Kente Karşı İşlenen Suçlar Bağlamında Grand İsias Otel Örneği: Otellerin Güvenliğini Yeniden Düşünmek

Yıl 2024, Cilt: 35 Sayı: 1, 74 - 93, 09.07.2024

Arzu Toker , Rümeysa Unat

https://doi.org/10.17123/atad.1439205

Öz

Türkiye’de büyük kayıplara yol açan Kahramanmaraş depreminde çöken yüzlerce bina, binlerce insanın ölmesine neden olmuştur. Adıyaman’da yıkılan binalar arasında şehrin en büyük oteli Grand İsias Otel’in de olması gözleri konuklarına mezar olan otellere çevirmiştir. Depremde yıkılan tek otel olmasa da Türkiye eğitim gezisinde olan turist rehberi adayları ile KKTC’li çocuk voleybolcuların bu enkazda ölmesi Grand İsias Otel’i, mezar otellerin sembolü hâline getirmiştir. Bu araştırmada kentlere karşı işlenen suçlar bağlamında ele alınabilecek suistimallerin; Grand İsias Otel örneğinden yola çıkarak Kahramanmaraş depreminde yıkılan tüm otellerin durumunu, hataların çerçevesini ve turizm medyası yoluyla kamuoyunda nasıl temsil edildiğini ortaya koymak amacıyla nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması benimsenmiştir. Araştırmanın verilerini, turizm medyasının en çok okunan beş platformunda yayımlanan depremde yıkılan oteller ile ilgili 156 haber metni oluşturmuştur. Haber metinleri nitel veri analiz programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Analizler sonucunda ilgili haberlerin, yıkılan otellerin temsiliyeti, enkaz altındakilerin temsiliyeti, Grand İsias Otel’in mezar otel olarak sembolleşmesi ve deprem sonrası çağrışımlar ile ilgili bulgular elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Kente karşı suçlar, Adıyaman, Grand İsias Otel, Otellerde güvenlik konuları

Etik Beyan

Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi'ne önerilen " Kente Karşı İşlenen Suçlar Bağlamında Grand İsias Otel Örneği: Otellerin Güvenliğini Yeniden Düşünmek" başlıklı makalede anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmadığını ve bu sebeple etik kurul iznine gerek olmadığını, çalışma sürecinde tüm etik kurallara uyulduğunu beyan ederiz.

The Case of Grand Isias Hotel in the Context of Crimes Against City: Rethinking the Safety and Security of Hotels

Öz

The Kahramanmaraş earthquake in Türkiye caused substantial losses, resulting in the collapse of hundreds of buildings and the death of thousands of people. Among the buildings that collapsed in Adıyaman was the city’s largest hotel, the Grand Isias Hotel, which turned the focus into hotels that became graves for their guests. Although it was not the only hotel that collapsed during the earthquake, the deaths of tourist guide candidates on an educational trip from Turkey and child volleyball players from the Turkish Republic of Northern Cyprus in this wreckage made the Grand Isias Hotel a symbol of such tragic events. This study adopts case study approach, one of the qualitative research methodologies, to investigate the malpractices that can be considered crimes against cities, using the example of the Grand Isias Hotel to explore the condition of all the hotels that collapsed during the Kahramanmaraş earthquake, the scope of the errors, and how these issues were represented in the tourism media. The data for this research consists of 156 news related to the hotels that collapsed during the earthquake, published on the five most widely read tourism media platforms. These news were analyzed using a qualitative data analysis program. The analysis revealed findings related to the representation of the collapsed hotels, the representation of those trapped under the rubble, the symbolism of the Grand Isias Hotel as a “Grave Hotel”, and the post-earthquake associations.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Crimes against city, Safety and security issues in hotels, Adıyaman, Grand Isias Hotel

