Öz
Pedestrian zones are areas that are closed to vehicle traffic in shopping centers and commercial zones at certain times of the day in order to reduce the heavy vehicle and pedestrian traffic in cities. Pedestrian zones are urban open public spaces in residential and residential areas, which are created by slowing the traffic of vehicles and providing safe and comfortable movement. It is known that there are applications of modern pedestrian zones in winter cities such as Stockholm, Sweden “Torg”, Denmark Kopenhagen “Stroget”, Vienna in Austria, Zurich in Switzerland, Munich, West Germany, the city of St Petersburg in Russia. At the end of the study, traffic, pedestrian circulation, functional and aesthetic concerns were evaluated for Erzurum and determined pedestrian zones as (1) Cumhuriyet Street (Filgeçti Bridge-Double Minaret Madrasah), (2) The Erzurum Castle and its surroundings, (3) Vaults and its environment, (4) the Vicinity of Ataturk House (Çaykara Street Mumcu Street that connects up with a transportation line (5), on the Campus of Ataturk University 40. Year Memorial, and the area between the School of Foreign Languages and (6)Commercial and activity areas between Atatürk University Guesthouse 1-2.
Anahtar Kelimeler
Winter Cities Pedestrian Zones Urban Planning Urban Design Erzurum
Kaynakça
- Bayraktar, A., Aslanboğa İ.,. Özkan B, Güney A., Türkyılmaz B., 1987. İzmir Kenti İçinde Halkın Açık Alan Gereksinimini Karşılamak Amacı İle Bazı Yol ve Meydanların Taşıt Trafiğinden Arındırılması Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniv. Araştırma Fonu Proje No:063, Bornova, İzmir, 20s.
- Birişçi Yıldırım T., Özel, A. E. ve Oktay, P. 2002. Yaya Bölgeleri Planlama Ve Tasarımı: Çanakkale Çarşı Caddesi Yaya Yolu Örneği'nde, Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi'nde Sunulan Bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Cebeci, Ö.F, Çakılcıoğlu M., 2001. Ulaşımda Gözden Kaçan Ayrıntı: Yaya. İstanbul’da Kentiçi Ulaşım Sempozyumu. TMMOB Makine Mühendisleri Odası, 28-29 Haziran, İstanbul.
- Çağlar, N; 1992. Konut Alanları ve Alışveriş Merkezlerindeki Kent Sokaklarının Çağdaş Tasarımları Üzerine Bir Araştırma. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi (Basılmamış), Ankara.
- Çetin,B., Ö.Köse ve Ş:Bayram; 1991. Çağdaş Kentlerde Yaya Bölgeleri. E.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Lisans Tezi (Basılmamış), Bornova.
- Göçer, O., 1977. Şehirsel Alanların Performanslarının Saptanmasında Yardımcı Olabilecek Standartlar. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yayınları Sayı:2, İstanbul.Rubenstein, H. M., 1992, Pedestrian Malls, Streetscapes and Urban Spaces, John Wiley& Sons, Inc. USA.
- Şişman E.E, Kırzıoğlu I, 2002. Erzurum Kent Merkezinde Yaya Bölgesi Olabilecek Kent Mekan Birimlerinin Saptanması ve Projelendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi B Serisi, Cilt 3, No 2, 127-139, Edirne
- Özkan B., E.V. Küçükerbaġ, E. Malkoç ve H. Sönmez; 2001. İzmir’deki Bazı Yaya Bölgelerinin Görsel Analiz Çalışması.
- Öztan, Y., 2004. Yaşadığımız Çevre ve Peyzaj Mimarlığı. Tisamat Basım San., Ankara, 304s.
- Yalçınkaya, F. 2007. Ankara-Bahçelievler Aşkabat Caddesinin (7. Cadde‟nin) Yayalaştırılmasının Peyzaj Mimarlığı Açısından İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
- Yuen, B. and Chor, C. H., 1998 Pedestrian Streets in Singapore. Transportation 25: 225–242. Kluwer Academic Publishers. The Netherlands.Yıldırım, T., B., Özel, A. E. ve Oktay, P., (2002) Yaya Bölgeleri Planlama Ve Tasarımı: Çanakkale Çarşı Caddesi Yaya Yolu Örneğinde, Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Zafer, B.; 1996. Yaya Bölgeleri Planlama İlkeleri. E.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Böl. Bölümü, İzmir.
