COVID-19 Sürecinde Değişen Beslenme Alışkanlıkları: Covid-19 Hastalığını Geçiren Aileler Örnekleminde Nitel Durum Araştırması

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 67 - 81, 31.12.2021

Ozan Güler , Hatice Günaylı

Öz

COVID-19 pandemisi insanlar, toplumlar ve ülkeler üzerinde önemli etkiler bırakmaktadır. Bu etkiler altında gözlenen önemli değişikliklerden birisi de insanların beslenme alışkanlıkları ve davranışlarında meydana gelen değişimlerdir. Bu araştırma ile COVID-19 hastalığını geçirmiş bireylerin yaşadığı ailelerin beslenme alışkanlıklarındaki değişimler araştırılmıştır. Bu değişimler, yüz yüze gerçekleştirilen görüşmeler aracılığıyla ailelerdeki alışveriş ve yemek pişirilmesinden sorumlu olan kadınların gözünden araştırılmıştır. Mersin ve Denizli’de yaşayan COVID-19 hastalığını atlatmış bireylerin yaşadığı onaltı ailedeki onaltı kadın katılımcıdan veriler derlenmiştir. Nitel araştırma yöntemi altında tanımlayıcı tekli araçsal durum araştırması deseniyle gerçekleştirilen araştırmada elde edilen veriler tümdengelimci içerik analizi ile analiz edilmiştir. Sonuçlar aile bireylerinin beslenme alışkanlıklarında önemli değişimleri işaret etmektedir. Buna göre bireylerin meyve-sebze tüketiminin, protein açısından zengin olan et ve bakliyat türü gıda tüketiminin ve bitki çayı tüketimlerinin belirgin şekilde arttığı öğrenilmiştir. Diğer yandan ise hazır gıda, paketli gıda ve atıştırmalık türü gıdaların satın alınmasının azaldığı, kızartma türü yemeklerden, karbonhidrat ve şeker açısından zengin yemeklerden uzak durulmaya çalışıldığı ortaya koyulmuştur. Alışveriş yaptıkları yer açısından çeşitlilik gösteren bireylerin, çevrim içi alışverişe yöneldikleri anlaşılmaktadır. Bu bulgular alanyazındaki önceki araştırma sonuçlarıyla uyumludur.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, BESLENME, BESLENME ALIŞKANLIKLARI, YEME ALIŞKANLIKLARI, DURUM ARAŞTIRMASI

Changing Nutritional Habits during COVID-19: Qualitative Case Study in a Sample of Families Recovered from the Covid-19 Disease

Öz

The COVID-19 pandemic, which has been on the agenda of the whole world since December 2019, continues to leave significant effects on people, societies and countries. The effects caused by COVID-19 are political, social, cultural and psychological effects, especially health and economic. One of the important changes observed under these effects is the changes in people's eating habits and behaviors. In addition to the change in nutritional behavior due to economic problems, changes due to health and psychological effects have also emerged. In this study, the changes in the nutritional habits of the families living with the individuals who have experienced the COVID-19 disease were investigated. These changes have been investigated through the eyes of women who are responsible for shopping and cooking in families via face-to-face interviews. Data were compiled from sixteen female participants in sixteen families, where individuals survived the COVID-19 disease, living in Mersin and Denizli, Turkey. The data obtained in the research, which was carried out with the descriptive single instrumental case study design under the qualitative research method, were analysed with deductive content analysis. Results indicate significant changes in the dietary habits of family members. Accordingly, it has learned that the consumption of fruits and vegetables, consumption of meat and legumes rich in protein, and consumption of herbal teas increased significantly. On the other hand, it has been revealed that the purchase of ready-made foods, packaged foods and snack type foods is reduced, and people tried to stay away from fried foods and foods rich in carbohydrates and sugar. It is understood that individuals, who vary in terms of where they shop, have tended to shop online. These findings are consistent with previous research results in the literature. During the ongoing COVID-19 process, it could be practically useful for the accommodation and food and beverage industry stakeholders to consider these changes in people’s dietary habits