Kaynakça

• AFAD (2023). Kahramanmaraş’ta Meydana Gelen Depremler Hk. Basın Bülteni-36. https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-36, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Akalın, M. (2018). Kente Karşı İşlenen Suçların Faili İmar Afları. Konya: İksad Yayınevi.
• Aksoy, E. (2007). Suç ve Güvenli Kent Yaklaşımı, TMMOB Ankara Şubesi Yayınları, 06 (55): 11-15.
• Aliağaoğlu, A. ve Uğur, A. (2021). Kentlerde Suç ve Suça İten Sebepler, Suçla İlgili Teorik Çalışmalar,. Doğu Coğrafya Dergisi, 26 (45): 37-54.
• Alp, B. (2012). Kente Karşı Suç Kavramına Kıyı Alanlarındaki İmar Uygulamaları Çerçevesinden Bir Bakış: Kuşadası Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Arslan, E. (2022). Nitel Araştırmalarda Geçerlilik ve Güvenilirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı (51): 395-407.
• Aydın, M. K. (2003). Kapitalizm ve Kriz. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6): 1-10.
• Bahçeci, H. I. (2017). Neoliberalizmin Kentsel Mekândaki Tezahürü Olarak Kentsel Dönüşüm, Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, 5 (1): 36-47.
• Barbieri, C. B., Schwarzbold, A., ve Raya Rodriguez, M. T. (2007). Environmental Crime Investigation in Arroio Do Meio, Rio Grande Do Sul, Brazil: Tannery and Shoe Factory Waste Landfill Case Study. Environmental Forensics, 8 (4): 361-369.
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as A Qualitative Research Method, Qualitative Research Journal, 9 (2): 27-40.
• Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide Through Qualitative Analysis. Londra: Sage Publications.
• Chiodelli, F. (2019). The Illicit Side of Urban Development: Corruption and Organised Crime in the Field of Urban Planning, Urban Studies, 56 (8): 1611-1627.
• Creswell, J. W. ve Poth, C. N. (2016). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches. Londra: Sage Publications.
• Cumhuriyet Gazetesi (2023). Depremde Onlarca Kişiye Mezar Olmuştu... Yıkılan Isias Otel'de 'gizlilik' bilmecesi. https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/depremde-onlarca-kisiye-mezar-olmustu-yikilan-isias-otelde-gizlilik-bilmecesi-2053687, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Cumhuriyet Gazetesi (2024). Kırçuval Otel'de Delil Karartma Riski. https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/kircuval-otelde-delil-karartma-riski-2171345?utm_medium=AramaSonuc&utm_source=AramaSonuc, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• Çelik, Z. (2012). Neoliberalizmin Kısa Tarihi, İdealkent, 3 (7): 187-193.
• Dündar, H. (2015). İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5 (1): 87-110.
• Dünya Sağlık Örgütü (2023). Türkiye Earthquakes - 1 year on. https://www.who.int/europe/news-room/spotlight/turkiye-earthquakes-1-year-on, Erişim tarihi: 06 Şubat 2024.
• Ertan, K. A. (2014). Kent ve Kentli Hakları. Ankara: Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Gazete Duvar (2023). 'İlk Sarsıntıda Yıkılan Oteller 'Hasarsız' Raporunu Nasıl Aldı?' https://www.gazeteduvar.com.tr/ilk-sarsintida-yikilan-oteller-hasarsiz-raporunu-nasil-aldi-haber-1605000, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• Geray, C. (2007). Güvenli Kent ve Kente Karşı Suç Üzerine, TMMOB Ankara Şubesi Yayınları, 06 (55): 50-55.
• Green, P. (2005). Disaster By Design: Corruption, Construction and Catastrophe, British Journal of Criminology, 45 (4): 528-546.