- URL-1 https://tr.wikipedia.org/wiki/Erzurum
- URL-2 http://www.erzurum.gov.tr/cografi.asp
- URL-3 http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist
- URL-4 https://tr.wikipedia.org/wiki/Erzurum#Erzurum_Kalesi.2C_Saat_Kulesi
- URL-5 http://www.mekan360.com/360fx_erzurumuckumbetler-erzurum-merkez.html
Öz
Yaya
bölgeleri; kentlerde yoğun taşıt ve yaya trafiğinin karmaşıklığının azaltılması
amacıyla; alış-veriş merkezleri ile ticaret bölgelerinde, alanın günün belli
saatlerinde taşıt trafiğine kapatılması, konut-yerleşim alanlarında ise taşıt
trafiğinin yavaşlatılarak yönlendirilmesi ile yaya dolaşım ve alış-veriş
merkezi olarak oluşturulan, insanlara güvenli ve rahat hareket olanağı sunan
çok yönlü işlevlerle donatılmış kentsel açık kamusal alanlardır. Günümüzde
giderek artmakta olan motorlu araç kullanımları ve mekanların araçlara göre
düzenlenmesi yayaların rahat, konforlu, güvenli ve sağlıklı dolaşım olanağını
kısıtlamaktadır. Bu yüzden kentsel planlamalarda; kent içi gezinti ve yeşil
alanları artırmak için yaya odaklı tasarımlara ağırlık verilmektedir.
Dünyada
yapılmış yaya bölgeleri düzenlemeleri kentlerde aktif yaşam alanları sağladığı
gözlemlenmektedir. İsveç Stockholm’de “Torg”, Danimarka Kopenhagen’da
“Stroget”, Avusturya’da Viyana, İsviçre’de Zürih, Batı Almanya’da Münih,
Rusya’da St-Petersburg kentlerindeki çalışmalar kentsel tasarım konusunda kış
kentlerinde yapılabilecek modern, ferah ve örnek yaya bölgeleri planlamaları
barındırmaktadır. Yaya
bölgeleri kentlerde yoğun taşıt ve yaya trafiğinin azaltılması amacıyla
alış-veriş merkezleri ve ticari bölgelerde günün belli saatlerinde taşıt
trafiğine kapatılan alanlardır. Yaya bölgeleri aynı zamanda konut-yerleşim
alanlarında ise taşıt trafiğinin yavaşlatılarak yönlendirilmesi ile
oluşturulan, insanlara güvenli ve rahat hareket olanağı sunan çok yönlü
işlevlerle donatılmış kentsel açık kamusal alanlardır.
İsveç
Stockholm’de “Torg”, Danimarka Kopenhagen’da “Stroget”, Avusturya’da Viyana,
İsviçre’de Zürih, Batı Almanya’da Münih, Rusya’da St-Petersburg gibi kış
kentlerinde modern yaya bölgeleri uygulamaları olduğu bilinmektedir. Çalışma sonucunda Erzurum için taşıt trafiği,
yaya sirkülasyonu, fonksiyonel ve estetik kaygılar değerlendirilerek kısa ve
orta vadede (1) Cumhuriyet Caddesi (Filgeçti Köprüsü-Çifte Minareli Medrese),
(2) Erzurum Kalesi ve çevresi, (3) Üçkümbetler çevresi, (4) Atatürk Evi çevresi
(Çaykara Caddesi ile Yukarı Mumcu Caddesini birbirine bağlayan ulaşım hattı,
(5) Atatürk Üniversitesi Yerleşkesi 40. Yıl Anıtı ile Yabancı Diller
Yüksekokulu arasında kalan alan ve (6) Atatürk Üniversitesi Konukevi 1-2
arasında kalan ticari ve sosyal alan yaya bölgesi yaklaşımı içerisinde alan/yol
ve/veya koridor olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kış Kentleri Yaya Bölgeleri Kentsel Planlama Kentsel Tasarım
Kaynakça
- Bayraktar, A., Aslanboğa İ.,. Özkan B, Güney A., Türkyılmaz B., 1987. İzmir Kenti İçinde Halkın Açık Alan Gereksinimini Karşılamak Amacı İle Bazı Yol ve Meydanların Taşıt Trafiğinden Arındırılması Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniv. Araştırma Fonu Proje No:063, Bornova, İzmir, 20s.