Anahtar Kelimeler

COVID-19, NUTRITIONAL HABITS, EATING HABITS, CASE STUDY, Nutrition

Kaynakça

• Ahmed, M. Z., Ahmed, O., Aibao, Z., Hanbin, S., Siyu, L., & Ahmad, A. (2020). Epidemic of COVID-19 in China and associated psychological problems. Asian Journal of Psychiatry, 51, 102092, 1-7.
• Akar Şahingöz, S., & Öztürk, B. (2021). COVID–19 pandemisi normalleşme sürecinde bireylerin yiyecek ve içecek tercihleri. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 187-214.
• Akmaz, A., Kale, A., & Akmeşe, H. (2021). A research to determine the expectations of consumers from halal concept hotel operations ın the COVID-19 process. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI) 12(9), 1057-1075.
• Ben Hassen, T., El Bilali, H., & Allahyari, M. S. (2020). Impact of COVID-19 on food behavior and consumption in Qatar. Sustainability, 12(17), 6973.
• Błaszczyk-Bębenek, E., Jagielski, P., Bolesławska, I., Jagielska, A., Nitsch-Osuch, A., & Kawalec, P. (2020). Nutrition behaviors in polish adults before and during COVID-19 lockdown. Nutrients, 12(10), 3084.
• Bulduk, S. (2018). Beslenme İlkeleri ve Mönü Planlama. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Caso, D., Guidetti, M., Capasso, M., & Cavazza, N. (2022). Finally, the chance to eat healthily: Longitudinal study about food consumption during and after the first COVID-19 lockdown in Italy. Food Quality and Preference, 95, 104275, 1-8.
• Ceylan, R. F., Ozkan, B., & Mulazimogullari, E. (2020). Historical evidence for economic effects of COVID-19. The European Journal of Health Economics, 21, 817-823.
• Cheikh Ismail, L., Osaili, T. M., Mohamad, M. N., Al Marzouqi, A., Jarrar, A. H., Abu Jamous, D. O., ... & Al Dhaheri, A. S. (2020). Eating habits and lifestyle during COVID-19 lockdown in the United Arab Emirates: a cross-sectional study. Nutrients, 12(11), 3314.
• Chopra, S., Ranjan, P., Singh, V., Kumar, S., Arora, M., Hasan, M. S., ... & Baitha, U. (2020). Impact of COVID-19 on lifestyle-related behaviours-a cross-sectional audit of responses from nine hundred and ninety-five participants from India. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 14(6), 2021-2030.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, Çeviri Editörleri: Selçuk Beşir DEMİR ve Mesut BÜTÜN. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• de Faria Coelho-Ravagnani, C., Corgosinho, F. C., Sanches, F. L. F. Z., Prado, C. M. M., Laviano, A., & Mota, J. F. (2021). Dietary recommendations during the COVID-19 pandemic. Nutrition Reviews, 79(4), 382-393.
• Demir, Z., & Toprak, A. Ö. (2020). Covid-19 Salgını Nedeniyle Yaşanan Karantina Günlerinde Kadınların Virüs ve Gündelik Yaşamla İlgili Tutum ve Davranışları. Elektronik Türkçe Çalışmaları, 15(6), 391-413.
• Deschasaux-Tanguy, M., Druesne-Pecollo, N., Esseddik, Y., de Edelenyi, F. S., Allès, B., Andreeva, V. A., ... & Touvier, M. (2021). Diet and physical activity during the coronavirus disease 2019 (COVID-19) lockdown (March–May 2020): results from the French NutriNet-Santé cohort study. The American Journal of Clinical Nutrition, 113(4), 924-938.
• Di Renzo, L., Gualtieri, P., Cinelli, G., Bigioni, G., Soldati, L., Attinà, A., ... & De Lorenzo, A. (2020). Psychological aspects and eating habits during COVID-19 home confinement: results of EHLC-COVID-19 Italian online survey. Nutrients, 12(7), 2152, 1-14.
• Dilber, A., & Dilber, F. (2020). Koronavirus (COVID-19) Salgınının beslenmesinde Beslenme Alışkanlıkları Üzerindeki. Turizm ve Gastronomi Araştırmaları Dergisi, 8 (3), 2144-2162.
• Dinçer, S., & Kolcu, M. Covid-19 Pandemisinde toplumun beslenme alışkanlıkların incelenmesi: İstanbul örneği. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 5(2), 193-201.
