Dünya Ekonomisinde Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Eş-Bütünleşme Analizi (2005-2017)

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 3, 250 - 263, 21.12.2020

Ümit Gaberli , Yağmur Can

https://doi.org/10.17123/atad.659927

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2005-2017 döneminde dünya geneli (124) başta olmak üzere farklı gelir gruplarında yüksek (46), yüksek orta (36), düşük orta (30) ve düşük gelirli (12) ülkeler için uluslararası turizm gelirlerinin toplam ihracattaki payı ile ekonomik büyüme oranları arasında uzun dönemli ilişkinin varlığını ampirik olarak araştırmaktır. Veriler Dünya Bankası istatistiklerinden alınmıştır. Söz konusu dönemin seçilme nedeni, dünya genelinde analiz amaçlandığından, verilerin eksiksiz ve ülke sayısının en fazla olduğu dönem olmasıdır. Panel Eşbütünleşme yaklaşımı ile gerçekleştirilen analiz sonuçları dünya genelinde turizm ile büyüme arasında uzun dönemli ilişki olduğunu göstermektedir. Fakat ülkeler gelir gruplarına göre sınıflandırılıp, analiz tekrarlandığında yüksek ve düşük gelir grubu ülkeler için uzun dönemli ilişki bulunamazken, orta gelir grubu ülkeler için uzun dönemli ilişki bulunmuştur. Bu sonuçlar, turizm – büyüme ilişkisinde ülkelerin gelir düzeyinin belirleyici olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

: Turizm, Ekonomik Büyüme, Uluslararası turizm gelirleri, Eş-bütünleşme analizi

Kaynakça

• Akan, Y. ve Işık, C. (2009). Yabancı Ziyaretçi Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi (1970 – 2007), Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20 (2): 197-203.
• Aslan, A. (2008). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (1): 1-11.
• Aslan, A. (2014). Tourism Development and Economic Growth in the Mediterranean Countries: Evidence from Panel Granger Causality Tests, Current Issues in Tourism, 17 (4): 363-372.
• Bahar, O. ve Bozkurt, K. (2010). Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (2): 255-265.
• Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. İngiltere: John Wiley & Sons Ltd
• Breitung, J. ve Pesaran, H. (2005). Unit Roots and Cointegration in Panels. CESIFO Working Paper, No. 1565. (ss. 1-50). Deutschland: Munich.
• Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics, The Review of Economic Studies, 47 (1): 239-253.
• Chou, M. C. (2013). Does Tourism Development Promote Economic Growth in Transition Countries? A panel Data Analysis, Economic Modelling, 33 (2013): 226–232.
• Çağlayan, E., Şak, N. ve Karymshakov, K. (2012). Relationship between Tourism and Economic Growth: A Panel Granger Causality Approach, Asian Economic and Financial Review, 2 (5): 591-602.
• Çeken, H., Dalgın, T. ve Karadağ, L. (2009). Küreselleşme ve Uluslararası Turizm Arasındaki İlişki, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), 22 (2): 21-36.
• Dumitrescu, E-I. ve Hurlin, C. (2012). Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels, Economic Modelling, 29 (4): 1450-1460.
• Gengenbach, C., Urbain, J. P. ve Westerlund, J. (2015). Error Correction Testing in Panels with Global Stochastic Trends, Journal of Applied Econometrics, 31 (6): 982-1004.
• Gövdeli, T. (2018). Ekonomik Özgürlük, Turizm ve Ekonomik Büyüme: BRICST Ülkelerinde Kónya Bootstrap Nedensellik Analizi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı: 379-390.
• Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica, 37 (3):424-438.
• Guellil, M. S., Belmokaddem, M., Sahraoui, M. A. ve Ghouali, Y. Z. (2015). Tourism Spending-Economic Growth Causality in 49 Countries: A Dynamic Panel Data Approach, Procedia Economics and Finance, 23 (2015): 1613 – 1623.
• Im, K., Pesaran, H. ve Shin, Y. (2003). Testing for Unit Roots in Heterogenous Panels, Journal of Econometrics, 115 (1): 53-74.
• Işık, C. (2010). Türkiye'de Yabancı Ziyaretçi Harcaması ve Turizm Gelirleri İlişkisi: Bir Eş-Bütünleşme Analizi (1970 – 2008), Sosyoekonomi, 13 (13): 115-128.
• Işık, C. (2012). The USA’s Internatıonal Travel Demand and Economic Growth in Turkey: A Causality Analysis: (1990 – 2008), Tourismos: An International Multidisciplinary Journal of Tourism, 7 (1): 235-252.
• Işık, C., Sarıkaya Türk, E. ve Doğru, T. (2018). A Nexus of Linear and Non-linear Relationships between Tourism Demand, Renewable Energy Consumption, and Economic Growth: Theory and Evidence, International Journal of Tourism Research, 20 (1): 38-49.
• Kanca, O. C. (2015). Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği (1980-2013), Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (2015): 1-14.
• Kaygısız, A. D. (2015). Net Turizm Gelirleri ve Büyüme İlişkisi: Var Model-Granger Nedensellik Analizi, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7 (2): 155-164.
• Kızılgöl, Ö. ve Erbaykal, E. (2008). Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2): 351-360.
• Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E. ve Karaçor, Z. (2016). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1): 203-215.
• Lopez, L. ve Weber, S. (2017). Testing for Granger Causality in Panel Data, IRENE Working, University of Neuchatel Institute of Economic Research, 17 (3): 1-12.
• Maddala, G. S. ve Wu, S. (1999). A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and A New Simple Test, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61 (1): 631-652.
• Özcan, C. (2015). Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı ile Analizi: Türkiye Örneği, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46 : 177-199.
• Pesaran, M. H. (2003). A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross Section Dependence. İngiltere: Cambridge Üniversitesi, Cambridge Working Papers in Economics.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. IZA Discussion Paper, No. 1240. (ss. 1-39). Deutschland.
• Pesaran, M. H. ve Tosetti, E. (2007). Large Panels with Common Factors and Spatial Correlations. IZA Discussion Paper, No. 3032. (ss.1-44). Deutschland.
• Pesaran, M. H., Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence, Econometrics Journal, 11 (1): 105–127.
• Škrinjarić, T. (2019). Examining the Causal Relationship between Tourism and Economic Growth: Spillover Index Approach for Selected CEE and SEE Countries, Economies, MDPI, Open Access Journal, 7 (1): 1-19.
• Swamy, P. A. V. B. (1970). Efficient Inference in a Random Coefficient Regression Model, Econometrica, 38 (2): 311-323.
• Tatoğlu, Y. F. (2017). Panel Zaman Serileri Analizi: Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Topallı, N. (2015). Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: 1963-2011, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7 (14): 339–352.
• Tuğcu, T. C. (2014). Tourism and Economic Growth Nexus Revisited: A panel Causality Analysis for the Case of the Mediterranean Region, Tourism Management, 42 (2014): 207-212.
• Westerlund, J. (2007). Testing for Error Correction in Panel Data, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69 (6): 709-748.
• World Bank (2019). World Bank Country and Lending Groups, https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups, Erişim tarihi: 1 Aralık 2019.
• World Bank Open Data (2019). World Bank Open Data Indicators, https://data.worldbank.org/indicator, Erişim tarihi: 3 Aralık 2019.
• Yamak, N., Tanrıöver, B. ve Güneysu, F. (2012). Turizm – Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sektör Bazında Bir İnceleme, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (2): 205-220.