• Haber Dairesi (2023). Konyalı TIR Şoförü Malatya’daki Otel Enkazında Can Verdi. https://haberdairesi.com/turkiye/konyali-tir-soforu-malatyadaki-otel-enkazinda-can-verdi-89978h, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Habertürk Gazetesi (2023a). 31 Kişiye Mezar Olan Rezidansın Bilirkişi Raporu "Pes" Dedirtti! https://www.haberturk.com/31-kisiye-mezar-olan-rezidansin-bilirkisi-raporu-pes-dedirtti-malatya-haberleri-3631252, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Habertürk Gazetesi (2023b). Depremde 14 Kişinin Öldüğü Kahramanmaraş'taki Arıkan Otel'in Taşıyıcılarında Yetersizlik Tespit Edildi. https://www.haberturk.com/kahramanmaras-haberleri/33246922-depremde-14-kisinin-oldugu-kahramanmarastaki-arikan-otelin-tasiyicilarinda-yetersizlik, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Kalonya, D. H. ve Yıldırım, Z. (2020). Kent Suçu ya da Kente Karşı Suç: İzmir Örneği, İdealkent, 11 (30): 747-766.
• Karadağ, A. ve Durukan, Z. (2022). Neoliberal Kentleşmenin Mekânsal Yansıması Olarak Güvenlikli Siteler ve Türkiye, Ege Coğrafya Dergisi, 31 (1): 207-220.
• Karaman, A. ve Foroughi, S. (2023). Turizm İşletmelerinin Deprem Yönetmeliğine Göre Yapılması ve Değerlendirilmesi İçinde Ç. Ünüsan, M. Sezgin ve A. Köseoğlu (Editörler) Deprem ve Turizm (ss. 7-19). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Karasu, M. A. (2007a). İmar Uygulamaları Bağlamında Kente Karşı Suç (Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karasu, M. A. (2007b). Kente Karşı İşlenen Suçlar ve Suçun Aktörleri, TMMOB Ankara Şubesi Yayınları, 06 (55): 56-63.
• Karo, E. (2017). Kente Karşı Suç Türü Olarak Yasadışı Yapılaşma İçinde, Hikmet Uluslararası Hakemli İlmi Araştırma Dergisi, 15 (30): 54-69
• Keleş, R. (2007). Kente Karşı Suç, TMMOB Ankara Şubesi Yayınları, 06 (55): 45-47.
• Keleş, R. ve Mengi, A. (2017). Kent Hukuku. Ankara: İmge Kitabevi.
• Köseoğlu, F. G. ve Sönmez, F. N.Ö. (2022). Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Projesi Kente Karşı İşlenmiş Bir Suç Mudur? İdealkent, 37 (13): 1963-1980.
• Lincoln, Y. ve Guba, E. (1985). Naturalistic Inquiry: Establishing Trustworthiness. Beverly Hills: Sage Publications.
• Mengi, A. (2007). Kente Karşı Suç-İmar Suçu, TMMOB Ankara Şubesi Yayınları, 06 (55): 47-49.
• Milliyet Gazetesi (2023). Makyajlanmış Ölüm Rezidansı. https://www.milliyet.com.tr/gundem/makyajlanmis-olum-rezidansi-6900792, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Mosedale, J. (2016). Conclusion: Tourism and Neoliberalism: States, the Economy and Society. İçinde; Neoliberalism and the Political Economy of Tourism (ss. 157-166). Londra: Routledge.
• Sabah Gazetesi (2023). 32 Emekçi Aynı Yerde Hayatını Kaybetti. https://www.sabah.com.tr/yasam/32-emekci-ayni-yerde-hayatini-kaybetti-6373561, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Sezgin M. ve Karagöz B. S. (2023). Kahramanmaraş Depreminin Konaklama İşletmelerine Etkisi ve Fay Tehdidi. İçinde; Ç. Ünüsan, M. Sezgin ve A. Köseoğlu (Editörler) Deprem ve Turizm (ss. 105-118). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Sözcü (2023). Usulsüzlüğün Üstü İmar Barışıyla Kapatıldı, 31 Kişiye Mezar Oldu. https://www.sozcu.com.tr/usulsuzlugun-ustu-imar-barisiyla-kapatildi-31-kisiye-mezar-oldu-wp7838824, Erişim tarihi: 09 Şubat 2024.
• Takvim Gazetesi (2023). Malatya Avşar Otel'de Can Pazarı! Sahibi Osman Avşar Konuştu! Yerle Bir Olan Avşar Otel'de Kaç Kişi Var, Enkaz Altındakiler Kurtarıldı Mı? https://www.takvim.com.tr/haberler/2023/02/07/malatya-avsar-otelde-can-pazari-sahibi-osman-avsar-konustu-yerle-bir-olan-avsar-otelde-kac-kisi-var-enkaz-altindakiler-kurtarildi-mi/3, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• TCK (2004). Türk Ceza Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf, Erişim tarihi: 05 Şubat 2024.
• Tekeli, H. N. (2021). Turizm Yatırım Projelerinde, Yatırım Kararını ve Yatırım Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler. İçinde; Ş. Karabulut (Editör) İşletmecilik Pazarlama ve Kültür Perspektifinden Turizm (ss. 29-38). Ankara: Detay Yayıncılık.
• TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası (2019). Kent Suçları Haritası. https://izmir.imo.org.tr/TR,42839/kent-suclari-haritasi.html, Erişim tarihi: 06 Şubat 2024.
• TRT Haber (2023). Adıyaman'da 5 Kişinin Hayatını Kaybettiği Otel Neden Yıkıldı? https://www.trthaber.com/haber/turkiye/adiyamanda-5-kisinin-hayatini-kaybettigi-otel-neden-yikildi-748671.html, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• Tseng, P. K., Chiang, C. M., Hu, H. Y. ve Chen, C. Y. (2008). Categories of Building Violations and Environmental Externalities-Empirical Observation in Taiwan. https://www.prres.org/uploads/763/1742/Tseng_Categories_Of_Building_Violations_And.pdf, Erişim Tarihi: 18 Mart 2024.
• Turizm Ajansı (2023a). Depremde Yıkılan Otelin Sahibine Tahliye! https://www.turizmajansi.com/haber/depremde-yikilan-otelin-sahibine-tahliye-h61223, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• Turizm Ajansı (2023b). Rehberlerden Oteller İçin Denetim Çağrısı! https://www.turizmajansi.com/haber/rehberlerden-oteller-icin-denetim-cagrisi-h58588, Erişim Tarihi: 14 Nisan 2023.
• Turizm Gazetesi (2023a). Bakanlık açıkladı: Deprem bölgesinde 81 otel yıkıldı. https://www.turizmgazetesi.com/haber/bakanlik-acikladi-deprem-bolgesinde-81-otel-yikildi/84543, Erişim tarihi: 18 Ocak 2024.
• Turizm Gazetesi (2023b). Depremde Yıkılan 23 Otelden 2’sinin Sahibi Tutuklandı https://www.turizmgazetesi.com/haber/depremde-yikilan-23-otelden-2-sinin-sahibi-tutuklandi/84396, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• Turizm Gazetesi (2023c). İşte Depremde Yıkılan 23 Otel: Sahipleri, Siyasi İlişkileri ve Diğer Bilgiler. https://www.turizmgazetesi.com/haber/iste-depremde-yikilan-23-otel-sahipleri-siyasi-iliskileri-ve-diger-bilgiler/84372, Erişim tarihi: 18 Ocak 2024.
• Turizm Gazetesi (2023ç). İsias Otel ve Yargı. https://www.turizmgazetesi.com/yazi/isias-otel-ve-yargi/3855, Erişim Tarihi: 20 Şubat 2023.
• Turizm Güncel (2023a). Bakanlık depremde çöken ve zarar gören otel sayısını açıkladı. https://www.turizmguncel.com/haber/bakanlik-depremde-coken-ve-zarar-goren-otel-sayisini-acikladi, Erişim tarihi: 14 Nisan 2023
• Turizm Güncel (2023b). Depremde Yıkılan Kırçuval Otel’in Davasında Bir Tahliye Daha. https://www.turizmguncel.com/haber/depremde-yikilan-kircuval-otelin-davasinda-bir-tahliye-daha, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• Turizm Güncel (2023c). Korkunç! Malatya'daki Depremde 4 Otel ve Bir Rezidans Çöktü. https://www.turizmguncel.com/haber/korkunc-malatyadaki-depremde-4-otel-ve-bir-rezidans-coktu, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Turizm Güncel (2023ç). Trend Garden Residence Yerle Bir Oldu. https://www.turizmguncel.com/haber/uc-yil-once-yapilan-trend-garden-residence-yerle-bir-oldu, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Turizm Güncel (2023d). Depremde Çöken Saffron Hotel ile İlgili Dikkat Çeken Bilgi. https://www.turizmguncel.com/haber/depremde-coken-saffron-hotel-ile-ilgili-dikkat-ceken-bilgi, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Turizm Güncel (2023e). Kazancı Otelin Sahibi de Gözaltında. https://www.turizmguncel.com/haber/kazanci-otelin-sahibi-de-gozaltinda, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Turizm Güncel (2023f). Depremde Çöken İsias Hotel Hakkında Suç Duyurusu. https://www.turizmguncel.com/haber/depremde-coken-isias-hotel-hakkinda-suc-duyurusu, Erişim tarihi: 14 Nisan 2023.
• Turizm Güncel (2023g). Kuşadası’ndaki Turizm Tesislerine Sismik İzolatör Zorunluluğu Geliyor. https://www.turizmguncel.com/haber/kusadasindaki-turizm-tesislerine-sismik-izolator-zorunlulugu-geliyor, Erişim tarihi: 14 Nisan 2023.
