Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi

Yıl 2014, Cilt: 25 Sayı: 1, 35 - 48, 01.06.2014

Fatih Ecer , Fatih Günay

https://doi.org/10.17123/atad.vol25iss195016

Cited By: 34

Öz

Turizm sektörü, gerek ekonomiye sağladığı katkı gerekse istihdam üzerindeki olumlu etkisi nedeniyle ülkelerin ekonomik kalkınmalarında önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle turizm şirketlerinin finansal performanslarını ölçmek yöneticiler, yatırımcılar ve sektörde yer alan diğer şirketler açısından oldukça önemlidir. Ancak geçmişte finansal oranlar, turizm şirketlerinin performanslarının ölçülmesine yönelik olarak nadiren kullanılmıştır. Çalışmanın
temel amacı, turizm şirketlerinin finansal performanslarını finansal oranlardan yararlanarak ölçmektir. Bu amaçla çalışmada Gri İlişkisel Analiz (GİA) yönteminden yararlanılmış ve Borsa İstanbul’da (BIST) işlem gören dokuz turizm şirketinin 2008-2012 dönemine ilişkin finansal performansı likidite, kaldıraç, kârlılık ve faaliyet göstergeleri kapsamındaki on yedi finansal orana göre değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre turizm şirketlerinin finansal
performanslarının ölçülmesinde en önemli gösterge kaldıraç göstergesidir. Çalışmada ayrıca turizm şirketleri performanslarına göre de sıralanmıştır. Bu bağlamda çalışma, turizm sektöründe finansal oranların performans belirlemeye yönelik olarak kullanılabileceğini göstermiştir.

ABSTRACT
Tourism sector is the pupil of countries due to both its contribution to the economy and the positive impact on employment. Measuring the financial performances of the tourism firms, therefore, is crucial for managers, investors
and other businesses in the sector. However, financial ratios were used to rarely to measure the financial performances of the tourism firms in the past. The main purpose of the study is to measure the financial performances of the tourism firms utilizing financial ratios. For this purpose, the Gray Relational Analysis (GRA) method is used in this study and financial performances of nine tourism firms traded in Borsa Istanbul (BIST) are evaluated as to seventeen financial ratios including liquidity, leverage, profitability, and activity indicators between the period 2008-2012. According to the findings, the most important indicator to measure the financial performances of the tourism firms is leverage indicator. Moreover, tourism firms are ranked with respect to the performance in the study. In this context, this study showed that financial ratios could be used in order to determine performance in the tourism sector.