- Birişçi Yıldırım T., Özel, A. E. ve Oktay, P. 2002. Yaya Bölgeleri Planlama Ve Tasarımı: Çanakkale Çarşı Caddesi Yaya Yolu Örneği'nde, Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi'nde Sunulan Bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Cebeci, Ö.F, Çakılcıoğlu M., 2001. Ulaşımda Gözden Kaçan Ayrıntı: Yaya. İstanbul’da Kentiçi Ulaşım Sempozyumu. TMMOB Makine Mühendisleri Odası, 28-29 Haziran, İstanbul.
- Çağlar, N; 1992. Konut Alanları ve Alışveriş Merkezlerindeki Kent Sokaklarının Çağdaş Tasarımları Üzerine Bir Araştırma. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi (Basılmamış), Ankara.
- Çetin,B., Ö.Köse ve Ş:Bayram; 1991. Çağdaş Kentlerde Yaya Bölgeleri. E.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Lisans Tezi (Basılmamış), Bornova.
- Göçer, O., 1977. Şehirsel Alanların Performanslarının Saptanmasında Yardımcı Olabilecek Standartlar. İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yayınları Sayı:2, İstanbul.Rubenstein, H. M., 1992, Pedestrian Malls, Streetscapes and Urban Spaces, John Wiley& Sons, Inc. USA.
- Şişman E.E, Kırzıoğlu I, 2002. Erzurum Kent Merkezinde Yaya Bölgesi Olabilecek Kent Mekan Birimlerinin Saptanması ve Projelendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi B Serisi, Cilt 3, No 2, 127-139, Edirne
- Özkan B., E.V. Küçükerbaġ, E. Malkoç ve H. Sönmez; 2001. İzmir’deki Bazı Yaya Bölgelerinin Görsel Analiz Çalışması.
- Öztan, Y., 2004. Yaşadığımız Çevre ve Peyzaj Mimarlığı. Tisamat Basım San., Ankara, 304s.
- Yalçınkaya, F. 2007. Ankara-Bahçelievler Aşkabat Caddesinin (7. Cadde‟nin) Yayalaştırılmasının Peyzaj Mimarlığı Açısından İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
- Yuen, B. and Chor, C. H., 1998 Pedestrian Streets in Singapore. Transportation 25: 225–242. Kluwer Academic Publishers. The Netherlands.Yıldırım, T., B., Özel, A. E. ve Oktay, P., (2002) Yaya Bölgeleri Planlama Ve Tasarımı: Çanakkale Çarşı Caddesi Yaya Yolu Örneğinde, Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Zafer, B.; 1996. Yaya Bölgeleri Planlama İlkeleri. E.Ü.Z.F. Peyzaj Mimarlığı Böl. Bölümü, İzmir.
- URL-1 https://tr.wikipedia.org/wiki/Erzurum
- URL-2 http://www.erzurum.gov.tr/cografi.asp
- URL-3 http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist
- URL-4 https://tr.wikipedia.org/wiki/Erzurum#Erzurum_Kalesi.2C_Saat_Kulesi
- URL-5 http://www.mekan360.com/360fx_erzurumuckumbetler-erzurum-merkez.html
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Bölgesel Çalışmalar |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Aralık 2019 |
| Kabul Tarihi | 3 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 3 Sayı: 2 |