• Dost, A., Üner, E., & Susoy, A. (2021). COVID-19 pandemisi besin desteklerini kullanma durumunu etkiledi mi? Van Tıp Dergisi 28(4), 538-545.
• Erdoğan Yüce, G., & Muz, G. (2021). COVID-19 Pandemisinin yetişkinlerin diyet davranışları, fiziksel aktivite ve stres düzeyleri üzerine etkisi. Cukurova Medical Journal, 46(1), 283-291.
• Esobi, I. C., Lasode, M. K., & Barriguete, M. F. (2020). The Impact of COVID-19 on Healthy Eating Habits. Journal of Clinical Nutrition and Health, 1(1), 1-2.
• France24.com (2021). COVID-19: Is the fourth wave in Germany a warning for the rest of Europe? Erişim Tarihi: 15.11.2021, [URL: https://www.france24.com/en/europe/20211111-covid-19-is-the-fourth-wave-in-germany-a-warning-for-the-rest-of-europe].
• Garipoğlu, G., & Bozar, N. (2020). Covid-19 salgınında sosyal izolasyonda olan bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 6(6), 100-113.
• Gerritsen, S., Egli, V., Roy, R., Haszard, J., Backer, C. D., Teunissen, L., ... & Te Morenga, L. (2021). Seven weeks of home-cooked meals: changes to New Zealanders’ grocery shopping, cooking and eating during the COVID-19 lockdown. Journal of the Royal Society of New Zealand, 51(sup1), 4-22.
• Gössling, S., Scott, D., & Hall, C. M. (2020). Pandemics, tourism and global change: a rapid assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, 29(1), 1-20.
• Güçlü, İ. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri: Teknik, Yaklaşım, Uygulama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Gülçiçek Tolun, B. & Bulut, N. (2021). COVID-19 pandemi sürecinde tüketicilerin gıda ürünleri satın alma davranışları üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 15-31.
• Güler, O., & Haseki, M. İ. (2021). Positive Psychological Impacts of Cooking During the COVID-19 Lockdown Period: A Qualitative Study. Frontiers in Psychology, 12, 635957, 1-13.
• Gürel, S., & Akçil Ok, M. (2021). COVID-19 salgın sürecinin, sağlık eğitimi alan öğrencilerin beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite ve vücut ağırlıkları üzerine etkisinin saptanması. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6 (Özel Sayı), 1-15.
• He, H., & Harris, L. (2020). The impact of Covid-19 pandemic on corporate social responsibility and marketing philosophy. Journal of Business Research, 116, 176-182.
• Hirvonen, K., de Brauw, A., & Abate, G. T. (2021). Food consumption and food security during the COVID‐19 pandemic in Addis Ababa. American Journal of Agricultural Economics, 103(3), 772-789.
• Kaya, B. E & Erbaş, İ. (2021). COVID-19 pandemi döneminin tüketicinin tüketim alışkanlıkları ve tüketim mekânlarına bakış açısı üzerindeki etkisi. Kent Araştırmaları Dergisi, Covid-19 Özel Sayısı, 12, 277-300.
• Kızıltepe, Z. (2021). İçerik Analizi. Nitel Araştırma: Yöntem, Teknik, Analiz Kitabı İçinde (ss: 260-274). Editörler: Fatma Nevra SEGGIE ve Yasemin BAYBURT. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kriaucioniene, V., Bagdonaviciene, L., Rodríguez-Pérez, C., & Petkeviciene, J. (2020). Associations between changes in health behaviours and body weight during the covid-19 quarantine in Lithuania: the Lithuanian covidiet study. Nutrients, 12(10), 3119, 1-9.
• Kutlu, N., Ekin, M. M., Alav, A., Ceylan, Z., & Meral, R. (2021). COVID-19 pandemi sürecinde meydanin beslenme alışkanlığında değişimin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal, Politik ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(1), 173-187.
• Laguna, L., Fiszman, S., Puerta, P., Chaya, C., & Tárrega, A. (2020). The impact of COVID-19 lockdown on food priorities. Results from a preliminary study using social media and an online survey with Spanish consumers. Food Quality and Preference, 86, 104028, 1-9.
