Employee Reciprocity, Journal of Applied Psychology, 81 (3): 219-227.
• Thomas, C. H. ve Lankau, M. J. (2009). Preventing Burnout: The Effects of LMX and Mentoring on Socialization, Role Stress and Burnout, Human Resource Management, 48 (3): 417-432.
• Vigoda-Gadot, E. ve Ben-Zion, E. (2004). Bright Shining Stars: The Mediating Effect of Organizational Image on the Relationship between Work Variables and Army Officers' Intentions to Leave the Service for a Job in High-Tech Industry, Public Personnel Management, 33 (2): 201-223.
• Wang, P. Q. (2014). An Investigation of How Gender Moderates the Impact of Leader-Member Excgange (LMX) on front-line Employees’ Work Outcomes in the Hospitatlity Industry. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aucland University of Technology.
• Wayne, S. J., Shore, L. M. ve Liden, R. C. (1997). Perceived Organizational Support and Leader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective, Academy of Management Journal, 40 (1): 82-111.
• Yen, C. D. ve Liu, D. (2013). Does Service Orientation Matter to Employees Performance in the Hospitality Industry: The Mediating Role of LMX, Journal of Hospitality Application&Research, 8 (2): 3-11.