Anahtar Kelimeler

Turizm şirketleri, Finansal perfor

Kaynakça

• Akgüç, Ö. (2010). Finansal Yönetim. İstanbul: Avcıol Basım Yayım.
• Akgün, M. (2002). İşletmelerde Etkinlik ve Nakit Çevirme Süresi Analizi, İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, 60 (12): 186-198.
• Aydeniz, A. S. (2009). Makroekonomik Göstergelerin Firmaların Finansal Performans Ölçütleri Üzerindeki Etkisinin Ölçülmesine
• Yönelik Bir Araştırma: IMKB’ye Kote Gıda ve İçecek Şirketleri Üzerine Bir Uygulama, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27 (2): 263-277.
• Aydın, N., Başar, M. ve Coşkun, M. (2007). Finansal Yönetim. Eskişehir: Genç Matbaası.
• Chen, T. H. (2009). Performance Measurement of an Enterprise and Business Units with an Application to a Taiwanese
• Hotel Chain, International Journal of Hospitality Management, 28: 415-422.
• Chen, M. H. (2011). The Response of Hotel Performance to International Tourism Development and Crisis Events, International Journal of Hospitality Management, 30 (1): 200-212. Chuang, C. L. (2013). Application of Hybrid Case-Based Reasoning for Enhanced Performance in Bankruptcy Prediction, Information Sciences, 236: 174-185.
• Civan, M. (2009). Finansal Tablolar Analizi ve Örnek Uygulamalar, http://www.ttso.org.tr/dosyalar/finansal_analiz.doc, Erişim tarihi: 15.09.2013.
• Coşkun, A. (2007). Stratejik Performans Yönetimi ve Performans Karnesi. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Çil Yavuz, N. (2006). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik
• Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7/2: 162-171.
• Deng, J. (1982). Control Problems of Grey Systems, Systems and Control Letters, 5: 288-294.
• Ecer, F., Ulutagay, G. ve Nasiboglu, E. (2011). Does Foreign Ownership Affect Financial Performance? An Industrial Approach, Middle Eastern Finance and Economics, 14: 152-166.
• Erdil, O. ve Kalkan, A. (2005). Kobilere Sağlanan Desteklerin Kobilerin Performanslarına Etkisi, İstanbul Ticaret Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Dergisi, 4/7: 103-122.
• Fantazy, K. A., Kumar, V. ve Kumar, U. (2010). Supply Management Practices and Performance in the Canadian Hospitality Industry, International Journal of Hospitality Management, 29: 685–693.
• Feng, C. M. ve Wang, R. T. (2000). Performance Evaluation for Airlines Including the Consideration of Financial Ratios, Journal of Air Transport Management, 6: 133-142.
• Golmohammadi, D. ve Mellat-Parast, M. (2012). Developing a Grey-Based Decisionmaking Model for Supplier Selection, International Journal of Production Economics, 137 (2): 191–200.
• Gülcan, N. (2011). Finansal Oranlar Yardımıyla İşletmelerin Finansal Başarısızlıklarının Tespit Edilmesi: IMKB’de Bir Uygulama (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe-Finansman Bilim Dalı.
• Ho, C. T. ve Wu, Y. S. (2006). Benchmarking Performance Indicators for Banks, Benchmarking: An International Journal, 13 (1/2): 147-159.
• Hwang, S. N. ve Chang, T. Y. (2003). Using Data Envelopment Analysis to Measurement Hotel Managerial Efficiency Change in Taiwan, Tourism Management, 24: 357-369.
• Jang, S. C. S., Hu, C. ve Bai, B. (2006). A Canonical Correlation Analysis of E-Relationship Marketing and Hotel Financial Performance, Tourism and Hospitality Management, 6/4: 241-250.
• Kabakçı, Y. (2008). Sermaye Yapısı ile Şirket Performansı Arasındaki İlişki: Gıda Sektöründe Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış, 8 (1): 167-182.
• Kandır, S. Y., Karadeniz, E., Özmen, M. ve Önal, Y. B. (2008). Türk Turizm Sektöründe Büyüme Göstergelerinin Turizm Şirketlerinin Finansal Performansına Etkisinin İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (1): 211-237.
• Kobitek Kobilerin İş Portalı, http://kobitek.com/kobilerde_mali_dili_okumak_1_-_mali_analiz_ve_teknikleri, Erişim tarihi: 16.05.2013.
• Koyuncugil, A. S. ve Özgülbaş, N. (2010). Türk Turizm Sektörünün Finansal Analizi. I. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları
• Kongresi: 27-30 Mayıs 2010 (Nevşehir), 45-64.
• Kuo, M. S. ve Liang, G. S. (2011). Combining VIKOR with GRA Techniques to Evaluate Service Quality of Airports Under Fuzzy Environment, Expert Systems with Applications, 38: 1304-1312.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı web sitesi, www.kultur.gov.tr, Erişim tarihi: 14.06.2013.
• Lee, M. J. ve Jang, S. C. (2007). Market Diversification and Financial Performance and Stability: A Study of Hotel Companies, Hospitality Management, 26: 362-375.
• Okka, O. (2012). Analitik Finansal Yönetim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Okuyan, H. A. ve Taşcı, H. M. (2010). Sermaye Yapısının Belirleyicileri: Türkiye’deki En Büyük 1000 Sanayi İşletmesinde Bir Uygulama, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 4 (1): 105-120.
• Peker, İ. ve Baki, B. (2011). Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacılık Sektöründe Performans Ölçümü, Uluslararası
• İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 4/7: 1-18.
• Rodriguez, T. F. E. ve Robaina, V. P. (2004). Outsourcing and Its Impacts on Operational Objectives and Performance: A Study of Hotel in the Canary Islands, Hospitality Management, 23: 287-306.
• Shang, J. K., Hunt, W. T., Lo, C. F. ve Wang, F. C. (2008). E-commerce and Hotel Performance: Three-Stage DEA Analysis, The Service Industries Journal, 28 (4): 529-540.
• Sharma, A. ve Upneja, A. (2005). Factors Influencing Financial Performance of Small Hotels in Tanzania, International Journal
• of Contemporary Hospitality Management, 17 (6): 504-515.
• Sofyalıoğlu, Ç. (2011). Süreç Hata Modu Etkileri Analizi Gri Değerlendirme Modeli, Ege Akademik Bakış, 11 (1): 155-164.
• Tu r i z m Ve r i l e r i ( 2 0 1 3 ) . h t t p : / / w w w . k u l t u r . g o v . t r /Eklenti/2140,turizmverileripdf.pdf?0, Erişim tarihi: 14.05.2013.
• TÜROFED (2010). http://www.turofed.org.tr/PDF/uyePDFler/turkiye-turizm-verileri-TÜROFED%20TURİZM%20.pdf, Erişim tarihi: 02.06.2013.
• Uçkun, N. ve Girginer, N. (2011). Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Gri İlişki Analizi ile İncelenmesi, Akdeniz İİBF Dergisi, 21: 46-66.
• Wang, F. C., Hung, W. T. ve Shang, J. K. (2006). Measuring Pure Managerial Efficiency of International Tourist Hotel in Taiwan, The Service Industries Journal, 26: 59-71.
• Wang, Y. J. (2009). Combining Grey Relation Analysis with FMCGDM to Evaluate Financial Performance of Taiwan Container Lines, Expert Systems with Applications, 36 (2): 2424-2432.
• Wu, H. H. (2002). A Comparative Study of Using Grey Relational Analysis in Multiple Attribute Decision Making Problems, Quality Engineering, 159 (2): 209-217.
• Wu, W. Y., Hsiao, S. W. ve Tsai, C. H. (2008). Forecasting and Evaluating the Tourist Hotel Industry Performance in Taiwan Based on Grey Theory, Tourism and Hospitality Research, 18 (2): 137-152.