• Landaeta-Díaz, L., González-Medina, G., & Agüero, S. D. (2021). Anxiety, anhedonia and food consumption during the COVID-19 quarantine in Chile. Appetite, 164, 105259, 1-8.
• Macit, M. S. (2020). COVID-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 277-288.
• Marty, L., de Lauzon-Guillain, B., Labesse, M., & Nicklaus, S. (2021). Food choice motives and the nutritional quality of diet during the COVID-19 lockdown in France. Appetite, 157, 105005, 1-7.
• Meng, H., Xu, Y., Dai, J., Zhang, Y., Liu, B., & Yang, H. (2020). Analyze the psychological impact of COVID-19 among the elderly population in China and make corresponding suggestions. Psychiatry Research, 289, 112983, 1-2.
• Özlem, A., & Mehmet, N. (2020). Eating habits changes during COVID-19 pandemic lockdown. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5, 169-177.
• Polyzos, S., Samitas, A., & Spyridou, A. E. (2020). Tourism demand and the COVID-19 pandemic: An LSTM approach. Tourism Recreation Research, 46(2), 175-187.
• Ruíz-Roso, M. B., de Carvalho Padilha, P., Matilla-Escalante, D. C., Brun, P., Ulloa, N., Acevedo-Correa, D., ... & Dávalos, A. (2020). Changes of physical activity and ultra-processed food consumption in adolescents from different countries during COVID-19 pandemic: An observational study. Nutrients, 12(8), 2289, 1-13.
• SACMC (South African COVID-19 Modelling Consortium). Fourth Wave Report. Erişim Tarihi: 21.11.2021, [URL: https://www.nicd.ac.za/wp-content/uploads/2021/11/SACMC-Fourth-wave-report-17112021-final.pdf).
• Sağlık Bakanlığı Bilgilendirme Platformu (2021). COVID-19 nedir?. Erişim Tarihi: 01.09.2021, [URL: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html].
• Sánchez-Sánchez, E., Díaz-Jimenez, J., Rosety, I., Alférez, M. J. M., Díaz, A. J., Rosety, M. A., ... & Rosety-Rodriguez, M. (2021). Perceived Stress and Increased Food Consumption during the ‘Third Wave’of the COVID-19 Pandemic in Spain. Nutrients, 13(7), 2380, 1-12.
• Scarmozzino, F., & Visioli, F. (2020). Covid-19 and the subsequent lockdown modified dietary habits of almost half the population in an Italian sample. Foods, 9(5), 675, 1-8.
• Sidor, A., & Rzymski, P. (2020). Dietary choices and habits during COVID-19 lockdown: experience from Poland. Nutrients, 12(6), 1657, 1-13.
• Su, Z., Wen, J., McDonnell, D., Goh, E., Li, X., Šegalo, S., ... & Xiang, Y. T. (2021). Vaccines are not yet a silver bullet: The imperative of continued communication about the importance of COVID-19 safety measures. Brain, Behavior & Immunity-Health, 12, 100204, 1-6.
• Şimşek, M. & Şen, M. (2020). Change in people's eating behaviour during Covid-19. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19 (COVID-19 Special Issue), 179-190.
• Weber, R. P. (1985). Basic Content Analysis. Beverly Hills, CA: SAGE.
• WHO (2020). WHO Director-General’s Opening Remarks at the Media Briefing on COVID- 19-11. Erişim Tarihi: 01.09.2021, [URL:https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19].
• Worldometers (2021). Coronavirus statistics. Erişim Tarihi: 21 Ekim 2021, [URL: https://www.worldometers.info/coronavirus/] adresinden alınmıştır.
• Yang, Y., Zhang, H., & Chen, X. (2020). Coronavirus pandemic and tourism: Dynamic stochastic general equilibrium modeling of infectious disease outbreak. Annals of Tourism Research, 83, 1-6.
• Yenişehirlioğlu, E., & Salha, H. (2020). COVID-19 pandemisinin Türkiye iç turizmine yansimalari: Değişen talep üzerine bir araştirma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 355-368.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zachary, Z., Brianna, F., Brianna, L., Garrett, P., Jade, W., Alyssa, D., & Mikayla, K. (2020). Self-quarantine and weight gain related risk factors during the COVID-19 pandemic. Obesity Research & Clinical Practice, 14(3), 210-216.