The Role of Women in Tourism of Side in Historical Narrative: A Story of an Era

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 3 - Cumhuriyetin 100. Yılında Türk Turizmi Özel Sayısı, 354 - 367, 29.10.2023

Arzu Toker , Songül Çilem Kaya

https://doi.org/10.17123/atad.1314142

Öz

This study aims to determine the place of women in tourism of Side throughout the history of the Republic. Understanding the status of women's labour in tourism has always been a topical research agenda. Considering that women make up more than half of the labour force in global tourism, it is important to investigate the relationship between women and tourism. This study aimed to understand the role of women in tourism in Side, one of the most important regions of Turkish tourism, in the historical process. To achieve this goal, the researchers examined transcripts of interviews conducted in Side as part of the Turkish Tourism Oral History Project, which was carried out by the Anadolu University Faculty of Tourism between 2012 and 2015. The participant narratives were then presented in a chronological flow. The study found that the acceptance of tourism in Side has unique characteristics that are shaped by its historical context, and that culture plays an important role in this process. Additionally, women have played a significant role in pioneering tourism development in Side. In addition, it was also concluded that the massification of tourism has changed the position of women in the sector.

Anahtar Kelimeler

Women in tourism, Tourism development, Narrative analysis, Tourism history, Side

Tarihsel Anlatıda Kadının Side Turizmindeki Yeri: Bir Devrin Hikayesi

Öz

Bu çalışma kapsamında Cumhuriyet Tarihi boyunca kadının Side turizmindeki yerini belirlemek amaçlanmaktadır. Turizmde kadın emeğinin durumunu anlamak bir araştırma gündemi olarak güncelliğini her zaman korumaktadır. Küresel turizmde işgücünün yarısından fazlasını kadınların karşıladığı düşünüldüğünde, kadın ve turizm ilişkisinin araştırılması önem taşımaktadır. Bu araştırmada da Türkiye turizminin en önemli bölgelerinden biri olan Side’de tarihsel süreçte kadının turizmdeki yeri anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla 2012-2015 yılları arasında Anadolu Üniversitesi Turizm Fakültesi tarafından gerçekleştirilen Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Projesi çerçevesinde Side’de yapılan görüşme metinlerinin deşifrelerinden oluşan dokümanlar incelenmiş ve katılımcı anlatıları kronolojik bir akışla sunulmuştur. Araştırmanın sonuçları, Side turizminin kabul sürecinin kendi tarihsel bağlamı içerisinde özgün nitelikler taşıdığını, turizmi kabul sürecinde kültürün etkili olduğunu, Side turizminin öncülüğünü kadınların yaptığını göstermiştir. Ayrıca turizmin kitleselleşmesinin, kadınların sektördeki konumlarını değiştirdiği de ulaşılan sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Turizm ve kadın, Turizm gelişimi, Anlatı analizi, Turizm tarihi, Side