• Turizm Güncel (2024a). 17 Kişinin Öldüğü Kırçuval Otel İle İlgili ‘Delil Karartma’ Uyarısı https://www.turizmguncel.com/haber/17-kisinin-oldugu-kircuval-otel-ile-ilgili-delil-karartma-uyarisi, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• Turizm Güncel (2024b). 72 Kişiye Mezar Olan İsias Otelin Sahibi Mahkemede Kendini Nasıl Savundu? https://www.turizmguncel.com/haber/72-kisiye-mezar-olan-isias-otelin-sahibi-mahkemede-kendini-nasil-savundu, Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
• Turizm Günlüğü (2023a). Depremde Yıkılan Kazancı Otel’in Sahibine Gözaltı. https://www.turizmgunlugu.com/2023/02/19/depremde-yikilan-kazanci-otelin-sahibine-gozalti/, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Turizm Günlüğü (2023b). Depremde Yıkılan Bazı Oteller ve Siyasi Bağlantıları… https://www.turizmgunlugu.com/2023/02/22/iste-depremde-yikilan-bazi-oteller-ve-siyasi-baglantilari/, Erişim tarihi: 14 Nisan 2023.
• Turizm Günlüğü (2023c). Depremde Yıkılan 25 Otelden Sonra Ne Yaptık? https://www.turizmgunlugu.com/2023/03/10/depremde-yikilan-25-otelden-sonra-ne-yaptik/, Erişim tarihi: 14 Nisan 2023.
• Turizm Günlüğü (2024). İsias Otel Davası Başladı. https://www.turizmgunlugu.com/2024/01/03/isias-otel-davasi-basladi/, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Turizm Haber Merkezi (2023a). Enkaza Dönen Otelin Kolonlarını Kesmişler! https://www.turizmhabermerkezi.net/enkaza-donen-otelin-kolonlarini-kesmisler/19410/, Erişim tarihi: 08 Şubat 2024.
• Turizm Haber Merkezi (2023b). İşte depremde yıkılan otellerin siyasi bağlantıları! https://www.turizmhabermerkezi.net/iste-depremde-yikilan-otellerin-siyasi-baglantilari/19445/, Erişim tarihi: 11 Nisan 2023.
• Turizm Haber Merkezi (2023c). Felakete davetiye çıkaran vurdumduymaz Antalya oteli! https://www.turizmhabermerkezi.net/felakete-davetiye-cikaran-vurdumduymaz-antalya-oteli/19404/, Erişim tarihi: 11 Nisan 2023.
• Turizm Haber Merkezi (2023ç). Sinpaş'ın Kızılbük'teki Otel Projesi Çürük Temel Üzerinde Yükseliyor! https://www.turizmhabermerkezi.net/sinpas-in-kizilbuk-teki-otel-projesi-curuk-temel-uzerinde-yukseliyor/19420/, Erişim tarihi: 11 Nisan 2023.
• Turizm Haber Merkezi (2023d). Turizm Tesislerinde Zorunlu Sismik İzolatörün Kullanılması ile İlgili Önemli Karar! https://www.turizmhabermerkezi.net/turizm-tesislerinde-zorunlu-sismik-izolatorun-kullanilmasi-ile-ilgili-onemli-karar/19511/, Erişim Tarihi: 12 Nisan 2023.
• Turizm Haber Merkezi (2024). Onlarca Kişiye Mezar Olan Otelin Sahibi Zafer Kırçuval Serbest! Delillerde Karartma Riski. https://www.turizmhabermerkezi.net/onlarca-kisiye-mezar-olan-otelin-sahibi-zafer-kircuval-serbest-delillerde-karartma-riski/21534/, Erişim tarihi: 07 Şubat 2024.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. https://www.sbb.gov.tr/2023-kahramanmaras-ve-hatay-depremleri-raporu/, Erişim tarihi: 17 Ağustos 2023.
• Urano, D. G. (2022). Tourism and Environmental Crimes: A Critical Analysis of the Environmental Impacts of Tourism Through the Lenses of Green Criminology (Basılmamış Doktora Tezi). Brezilya: Rio Grande Üniversitesi Federal Merkezi Kuzey Avrupa Sosyal Tesisleri Lisansüstü Turizm Uygulama Programı.
• Wirth, L. (1938). Urbanism As A Way of Life. Chicago Journals, 44 (1): 1-24. https://www.sjsu.edu/people/saul.cohn/courses/city/s0/27681191Wirth.pdf, Erişim tarihi: 06 Şubat 2024.
• Yahyagil, M. Y. (1998). Kentlerin Kültürün Gelişmesindeki Etkileri, İstanbul Journal of Sociological Studies, 25: 105-120.
• Yaşar, Ö. (2019). Türkiye’de İmar Aflarının Etkileri: İmar Barışı Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Kent ve Çevre Bilimleri Anabilim Dalı.