Kaynakça

• Aitchison, C. (2009). Gender and Tourism Discourses: Advancing the Gender Project in Tourism Studies. İçinde; T. Jamal ve M. Robinson (Editörler) The Sage Handbook of Tourism Studies (ss. 631-644). Londra: Sage Publications.
• Akoğlan, M. (1996). Konaklama Endüstrisinde Kadının Konumu, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 7 (2): 16-23. Alkan, Ö. (2014). Konaklama İşletmelerinde Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Engellerin Kariyer Planlamasına Etkisi: Marmaris Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm Fakültesi.
• Arslan, E. (2022). Nitel Araştırmalarda Geçerlilik ve Güvenilirlik, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (51): 395-407.
• Arslan, E. (2023). Turist Anlatıları Perspektifinden Varoş Destinasyonları Deneyimi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 34 (2), 19-31.
• Ateş, A. ve Başaran, M. (2019). Kırsal Kalkınmanın Sağlanmasında Kadın İstihdamı: Afyonkarahisar Gazlıgöl Termal Turizm Bölgesi Araştırması. Journal of Yaşar University, 14(54): 87-95.
• Balcı, E. ve Aslan, E. B. (2022). Turizmde Çalışan Kadın Sorunları: Antalya’da 5 Yıldızlı Otellerin Yiyecek-İçecek, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10 (3): 1674-1698.
• Barut, A. (2018). Görüşen: Aysel Yılmaz. İçinde; N. Kozak (Editör). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri Cilt I (ss. 17-26). İstanbul. İstanbul: Yıkılmazlar.
• Barut, N. (2018). Görüşen: Gözde Türktarhan. İçinde; N. Kozak (Editör). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri Cilt I (ss. 154-163). İstanbul. İstanbul: Yıkılmazlar.
• Bayrakçı, S. ve Zencir, E. (2018). Muz Bahçelerinden Turizm Cennetine: Alanya’nın Turizm Yolculuğu. İçinde; N. Kozak (Editör). Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm Kurumlar Kuruluşlar Turizm Bölgeleri Meslekler (ss. 53-71). İstanbul: Yıkılmazlar Yayıncılık.
• Bayram, A. T. (2019). Türk Turizm Alan Yazınında Kadınlar Üzerine Yapılan Çalışmaların Bibliyometrik Analizi, Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 8 (2): 55-77.
• Bensemann, J. ve Hall, C. M. (2010). Copreneurship in Rural Tourism: Exploring Women's Experiences, International Journal of Gender and Entrepreneurship, 2 (3): 228-244.
• Boluk, K. A. ve Panse, G. (2022). Recognising the Regenerative Impacts of Canadian Women Tourism Social Entrepreneurs through a Feminist Ethic of Care Lens, Journal of Tourism Futures, 8 (3): 352-366.
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method, Qualitative Research Journal, 9 (2): 27-40.
• Boyacıoğlu, E. Z. ve Elmas, Ç. (2020). “Turizm ve Kadın” Olgusunun Bibliyometrik Yaklaşım ile İncelenmesi, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17 (1): 32-52.
• Buğra, A. ve Özkan, Y. (2014). Akdeniz’de Kadın İstihdamının Seyri. İstanbul: İletişim Yayınları. Cave, P. ve Kilic, S. (2010). The Role of Women in Tourism Employment with Special Reference to Antalya, Turkey, Journal of Hospitality Marketing and Management, 19 (3): 280-292.
• Charmaz, K. (1990). ‘Discovering’ Chronic Illness: Using Grounded Theory, Social Science and Medicine, 30 (11): 1161-1172.
• Çelik, C. (2013). Güvencesizlik ve İşçi Sınıfı Oluşumu: Antalya Turizm İşçilerinin Sınıf Deneyimi Olarak Güvencesizlik (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı.
• Çiçen, C., Boyacıoğlu, E. Z. ve Oğuzhan, A. (2020). Turizmde Kadın İşgücünün Cinsiyet Ayrımcılığı Algısı: Edirne İlinde Bir Araştırma, Tourism and Recreation, 2 (Ek 1): 54-63.
• Dalkıranoğlu, T. (2006). Çalışma Yaşamında Kadın İşgücü ve Cinsiyet Ayrımcılığı: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm ve Otel İşletmeciliği Anabilim Dalı.
• Dan, N. ve Shimizu, T. (2022). Effective Resources to Mobilize Women Entrepreneurship: A Success Case Study of Family Tourism Businesses in Tioman Island, Malaysia, Sustainability, 14 (15): 9133.
• Díaz-Carrión, I. A. ve Vizcaino, P. (2022). Mexican Women’s Emotions to Resist Gender Stereotypes in Rural Tourism Work, Tourism Geographies, 24 (2-3): 244-262.
• Ekiz Gökmen, Ç. (2011). Türk Turizminin Yabancı Gelinleri: Marmaris Yöresinde Turizm Sektöründe Çalışan Göçmen Kadınlar, Çalışma ve Toplum, 1 (28): 201-232.
• Emir, O. ve Toker, A. (2020). Turizmde Bağımlılık ve Gelişme. İçinde; O. Emir (Editör) Turizm Sosyolojisi (ss. 109-141). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ertac, M. ve Tanova, C. (2020). Flourishing Women through Sustainable Tourism Entrepreneurship, Sustainability, 12 (14): 5643.
• Fidan, F. ve Nam, D. (2012). Kırsal Turizmde Yeni Dinamikler: Kadın Girişimciler-Taraklı Örneği, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (23): 51-57.
• Filimonau, V., Matyakubov, U., Matniyozov, M., Shaken, A. ve Mika, M. (2022). Women Entrepreneurs in Tourism in a Time of a Life Event Crisis, Journal of Sustainable Tourism, 1-23.
• Gebelek, G. (2008). The New International Migration from a Gender Perspective: A Case Study of Post-Sovietservants of Tourism in Antalya (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı.
• Güney, E. (2022). Toplumsal Cinsiyet Algısının Kadın Yöneticilerin Kariyer Gelişimine Etkisi: Turizm Sektöründe Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce: Düzce Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Turizm ve Otel İşletmeciliği Anabilim Dalı.
• Hillman, W. ve Radel, K. (2022). The Social, Cultural, Economic and Political Strategies Extending Women’s Territory by Encroaching on Patriarchal Embeddedness in Tourism in Nepal, Journal of Sustainable Tourism, 30 (7): 1754-1775.
• Ireland-Gemie, B. (2015). From Kerouac to the Hippy Trail: Some Notes on the Attraction of on the Road to British Hippies, Studies in Travel Writing, 19 (1): 66-82.
• Işık, Z., Çetinkaya, N. ve Işık, F. M. (2017). Mutluluğun İş Tatmini Üzerindeki Rolü: Erzurum İli Palandöken Kış Turizm Merkezinde Yer Alan Konaklama İşletmelerindeki Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2): 457-471.
• İkikat, H. E. (2022). Türkiye’deki Kadın Şeflerin Varoluş Çabaları (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı.
• İstanbullu Dinçer, F., Akova, O., Muğan Ertuğrul, S. ve Aydoğan Çiftçi, M. (2016). Türkiye’de Turizm Sektöründe Kadın İstihdamı: İmkanlar ve Engeller, Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, (1): 379-395. Kabil, M., Ali, M. A., Marzouk, A. ve Dávid, L. D. (2022). Gender Perspectives in Tourism Studies: A Comparative Bibliometric Analysis in the MENA Region, Tourism Planning and Development, 1-23.
• Kaplankıran, D. (2021). Turizm Sektöründe Çalışan Kadınların Yaşadıkları Sorunlar ve Zorluklar: Antalya Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Ana Bilim Dalı.
• Kaya, B. (2014). Alanya’da 1985 Öncesi Konaklama İşletmelerinin Arazi Sahipliği Bağlamında İncelenmesi. İçinde; N. Kozak (Editör) III. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 200-213). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kaya, Ş. (2017). Turizmde Kadın Emeği, Karatahta İş Yazıları Dergisi, (9): 1-22. Kemer, E. ve Aslan, Z. (2022). Konaklama İşletmelerinde Kadın Yönetici Olmak: Vignette Tekniği Uygulaması, Turizm Akademik Dergisi, 9 (2): 39-53.
• Kimbu, A. N., Ngoasong, M. Z., Adeola, O. ve Afenyo-Agbe, E. (2019). Collaborative Networks for Sustainable Human Capital Management in Women’s Tourism Entrepreneurship: The Role of Tourism Policy, Tourism Planning and Development, 16 (2): 161-178.
• Koc, E. (2020). Do Women Make Better in Tourism and Hospitality? A Conceptual Review from a Customer Satisfaction and Service Quality Perspective, Journal of Quality Assurance in Hospitality and Tourism, 21 (4): 402-429.
• Kozak, N. (2018). (ed.) Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri Cilt I. İstanbul: Yıkılmazlar.
• Kozak, N. (2018). Türkiye’de Hippiler (1965-1979). İçinde; N. Kozak (Editör) Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm Kurumlar Kuruluşlar Turizm Bölgeleri Meslekler (ss. 859-908). İstanbul: Yıkılmazlar Yayıncılık.
• Köse, Z. (2014). Turizmde Kadın İstihdamı ve Kadın Girişimciliği Beypazarı Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji Anabilim Dalı.
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Londra: Sage Publications. Mansel, A. M. (1978). Side: 1947-1966; Yılları, Kazıları ve Araştırmalarının Sonuçları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Mayring, P. (2014). Qualitative Content Analysis: Theoretical Foundation, Basic Procedures and Software Solution. Klagenfurt. Social Science Open Access Repository.
• Morgan, H. (2022). Conducting a Qualitative Document Analysis, Qualitative Report, 27 (1): 64-77 Oktik, N. (2001). Turizm Sektöründe Çalışan Kadınların Toplumsal Değişime Etkileri, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4): 145-151.
• Oral, M. (2021). Akdeniz Işıkları. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi. Radović-Marković, M. ve Živanović, B. (2019). Fostering Green Entrepreneurship and Women’s Empowerment through Education and Banks’ Investments in Tourism: Evidence from Serbia, Sustainability, 11 (23): 1-16.
• Rasanjali, C., Sivashankar, P. ve Mahaliyanaarachchi, R. P. (2021). Women Participation in Rural Tourism: A Case of Ella, Sri Lanka, AGRARIS: Journal of Agribusiness and Rural Development Research, 7 (2): 256-269. Sánchez, J. L. R., Caruso, N. N. M., Guarín, L. V. P. A. F., Muñoz, E. C. ve Nicholls, J. F. G. (2022). Evolution of Women in the Spanish Labor Market of the Tourism Industry, Procedia Computer Science, (203): 615-620.
• Serinikli, N. (2019). Kırsal Alandaki Mikro Kadın Girişimcilerin Kooperatifleşmeye Karşı Tutumları: Agro-Turizm Kadın Kooperatifleri, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 14 (1): 45-57.
• Seyfi, S., Hall, C. M. ve Vo-Thanh, T. (2022). The Gendered Effects of Statecraft on Women in Tourism: Economic Sanctions, Women’s Disempowerment and Sustainability?, Journal of Sustainable Tourism, 30 (7): 1736-1753. Solmaz, C. (2020). Türkiye’de Yönetimde Kadın Olmak: Turizm Sektörüne Yönelik Bir Durum Çalışması (Basılmamış Doktora Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı.
• Şahin, C. ve Duran, G. (2019). İzmir-Turgutlu (Hamidiye) Köyünde Giritli Muhacirler, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17 (1): 94-123.
• Şenel, A. (2018). Görüşen: Duygu Yetgin. İçinde; N. Kozak (Editör). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri Cilt I (ss.27-42). İstanbul: Yıkılmazlar Yayıncılık.
• Toker, A. (2019). Cumhuriyetin Başkentinde Bir Münevverler Kulübü: İstanbul Pastanesi (1920-1955). İçinde; N. Kozak (Editör) Dünden Bugüne Ankara Otel, Lokanta, Pastane, Turizm (ss. 157-179). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Toker, A. (2021) Girit’ten Side’ye Göç: Turizm ile Uyumlanan Yaşamlar. İçinde; S. Kolukırık ve G. Dinç (Editörler). Antalya Göç Kitabı (ss.67-92). Konya: Palet Yayınları.
• Tristanti, T., Nurhaeni, I. D. A., Mulyanto, M. ve Sakuntalawati, R. D. (2022). The Role of Women in tourism: A Systematic Literature Review, KnE Social Sciences, 545-554.
• Turan, A., Yılmaz, A. ve Yetgin, D. (2018). Bin Yıllık Uykusundan Uyanan Kent: Side. İçinde; N. Kozak (Editör) Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm Kurumlar Kuruluşlar Turizm Bölgeleri Meslekler (ss. 237-262). İstanbul: Yıkılmazlar Yayıncılık.
• Türktarhan, G., Toker, A. ve Kozak, N. (2022). The Roots of Tourism: Hippies, Journal of Multidisciplinary Academic Tourism, 7 (2): 85-94.
• Uçar, A. (2018). Görüşen: Duygu Yetgin. İçinde; N. Kozak (Editör). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri Cilt I (ss. 3-16). İstanbul. İstanbul: Yıkılmazlar.
• Uduji, J. I., Okolo-Obasi, E. N., Onodugo, V. A., Nnabuko, J. O. ve Adedibu, B. A. (2021). Corporate Social Responsibility and the Role of Rural Women in Strengthening Agriculture-Tourism Linkages in Nigeria’s Oil Producing Communities, Journal of Tourism and Cultural Change, 19 (6): 754-780.
• Untari, S. ve Suharto, Y. (2020). The Development of Youth and Woman Entrepreneurship Program in Village Tourism through Partnership, Geo Journal of Tourism and Geosites, (33): 1538-1544.
• UNWTO. (2019). World Tourism Organization Global Report on Women in Tourism 2010. e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284420384. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
• Vukovic, D. B., Petrovic, M., Maiti, M. ve Vujko, A. (2021). Tourism Development, Entrepreneurship and Women's Empowerment–Focus on Serbian Countryside, Journal of Tourism Futures, 1-21.
• Yetiş, Ş. A. ve Çalışkan, N. (2020). Turizm Sektöründe Kadın İstihdamı: Mevcut Duruma İlişkin Bir Değerlendirme, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (3): 105-119.
• Yıldırım, H. (2018). Görüşen: Aysel Yılmaz. İçinde; N. Kozak (Editör). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri Cilt I (ss. 71-90). İstanbul: Yıkılmazlar.
• Yükser, A. (2018). Görüşen: Arzu Turan (Toker). İçinde; N. Kozak (Editör). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri Cilt I (ss. 56-72). İstanbul. İstanbul: Yıkılmazlar. Ankara: Detay Yayıncılık